DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

1. DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ DENETİM BİRİMİ

2. İç Kontrol ve Kurumsal Risk Yönetimi Kamu Mali Yönetimi Anlayışında Değişim ve Yeni Kamu Mali Yönetimi Anlayışı Fatih ATICI Ercan BÜYÜKBAŞ Burhan ORMANOĞLU İç Denetçi İç Denetçi İç Denetçi 12-15 Eylül 2011Alanya Eğitim Merkezi

3. Katılımcılardan Beklentiler • Herkesin aktif katılım sağlaması • Beklentilerin netleştirilmesi • Deneyim, düşünce ve tavsiyelerin paylaşılması • Anlaşılmayan noktaların sorulması ve tartışılması

4. SUNUM PLANI • KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER • NEDEN DEĞİŞİM-YENİLEŞME? • YENİ KAMU MALİ YÖNETİM ANLAYIŞI • KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER • 5018 SAYILI KANUN

5. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-a • Kaynak Yönetiminde Merkezi Planlama • Merkezi Yönetim ve Kontrol • Karar Mekanizmalarında Katılımcılığın Olmayışı • Mevzuat ve Kurallara Dayalı, Yönetsel İnisiyatif ve Girişimciliğe KapalıYönetim Anlayışı • Girdi ve Süreçlere Odaklı Yönetim Yaklaşımı • Daha Etkin Bir Denetim ve Kontrol İhtiyacı

6. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-b • Mali yönetim sisteminin ve bütçenin kapsamının dar kaldığı ve bütçe dışı harcamaların arttığı • Kalkınma planı ile bütçeler arasındaki bağın koptuğu • Kamu kaynaklarının etkin kullanılamadığı • Harcama sürecinin katı ön kontrole tabi olduğu • Harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesinin iyi kurulamadığı • Bütçe hazırlama, uygulama ve kontrol sürecinde idarelere yeterli inisiyatif tanınmadığı

7. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-c • Sayıştay denetiminin kapsamının dar kaldığı • Standart bir muhasebe sisteminin bulunmayışı • Çağdaş kamu mali yönetim anlayışında hakim olan; • stratejik planlama, • çok yıllı bütçeleme, • performans esaslı bütçeleme, • hesap verebilirlik, mali saydamlık, • etkin mali kontrol ilkelerinin sistemde yer almadığı.

8. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-d Kamu mali yönetiminde üç temel aşama ve eleştiriler: 1. Politikaların ve önceliklerin belirlenmesi • Politika oluşturma süreci zayıftır. • Bütçe bir makro-ekonomik politika aracı olarak kullanılamamaktadır • Bütçe orta vadeli bir perspektife sahip değildir • Bütçe harcamalarının sınıflandırılması ve muhasebe sistemi; harcama analizine ve sağlıklı bir politika oluşturulmasına elverişli değildir

9. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-e 2. Ülke kaynaklarının belirtilen politikalara uygun olarak tahsis edilmesi • Kamu mali yönetim sisteminin kapsamı dardır. Ülkemizde bütçenin kapsamının dar olması yanında bütçe dışı uygulamalar da yaygınlık kazanmıştır Bu durum • Kamu harcamalarının analizinde • Kamu politikalarının değerlendirilmesinde • Etkin bir kamu harcama politikasının yürütülmesinde sorunlara yol açmaktadır

10. 1. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER-f 3. Kamu kaynaklarının mevzuata uygun, ekonomik, etkin ve verimli bir şekilde harcanması, bunu sağlamaya yönelik hesap verme, kontrol ve denetim mekanizmalarının kurulması • Uygulama, izleme ve denetim safhaları yetersizdir. • Aşırı merkeziyetçi bir anlayış hakimdir. Harcamacı kurumlara yeterli inisiyatif tanınmamaktadır • Kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılması arka planda kalmış, mevzuata uygunluk ön plana çıkmıştır • Performans analizi yapılamamaktadır, performans analizini yapabilecek modern bir iç denetim sistemi bulunmamaktadır • Sayıştay denetiminin kapsamı yetersiz ve dardır • Sorumluluklar açık olarak tanımlanmadığından hesap verilebilirlik kaybolmaktadır

