CEZA MUHAKAMESİ HUKUKUNDA UZLAŞMA

1. CEZA MUHAKAMESİ HUKUKUNDAUZLAŞMA Erdal YERDELEN Cumhuriyet Savcısı Nevşehir-2010

2. Tanım ve Notlar • Uzlaşma: Uzlaşma kapsamına giren bir suç nedeniyle, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin Kanun ve Yönetmelikteki usul ve hükümlere uygun olarak uzlaştırma süreci sonunda anlaştırılmış veya anlaşmış olmalarını ifade eder. • Yargıtay, uzlaşmayı, karma nitelikli bir kurum olarak kabul etmektedir. Buna göre uzlaşma bir yönüyle usul hukuku kurumu, ceza ilişkisini sona erdirmesi nedeniyle de maddi ceza hukukuna ait bir hukuksal kurumdur. (CGK. 30.10.2007, 4-200/219; 4.CD. 13.6.2007, 4984/5662)

3. Uzlaşma konusunda Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 15/9/1999 tarih ve 99 (19) nolu “Ceza Meselelerinde Arabuluculuk Tavsiye Kararı” mevcuttur. • Pilot Bölgeler: Dinar, Düzce, Van, Hatay, İzmir Cumhuriyet Başsavcılıkları • Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 15/5/2008 tarih ve 2008/463 sayılı kararı ile Uzlaştırma Yönetmeliği’nin m.13/2. ve 4. fıkraları, m.14/2 fıkrası, m.15/1-b ve c bendleri ve m.25/3 fıkrasının yürütmesi durdurulmuştur

4. Uzlaşmanın Felsefi Temeli: Onarıcı Adalet Onarıcı adalet fikrinin temelinde, genel olarak,suçtan doğrudan etkilenen kişilere (mağdur,fail ve toplum) suça verilecek tepkinin belirleneceği sürece doğrudan katılma imkânı verilmesi ve mağdurun uğradığı zararların giderilmesi yatmaktadır.

5. Onarıcı Adalet: -Zarar vermekten çok onarıcı, -Eğitici, -Affedici, -Sorumluluk yükleyici, -Toplumsal katılımı ve müzakereyi teşvik edici bir süreçtir.

6. Onarıcı Adaletin Üç Temel İlkesi 1-Suç öncelikle mağdura karşı ikincil olarak ise devlete karşı işlenmiştir. 2-Failin sorumluluğunu kabul etmeye teşvik edilmesi sağlanmalıdır. 3-Mağdur-fail arasındaki iletişim ve müzakere mümkün kılınmalı, zararın giderilebilmesi amacıyla, mağdurun faille bir araya gelmesi için fırsat sağlanmalıdır.

7. Onarıcı Adalet Anlayışı -Suçtan zarar görenlerin,ailelerin ve faillerin,adalet sistemine aktif olarak katılımını teşvik etmekte, -Failin sorumluluk üstlenerek mağdur ve topluma verdiği zararları gidermeyi kabul ve bunları telafi için çaba göstermesi sağlanmakta, -Suçtan etkilenen kişilerin ihtiyaçları dikkate alınarak,suçun olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır.

8. Onarıcı adalet uygulama modelleri; Mağdura yönelik müdahaleleri içeren programlar, aile konferansı, failin de çağrıldığı mağdur panelleri, cezalandırıcı halka veya barıştırıcı halka, failin de katıldığı toplum ıslah kurulları, failin yetenek ve kişisel kapasitesinin geliştirilmesi programları, failler için mağdurun duygularını anlayabilme dersleri, suç mağdurları için toplum temelli yardım grupları, suçlular için toplum temelli yardım grupları gösterilebilir. Mağdur ve failin bir araya getirildiği uzlaştırma, onarıcı adalet uygulamalarının temel modellerlinden birini oluşturmaktadır.

9. Uzlaşmanın Amacı; Ceza adalet sisteminde;toplumun suç ile bozulan kamu düzeninin tarafların barışması yolu ile yeniden ihdas edilmesi,mağdurun yararlarının gözetilmesi,mağdurun tatmin edilmesi,suça karşı salt ceza yaptırımı uygulamak yerine zararın giderilmesi suretiyle adaletin yerine getirilmesinin sağlanması ve onarıma ağırlık verilmesidir.Bu anlamda uzlaştırmanın temel amacının “barışma” olduğunu söyleyebiliriz.

10. Cezalandırıcı adalet anlayışının sakıncaları : 1- Yargılama süreci taraflar için uzun ve yıpratıcıdır. 2- Ceza, uzun yargılama süreci nedeniyle fiilden çok sonra uygulanabilmekte, bu da cezanın fail üzerindeki önleyici ve ıslah edici etkisini azaltmaktadır. 3- Yargılama sonucunda ispat sorunları nedeniyle fiilin cezasız kalması da olanaklıdır.

