BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON VE BÜYÜME ÜZERİNE BİR ANALİZ

1. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON VE BÜYÜME ÜZERİNE BİR ANALİZ Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

2. BİLGİ EKONOMİSİ Bilgi Ekonomisi. Bu sözcük Nasdaq borsasındaki gelişmeleri, Internet’teki yeni iş modellerini veya Turkcell gibi bir teşebbüsün kısa sürede ulaştığı piyasa değerini açıklamak için başvurduğumuz bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır (Ülgen, 2000) Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

3. BİLGİ EKONOMİSİ Bilgi ekonomisi farklı kesimlerce değişik anlamlarda ele alınmaktadır. Bunlar; küresel rekabet çağında, klasik ekonomi kuramlarının geçersizliği ve hızlı teknolojik değişimi öne çıkaran çok geniş kapsamlardan, sadece üretim ve verimlilik artışında bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkisini içeren dar bir odağa kadar değişebilmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

4. BİLGİ EKONOMİSİ Bilgi Ekonomisi hakkında genel kabul gören en temel olgu, ekonominin altyapısının fizik mallardan çok bilgi temelli ve daha ziyade hizmete benzeyen mallara dayanıyor olmasıdır. Bilginin üretim süreçlerindeki yerinin gittikçe artmasıyla birlikte, sanayi ürünlerinin eski değerini kaybetmeye başladığı iddia edilmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

5. BİLGİ EKONOMİSİ Eski sektörler önemini, karlılığını, istihdam gücünü, üretim kapasitesini yavaş yavaş yitirirken, yeni sektörler çığ gibi büyüyerek ekonomik büyümenin lokomotifi konumuna gelmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

6. BİLGİ EKONOMİSİ Teknolojik gelişmeyle vücut bulan, büyük ölçüde dijitalleşmeye ve Internet’e bağlı olan bilgi ekonomisi tıpkı dominant bir gen misali eski ekonomiyi yani eski organizmayı kuşatıp yavaş yavaş yok etmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

7. BİLGİ EKONOMİSİNİN ETKİLERİ • Faktör fiyatlarının düşmesi nedeniyle düşük maliyetli üretim • Pazarlama maliyetlerinin düşmesi (B2C yada B2B) • Fiyat bilgilerinin şeffaflaşması • Tüketici merkezli üretim • Piyasaya giriş engellerinin en aza inmesi • Rekabet edebilirliliğin artması Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

8. BİLGİ EKONOMİSİ VE GELENEKSEL EKONOMİ Gerçekten bilgi ekonomisinin en büyük faydası eski ekonomiyi daha etkili hale getirmesidir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

9. BİLGİ EKONOMİSİ Tüm bu olumlu önermeleri makro ekonomik çerçevede bir araya getirecek olursak, düşük maliyetler veri olarak alınabilecek herhangi bir fiyat seviyesinden firmaları daha fazla üretmeye teşvik etmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

10. BİLGİ EKONOMİSİ VE BÜYÜME Bilgi ekonomisinin temelini oluşturan bilgi ve iletişim teknolojileri büyüme üzerindeki etkisini çok boyutlu doğası gereği; • Üretim artışı, • Verimlilik artışı, • Yeni istihdam olanakları, • Ekonomik etkinlik artışı gibi farklı kanallar aracılığıyla göstermektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

11. PİYASA DENGESİ VE BÜYÜME Arz eğrisi S1’den S2’ye hareket etmekte, uzun dönem dengede üretim miktarı artmakta, fiyat seviyesi düşecektir. P D S1 S2 P0 P1 Q0 Q1 Q Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

12. BİLGİ EKONOMİSİ VE ENFLASYON Üretim artışından kaynaklanan fiyat düşüşüne bağlı olarak belli bir periyot dahilinde enflasyon düşebilir, fakat bu düşüş fiyatların daha alt seviyede yeni denge noktasına ulaşmasına dek sürecektir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

13. BİLGİ EKONOMİSİ VE ENFLASYON Eğer otoriteler enflasyon hedefini değiştirmezlerse, kısa dönemli düşüşün ardından enflasyon eskisi gibi kalacaktır. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

14. BİLGİ EKONOMİSİ VE ENFLASYON Internet’in fiyatları aşağıya çekmesi nedeniyle enflasyon hedeflenen oranın altına düşerse, otoriteler faiz oranlarını indirerek hızlı büyümeye izin verebileceklerdir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

15. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME Buraya kadar anlatılanlar Internet’in kısa dönemde enflasyonu düşürebileceğini uzun dönemde de büyümeyi artırabileceğini göstermektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

16. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME Bu önermelerin temelinde Internet’in yalnızca toplam arz üzerinde etkili olacağı yaklaşımı yer almaktadır. Ancak Internet kuşkusuz toplam talep üzerinde de etkili olmaktadır. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

17. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME Örneğin, hisse senedi yatırımcılarının yüksek üretim düzeyi ve kar beklentileri hisse senetlerinin fiyatlarını artıracak, bu artış da hisse senedi sahiplerinin servetini artırarak arzdaki artış realize edilmeden tüketicileri daha fazla harcamaya yöneltecektir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

18. PİYASA DENGESİ VE BÜYÜME Burada dikkat edilmesi gereken nokta, Internetin hem arzı hem de talebi tetikleyerek denge üretim miktarı Q2 düzeyine ulaştırdığıdır. Bu da büyüme olarak adlandırılmaktadır. Talep eğrisi D1’den D2’ye hareket edecek, uzun dönem dengede talep miktarı artacak, fiyat seviyesi tekrar P0 yükselecektir. P D2 D1 S1 S2 P0 P1 Q0 Q1 Q2 Q Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

19. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME Yukarıda sözü edilen talep yönlü yaklaşımın Amerika’daki fiili durumla neredeyse birebir örtüştüğü söylenebilir. Verimlilik artışı, hisse senedi piyasası ve fiyatları aracılığıyla talepte bir patlama yaratmıştır. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

20. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME Talep patlamasının taşıdığı en büyük risk, talepteki artışın verimlilik orijinli arz artışını kısa vadede geçmesi, teknolojik yeniliklerin reel üretime dönüştürülmesi aşamasındaki zaman boşluğunda (time lag) denge fiyatının yükselebilecek olması, böylelikle kısa dönemde enflasyonist baskının ekonomiyi etkilemesidir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

21. BİLGİ EKONOMİSİ, ENFLASYON ve BÜYÜME ABD de bu fiili durum oluşmuş ancak ABD ekonomisinin bazı özellikleri nedeniyle bu çabuk atlatılmıştır. Bu özellikler şunlardır: • Amerikanın gerek işgücü gerek sermaye piyasası diğer ekonomilere nazaran daha esnektir, • piyasa etkinliği fazladır, • işgücünün hareket serbestisi vardır, piyasa rekabetçidir, • sermaye ve işgücü yeni olanaklara kolaylıkla kanalize edilebilmektedir. • Diğer bir faktör de talep fazlasının dış ticaret açığıyla elimine edilmesidir, • tüketim talebi ithalat yoluyla eritilmektedir. • Kimi uzmanlarca haklı olarak eleştirilen korkunç boyutlardaki dış ticaret açığı ise, Amerikan sermayesinin dünya genelinde sahibi ya da ortağı olduğu firmaların küresel satışlarıyla finanse edilmektedir. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)

22. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ Analizin de gösterdiği gibi, Internet’in önemi, uygun sosyal ve ekonomik politikalarla desteklenmesi durumunda uzun vadede yaratacağı enflasyonsuz büyümeden kaynaklanmaktadır. Dr. Yaşar SARI (Muğla Üniversitesi)