11. 2. NEDEN DEĞİŞİM-YENİLEŞME?-a KAMU HİZMETLERİNDE TARİHSEL GELİŞİM 1945-1970 Kitle üretimi Endüstrileşmiş ülkelerin ekonomik kalkınmasını sağlamış ve toplumsal refahın artmasına neden olmuştur 1970-1980 Ekonomik bunalımlar Enflasyon sorunu Toplam talebin daralması Yatırımların azalması Gelir dağılımının bozulması Ekonomik büyümenin yavaşlaması Verimlilik ve karlılığın İşsizliğin artması düşmesine neden olmuştur 1980- Dönüşüm Ekonomik ve kamusal alandaki değişimler Uluslararası rekabetin yoğunlaşması Teknolojik gelişmede yaşanan devrim

12. 2. NEDEN DEĞİŞİM-YENİLEŞME?-b • Uluslararası rekabet her alanda yoğunlaşmaktadır. • Vatandaşın kamu hizmetleri konusundaki talepleri ve beklentilerindeki artış ve değişikliklerle birlikte, devletin rolü ve fonksiyonları değişmektedir. • Kamu Kaynakları artan talep karşısında yetersiz kalmaktadır. • Bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde bilgi küreselleşirken, toplumsal farkındalık, talep ve beklentiler yerel düzeyde artmaktadır. • Yönetime katılma ve yönetimin faaliyetlerinin sonuçlarının denetlenmesi ön plana çıkmaktadır.

13. 2. NEDEN DEĞİŞİM-YENİLEŞME?-c • İç Etkenler • Kamu kaynaklarının kullanımı konusunda artan kamuoyu hassasiyeti • Kamu kesiminde ve akademik çevrelerde oluşan değişim talepleri • Dış Etkenler • Avrupa Birliğine uyum süreci • İMF ve Dünya Bankası ile ilişkiler

14. 3. YENİ KAMU MALİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI-a • Katılımcı ve paylaşımcı • Şeffaf ve hesap verebilir • Stratejik ve Performans yönetimine dayalı • Gelecek, sonuç ve hedef odaklı • Yerel ve yerinden yönetim ağırlıklı • Yatay organizasyon yapısı ve yetki devri • Yönetime değer katan sistem odaklı denetim

15. 3. YENİ KAMU MALİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI-b • Stratejik Planlama ve performans yönetimi • Performansa dayalı çok yıllı bütçeleme • Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun, tahakkuk esaslı muhasebe • Kapsamlı ve şeffaf borç yönetimi • Yönetim sorumluluğuna dayalı mali yönetim ve kontrol • İç kontrol • İç denetim • Dış denetim

16. 3. YENİ KAMU MALİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI-c Merkez • Düzenleme • Planlama • Programlama • Kontrol • Teftiş İdare • Uygulama • Merkeze hesap verme Klasik Kamu Yönetimi Anlayışı İdare • İdari planlama ve programlama • Uygulama • Kontrol ve Denetim • Merkeze ve Kamuoyuna hesap verme Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı Merkez • Düzenleme • Planlama • Programlama • İzleme • Geliştirme

17. 3. YENİ KAMU MALİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI-d Kontrol Anlayışında Değişim Klasik Kamu Yönetimi Anlayışında kontrol işlemi doğrulama amaçlı merkezin sorumluluğunda işlem odaklı tespit edici girdi odaklı Yeni Kamu Yönetimi Anlayışında kontrol idarenin sorumluluğunda sisteme güvence verme amaçlı önleyici sistem odaklı çıktı/sonuç odaklı

18. 4. Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Düzenlemeler-a • 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu • 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu • 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun • Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun Tasarısı • 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu • 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