11. Cezalandırıcı adalet anlayışının sakıncaları : 4- Suçun karşılığı yalnızca ceza olarak öngörüldüğü için, mağdurun zararının giderilmesi tali bir mesele olarak algılanır. 5- Fail cezalandırılsa dahi, fail ile mağdur arasındaki husumet sürmekte, gerçek anlamda bir barış elde edilememektedir. 6- Uyuşmazlık, tarafların kendi iradeleri dışında mahkeme kararı ile sonuçlandığı için, iki taraf da kendi beklentileri bakımından sonuçtan tatmin olmamaktadır.

12. Cezalandırıcı adalet anlayışının sakıncaları : 7- Bu tatminsizlik, özellikle mağdurun zararının giderilmemesi veya husumetin sona ermemesi dolayısıyla yeni olayların nedeni olabilmektedir.8- Uzun yargılama süreci devletin ve hatta tarafların önemli oranda masraf yapmasına neden olmaktadır. 9- Mağdurun zararı giderilmediği için, mağdur ayrıca tazminat davası açmak ve icra takibinde bulunmak gibi başka hukuki yollara başvurmak zorunda kalmaktadır. Bu da hem kişilere bir yük, hem yargı için artı iş yüküdür.

13. Genel Olarak ADR Yöntemleri (Alternative Dispute Resolution-Alternatif Uyuşmazlık Çözümü) • Uzlaşma • Önödeme • Kamu davasının açılmasının önlenmesi, • Hükmün açıklanmasının önlenmesi, • Erteleme ve denetimli serbestlik • Kamu yararına çalışma

14. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • Avusturya'da suç işleme oranı son otuz yılda iki katı artmasına karşılık mahkûmiyet oranları bu oranda artmamıştır. Özellikle 1999'dan sonra mahkûmiyet oranlarının neredeyse yarı yarıya azaldığı görülmektedir. Bunun nedeni 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren hem çocuklar hem de yetişkinler bakımından seçenek önlemlerin uygulanmaya başlanmış olmasıdır.

15. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • Avusturya’da ADR Yöntemleri; • 1- Para cezası • 2- Toplum hizmetleri • 3- Ceza davasının ertelenmesi; belli şart ve durumların oluşması ve öngörülen süre dahilinde davanın açılmamasına karar verilebilmektedir.) • 4- Mahkeme dışı anlaşma • İstatistiklere bakıldığında, % 50’sinin para ödenmesini kabul ettikleri, % 27’si hakkında belirli sürelerle dava açılmasının durdurulduğu, % 17’sinin mahkeme dışı uzlaşmaya sevk edildiği, % 4’ünün belirli süre şarta bağlı olarak yükümlülüğe tabi olduğu ve dava açılmasının ertelendiği, % 6’sına kamuya yararlı toplum hizmeti yapılaması için teklif götürüldüğü görülmektedir

16. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • Uzlaştırma işlemleri Neustart tarafından yerine getirilmektedir. Neustart tarafından uzlaşmaya ilişkin bir rapor hazırlanmaktadır. Eğer bu raporda, uzlaşmanın gerçekleştiği yazıyorsa, savcı takipsizlik kararı vermektedir • Yetişkinlerde cezası 5 yıla kadar olan suçlarda uzlaşma mümkündür. Suçlar bakımından bir sınırlama yoktur. Avusturya’da prensip olarak cinsel suçlarda da uzlaşma mümkündür.Ancak ağır suçlar kapsam dışındadır. • Kanun’da gençlere yönelik bir sınırlama olmamasına rağmen cinayetlerde alternatif çözüm yöntemi uygulanmasına prensip olarak başvurulmaz.

17. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • 1999 yılı ; (Ceza Adaleti Uygulaması) Fail sayısı : 205.000 Mahkemece ceza verilenler : 61.000 Cezalandırma Oranı % 30.2 • 2000 yılı (Uzlaştırma uygulaması başladı) Fail : 181.000 ; Cezalandırılanlar: 41.000 Diversiyon Uygulaması : 50.000 Toplam yaptırım sayısı (Mhk. + Div): 91.000 Yaptırım oranı : % 50.4

18. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • Avusturya - 2007 Yılı • Fail : 240.000 • Mahkemece Ceza verilenler : 43.000 • Mahkumiyetin oranı : % 17.9 • Diversiyonla sonuçlananlar : 46.000 • Diversiyon oranı : % 19.1 • Toplam (Mhk. + Div): % 37

19. Avusturya’da Uzlaşma Uygulaması • Diversiyon Teklifi ve Kabul Oranı 2005 Yılı • Teklif edilen kişiler : 55.000 • Kabul edenler : 49.000 • Bu sonuçlar; yaptırımsız kalan olayların Diversiyon ile azaltıldığını göstermektedir. Ayrıca, Avusturya’da diversiyona tabi faillerin suçu tekrarlama eğilimlerinin daha az olduğu belirlenmiştir.

