LALE DEVRİ ISLAHATLARI

1. LALE DEVRİ ISLAHATLARI Lâle Devri, Osmanli Sultanı Üçüncü Ahmed Hân (1703-1730) ve Vezir-i âzam Nevşehirli Damad ibrahim Paşa zamanında Osmanlı-Rus-Avusturya-Venedik harplerinden sonra imzalanan Prut ve Pasorofca Antlaşması ardından başladı. Yıllarca süren harpler ve isyanlardan bıkmış olan ahali, antlaşmalardan sonra korku ve endişeden uzak bir hayat sürmeye başladı. www.dersimiz.com

2. 18.YY ISLAHATLARI (1718 – 1730 ) Pasarofça Antlaşması ile batının üstünlüğünü anlayan Osmanlı yöneticileri batıda bir barış dönemi başlattılar. Lale Devri denilen ve 1730'da Patrona Halil isyanına kadar süren bu dönem bir zevk ve eğlence dönemi olarak bilinmekle birlikte önemli yeniliklerin yapıldığı bir dönem oldu. Lale Devri’nde; Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri gönderilerek batıdaki gelişmeler yakından takip edilmeye başlandı İstanbul'da ilk Türk matbaası kuruldu.(1727) Matbaanın kâğıt ihtiyacı için Yalova'da kâğıt fabrikası kuruldu. İstanbul’da birçok saray, köşk, çeşme, yapıldı. Sivil mimari gelişti. İstanbul ve Selanik'te kumaş (çuha), İstanbul, İznik ve Kütahya'da çini atölyeleri açılarak yerli malı kullanımına önem verildi.

3. İstanbul’da birçok kütüphane açıldı. Bir tercüme heyeti oluşturularak yabancı eserler Türkçe’ye çevrildi. Böylece toplumda kültür hayatı canlandırılmaya çalışıldı. • Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü kuruldu. İlk kez çiçek aşısı yapıldı. • Bütün bu gelişmelere karşılık lüks ve israf arttı. Yeni vergiler ve İran savaşlarındaki başarısızlıklar da tepkilere neden oldu. Bunun sonunda çıkan Patrona Halil isyanı ile Lale Devri sona erdi.

4. Lale devri eserleri MİNYATÜR III.AHMET ÇEŞMESİ MİNYATÜR ÇIRAĞAN SARAYI İSHAK PAŞA SARAYI AĞRI

5. DOLMABAHÇE SARAYI III.AHMET KÜTÜPHANESİ Küçüksu Kasrı ALMAN CEŞMESİ KÜÇÜK SU KASRI

7. I.MAHMUT DÖNEMİ.(1730 – 1754) • I. Mahmut aslen Fransız olan Humbaracı Ahmet Paşa’ya görev verdi. Bu dönemde; • Topçu ve Humbaracı ocakları Avrupa usulüne göre yeniden düzenlendi. Orduya subay yetiştirmek amacıyla Kara Mühendishanesi açıldı. (Batı tarzı ilk askeri okul) • Orduda bölük, tabur, alay sistemi uygulanmaya başladı.

8. III.MUSTAFA 1756 - 1774. I.ABDÜLHAMİT (1774 - 1787) III.SELİM (1787 - 11807) III

9. III. Mustafa Devri (1756 - 1774) • III. Mustafa ıslahatlar için Koca Ragıp Paşa ve Fransa'dan getirtilen Baron Dö Tot'a görev verdi. Bu dönemde; • Sürat Topçuları Ocağı kuruldu. Donanmaya subay yetiştirmek amacıyla Deniz Mühendishanesi açıldı. • Maliye alanında yenilikler yapıldı. • I. Abdülhamit Devri (1774 - 1787)Sürat Topçuları Ocağı sayıları artırılarak yeniden düzenlendi. Kara ve deniz mühendishaneleri yenilendi. Yeni gemi ve silahlar yapıldı. • Orduya destek sağlayacak istihkam subayı yetiştirmek için İstihkam Okulu açıldı.

10. III. Selim Devri (1787 - 11807) • III. Selim iyi yetişmiş bir devlet adamı idi. Islahatlara başlamadan önce ileri gelen devlet adamlarından bir heyet oluşturarak yapılacak ıslahatlar hakkında bir rapor aldı. Islahatları belli bir plan dahilinde yapmaya çalıştı. Bu dönemde; • Yeniçeri Ocağı belli bir düzene sokulmaya çalışıldı. • Nizam-ı Cedit adıyla Avrupa tarzında yeni bir ordu kuruldu. Kara ve deniz Mühendishaneleri ıslah edildi. Topçu ve Humbaracı ocakları yenilendi. • Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçları için İrad-ı Cedit adıyla yeni bir hazine oluşturuldu. • Avrupa başkentlerinde daimi elçilikler açıldı. • Devlet parasının değerini korumak için önlemler alındı. Yerli malı kullanımı teşvik edildi. • Ancak yapılan ıslahatlardan bazıları hoşlanmadı. Kabakçı Mustafa isyanı çıktı. İsyan sonucunda III. Selim tahttan indirildi. Yapılan ıslahatlar da ortadan kaldırıldı.

11. 18. Yüzyıl Islahatlarının Genel Özellikleri • 17. yüzyıl ıslahatlarına göre köklü ve kalıcı olmuştur. 19. yüzyıl ıslahatları için bir basamak olmuştur. • Lale Devri dışındaki ıslahatlar genelde askeri alanda yapılmıştır. Bunda savaşlarda kazanılacak başarıların sorunları çözeceğine inanılması etkili olmuştur. • Islahlarda batıdaki gelişmelerden yararlanılmıştır. • Islahatların önündeki en önemli engel Yeniçerilerle ulema sınıfı olmuştur. Yılmaz UZUN