19. 4. Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Düzenlemeler-b • 5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun • 5217 Sayılı Özel Gelir ve Özel Ödenek Kanunu • Büyükşehir Belediyeleri Kanunu • İl Özel İdaresi Kanunu • Belediye Kanunu • 6085 Sayılı Sayıştay Kanunu

20. 5. 5018 Sayılı KMYK-a 5018 sayılı Kanunun (KMYK Kanunu) Kapsamı GENEL YÖNETİM SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİ MAHALLİ KURUMLARI YÖNETİM İDARELER GENEL BÜTÇE ÖZEL BÜTÇE DÜZENLEYİCİ ve DENETLEYİCİ KURUMLAR

21. Yönetim Sorumluluğu Hesap Verebilirlik İdare Faaliyet Raporları Mali Saydamlık Planlama - Bütçeleme İlişkisi ve Çok Yıllı Bütçeleme Stratejik Planlama-Performans Esaslı Bütçeleme Ekonomiklik, Etkililik, Verimlilik Muhasebe Sistemi Mali İstatistikler Görevler Ayrılığı İlkesi KİMK Sistemi İç Kontrol İç Kontrol Güvence Beyanı Mali yönetim ve kontrol (MYK) MYK Merkezi Uyumlaştırma Birimi İç Denetim İç Denetim Merkezi Uyumlaştırma Birimi Dış Denetim 5. 5018 Sayılı KMYK-b KMYK Kanununa Hakim Olan Kavramlar

22. 5. 5018 Sayılı KMYK-c Hesap Verebilirlik • Hesap verme sorumluluğu yönetsel bir sorumluluktur. • Hesap verme sorumluluğunun gereği esas itibarıyla raporlamayla yerine getirilmektedir. Bu amaçla kanunda; • Kaynakların elde edilmesi, kullanılması, muhasebeleştirilmesi ve raporlanması süreçlerinin belirlenmesi • Kamu idarelerinin faaliyet raporu düzenlemeleri öngörülmüştür.

23. 5. 5018 Sayılı KMYK-d Mali Saydamlık Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla, kamuoyunun zamanında bilgilendirilmesini ifade eder. Bu amaçla; • Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması, • Kamu mali yönetiminin bütün aşamalarının kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması, • Teşvik ve desteklemelerin kamuoyuna açıklanması,

24. 5. 5018 Sayılı KMYK-e Mali Saydamlık • Tüm gelir ve giderlerin bütçelerde yer alması, öngörülen bütçeler dışında bütçe yapılmaması, • Kamu hesaplarının standart ve genel kabul görmüş prensiplere göre oluşturulması, • Stratejik planlar, bütçeler, kamu hesapları ve mali istatistiklerin kamuoyuna açık olması, amaçlanmıştır

25. 5. 5018 Sayılı KMYK-f Çok Yıllı Bütçeleme • İdarelerin stratejik plan yapmaları • Orta Vadeli Program Hazırlanması (DPT- BKK) • Orta Vadeli Mali Plan Hazırlanması (Maliye-YPK) • İdarelerin Yılı ve İzleyen İki Yılın Gelir ve Gider Tahminlerini İçeren Üç Yıllık Bütçe Hazırlaması

26. 5. 5018 Sayılı KMYK-g Performans Esaslı Bütçeleme • Stratejik Planlarda Misyon, Vizyon ve Stratejik Amaçların belirlenmesi • Stratejik planlarla uyumlu performans programları hazırlanması • Bütçelerin Stratejik Planlara ve performans programlarına dayandırılması • Sonuçların faaliyet raporlarında gösterilmesi

27. 5. 5018 Sayılı KMYK-g Maliyetler Ekonomiklik Girdiler Kaynakların Karşılığı (Performans) Operasyonlar Verimlilik Çıktılar Etkililik Sonuçlar Kaynakların Kullanım İlkeleri