20. Uzlaşmanın Faydaları I- Mağdur Açısından Faydaları Uzlaşmaya tâbi suçlar, bireysellik yönü ağır basan suçlardır, toplumdan çok bireyi ilgilendirirler. Bu tür suçlarda mağdurlar klâsik yargılama sonucunda uzun bir süre sonra failin cezalandırılmış olmasından yeterince tatmin olmamaktadırlar. Daha etkili olan, suçun işlenmesinden hemen sonra mağdurların tatmin edilebilmeleridir.

21. Mağdur Açısından Faydaları Keza, uzlaşma sürecine aktif bir şekilde katıldıkları için, mağdurlar, uyuşmazlığın kendi istedikleri şekilde çözümünde de etkin rol almaktadırlar. Ayrıca, klasik muhakeme sisteminde mağdur hakları ne kadar sağlansa da, böyle bir muhakeme sürecine tâbi tutulmak başlı başına bir külfet oluşturmaktadır

22. Mağdur Açısından Faydaları • Mağdura yönelen eylem sonucunda, mağdur, yapılan yargılama sonucu elde edeceği tatminden çok daha fazla tatmin sağlar. • Mağdur, uzlaştırma sırasında yanıtı ancak fail tarafından verilebilecek soruları sorma imkânına sahip olur. • Faile, ne hissettiğini anlatma fırsatı bulur. Faili gördüğü, onunla konuştuğu için korkuları azaldığı gibi intikam duyguları da azalır. • Suçun mağduru olmak dolayısıyla yaşadığı travmayı daha kolay atlatması sağlanır.

23. II- Fail Açısından Faydaları • Şüpheli ve sanık açısından mahkûmiyet riski ortadan kalkmaktadır. • Mahkûmiyet olmayacağı için, mahkûmiyete bağlı hak yoksunluklarına tâbi tutulmayacak ve sabıkası da olumsuz etkilenmeyecektir. • Sonuçta mahkûmiyet kararı verilmese bile fail, klasik yargılama sürecinde mağdurdan daha fazla etkilenecektir. • Bu süreçte bazı temel hak ve özgürlük kısıtlamalarına da muhatap olabilecektir.

24. Fail Açısından Faydaları • Uzlaşma sonucunda ortaya çıkan karar, kendi iradesinin de etkili olduğu bir karar olacaktır. • Uzlaştırma sürecinde fail, eylemi nedeniyle mağdurda yarattığı etkiyi görebilecektir. • Mağdurun muhtemel intikam alma girişimlerinden de kurtulmuş olacaktır.

25. III- Toplum Açısından Faydaları • Uyuşmazlık, uzlaşma hâlinde sadece ceza hukuku bakımından değil, hukuk sisteminin ilgili bütün alanları açısından gündemden kalkmış olmaktadır. • Sosyal barışa uzlaşmanın katkısı, klasik muhakemedekinden çok daha fazladır. • Uzlaşmayla sonuçlanan olaylarda, tarafların adalet sistemine olan güvenlerinin artması sağlanır. • Uzlaşmayla sonuçlanan olaylarda, faillerin toplumla yeniden bütünleşmeleri sağlanır. • Uzlaşmayla sonuçlanan olaylarda, cezaevlerinin olumsuz etkilerinin giderilmesi sağlanır

26. IV- Ceza Yargılaması Açısından Faydaları • Klasik yargılama sonucu verilen kararlar tarafları tatmin etmediği hâllerde, bu durum yeni suçların işlenmesine, (kar topu etkisi) dolayısıyla yargıya yeni iş yüklerine sebep olmaktadır. • Tarafların özgür iradesiyle ortaya çıkan uzlaşmada, bu tür sorunlar yaşanmayacaktır.

27. Ceza Yargılaması Açısından Faydaları • Uzlaşmayla sonuçlanan her bir uyuşmazlık, hem ilk derece mahkemelerini hem de Yargıtay’ın iş yükünü azaltacaktır. • Uzlaşmayla sonuçlanan olaylarda, aynı faillerin tekrar suç işleme olasılığı azaltacağı için, ceza yargılama sistemine ilave bir yük gelmeyecektir. • Tarafların birbirini dinleyerek ve anlayarak oluşturdukları müşterek çözüm, aynı zamanda onarıcı adalet anlayışını da hayata geçirmiş olmaktadır.