28. KİMK SİSTEMİ Mali Yönetim ve Kontrol Merkezi Uyumlaştırma (Maliye Bakanlığı- BÜMKO) 5. 5018 Sayılı KMYK-h İç Denetim Merkezi Uyumlaştırma (Maliye Bakanlığı-İDKK) Bakan Üst Yönetici Strateji Geliştirme Birimi İç Denetim Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Fonksiyonel olarak bağımsız iç denetim Yönetim sorumluluğuna dayalı mali yönetim ve kontrol İç Kontrol

29. Kamu İç Mali Kontrol • KİMK=MYK+İD+MUB

30. Üst Yöneticiler MÜSTEŞAR • Bakanlıklarda (MSB’da Bakan) • İl Özel İdarelerinde • Belediyelerde • Diğer Kamu İdarelerinde VALİ BELEDİYE BAŞKANI EN ÜST YÖNETİCİ

31. 5. 5018 Sayılı KMYK-ı Sonuçlar • Mali yönetim ve bütçenin kapsamı genişletilmiştir. • Stratejik planlama ve performans esaslı bütçelemeye geçilmiştir. • Orta vadeli harcama programı çerçevesinde çok yıllı bütçelemeye geçilmiştir. • Hesap verebilirlik ve mali saydamlık sağlanmaktadır. • Kaynakların etkili ekonomik ve verimli kullanılması ilkesi getirilmiştir.

32. 5. 5018 Sayılı KMYK-i Sonuçlar • Kamuda muhasebe birliği sağlanmış ve mali istatistiklerin yayımlanması öngörülmüştür. • İç kontrol sisteminin kurulması öngörülmüştür. • İç denetim sisteminin kurulması öngörülmüştür. • Sayıştay’ın denetim kapsamı genişletilmiştir.

33. 5. 5018 Sayılı KMYK-j Sonuçlar Kamu mali yönetiminin üç aşamasında durum: • Politikaların ve önceliklerin belirlenmesi için mekanizmalar geliştirilmiştir: • Ulusal Düzeyde: Orta Vadeli Program /Orta Vadeli Mali Plan • Ülke kaynaklarının belirtilen politikalara uygun olarak tahsisi için mekanizmalar geliştirilmiştir.: • İdari Düzeyde: Stratejik Plan/Performans Programı/Bütçe • Kamu kaynaklarının mevzuata uygun, ekonomik, etkin ve verimli bir şekilde harcanması, bunu sağlamaya yönelik hesap verme, kontrol ve denetim mekanizmalarının kurulması sağlanmıştır: • KİMK Sistemi • Ulusal Düzeyde: Merkezi Uyumlaştırma Birimleri • İdari Düzeyde: İç Kontrol Sistemi (MYK + İç Denetim)

34. MYK Sisteminin Kapsamı- Organizasyonel- Bakan Üst yönetici Strateji Geliştirme Birimi Stratejik Planlama Bütçe ve Performans Programı Harcama Birimi Harcama Birimi İç Kontrol Ödeme emri düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi Ödeme emri düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi Muhasebe- Kesin Hesap Raporlama* Diğer gerçekleştirme görevlileri Diğer gerçekleştirme görevlileri Bir idarede mali yönetim ve kontrol sistemi

35. 5. 5018 Sayılı KMYK-j İç Denetim • İç Denetimin Amacı • İç denetimin amacı, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmaktır. • İç denetim; - bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. -sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir. • Mali, uygunluk, sistem, performans ve bilgi teknolojileri denetimini kapsar.

37. 5. 5018 Sayılı KMYK-j Harcamanın İdari Organizasyonu Maliye Bakanlığı (Genel bütçeli idareler için) ***ÜST YÖNETİCİ*** Harcama Birimi Mali Hizmetler Birimi Muhasebe Birimi İç Denetim Birimi Harcama Yetkilisi (Harcama Talimatı) Gerçekleştirme Görevlileri (Giderin Gerçekleştirilmesi) (ön mali kontrol) Birim Yöneticisi İç Kontrol Sorumlusu (Ön mali Kontrol) Muhasebe yetkilisi (Ödeme) İç Denetçiler (Denetim) Harcama süreci Harcama sonrası Denetim

38. teşekkürler