28. Ceza Yargılaması Açısından Faydaları Uyuşmazlıkta görev alan hukukçular bakımından da uzlaşma desteklenmesi gereken bir kurumdur. Avukat, ister müdafi ister vekil konumunda olsun, üslendiği uyuşmazlığı başarı ile sonuçlandırmış ve dava kaybetmemiş olacaktır. Cumhuriyet savcısı ve hâkimler için de,tarafların memnuniyeti ve tatminine dayalı, başarı ile sonuçlanmış bir muhakeme söz konusu olmaktadır.

29. CMK’na Göre Uzlaşma Yoluna Gidilebilmesinin Şartları 1- Suçun Uzlaşma Kapsamında Olması Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar; • Kasten Yaralama (TCK 86 ve 88. maddeler; 86/3 hariç) • Taksirle yaralama (TCK m.89) • Sair Tehdit (TCK m.106/1. fıkra 2.cümle) • Konut dokunulmazlığının ihlali (TCK m.116), • İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali (TCK m.117/1) • Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma (TCK m.123) • Hakaret (TCK m.125 – Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret hariç)

30. Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar; • Kişinin Hatırasına Hakaret (TCK m.130) • Haberleşmenin Gizliliğini İhlal (TCK m.132) • Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması (TCK m.133) • Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK m.134) • Hakkı Olmayan Yere Tecavüz (TCK m.154/1. fıkra - 25/02/2009 tarih ve 5841 Say.Kan.1.mad ile değişik) • Bedelsiz Senedi Kullanma (TCK m.156)

31. Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar • Kaybolmuş veya Hata Sonucu Ele Geçirilmiş Eşya Üzerinde Tasarruf (TCK m. 160) • Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması (TCK m.209/1. fıkrası) • Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali (TCK m.233/ 1. fıkrası ) • Çocuğun Kaçırılması veya Alıkonulması (TCK m.234) • Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması (TCK m.239–4.fıkra hariç)

32. Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar • Kamu hukuku tüzel kişilerinin mağduru olduğu suçlarda uzlaşma uygulanmaz. • Etkin pişmanlığa yer verilen suçlarda uzlaşma uygulanmaz. • Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaşma hükümleri uygulanamaz. • Takibi şikâyete bağlı olmayan suçlar açısından uzlaşma yoluna gidilebilmesi için kanunda açık hüküm bulunması gerekir.

33. Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar • Takibi şikâyete bağlı suçlarda aksi kanunda düzenlenmemişse uzlaşma hükümleri uygulanır. • Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen bir başka suçla birlikte işlenmiş olması hâlinde de uzlaşma hükümleri uygulanmaz

34. CMK’na Göre Uzlaşma Yoluna Gidilebilmesinin Şartları 2-Suçun İşlendiğine Dair Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Bulunması Uzlaşma, kamu davası açılmasının bir alternatifidir. Bu yola başvurmak için öncelikle, soruşturma konusu suçun işlendiğine dair kamu davası açılmasını gerektirir, yeterli şüphe oluşturacak delilin bulunması gereklidir. (CMK m.253/19; Yön. m.8)

35. Yeterli Delil Toplanmadan Uzlaşma Teklif Edilmesi Halinde; • Şüphelinin uzlaşmaya istekli davranması hemen hemen imkansızdır. • Kötü niyetli şüpheliler uzlaşma sürecini fırsat bilerek işi uzatma veya delilleri karartma yoluna gidebilir. • Mağdurun, şüpheli karşısında yeterli pazarlık gücü olmayacaktır. • Uzlaşma sürecinin başlaması delil toplanmasına engel değildir. • Suçun işlendiğine dair yeterli delil yok ise kovuşturmaya yer olmadığına karar verilecektir.

36. CMK’na Göre Uzlaşma Yoluna Gidilebilmesinin Şartları 3-Fiilin Soruşturulabilir Olması • Uzlaşma hükümlerinin uygulanabilmesi için, fiilin cezalandırılabilir olması da gereklidir. Failin küçüklüğü, sağır ve dilsizlik, akıl hastalığı gibi nedenlerle kusur yeteneğinin bulunmadığı, kusurluluğu etkileyen hâllerde faile ceza verilemez. • Bu kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanabilirse de, ceza verilemeyeceğinden genellikle uzlaşma hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.

37. CMK’na Göre Uzlaşma Yoluna Gidilebilmesinin Şartları 4-Tarafların Uzlaşma Teklifini Kabul Etmesi • Cumhuriyet savcısı veya adlî kolluk görevlisi, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. (CMK m.253/4; Yön. m.8) • Uzlaşma teklifi, Yönetmeliğe Ek 1/a ve Ek1/b sayılı uzlaşma teklif formlarının hazır bulunan ilgiliye imzalatılarak verilmesi ve bu formun imzalı bir örneğinin dosya içerisine konması suretiyle yapılır. • Uzlaşma teklifine ilişkin formların ilgilere tebliği yeterli değildir. Uzlaşma teklif edilen kişiye formda yer alan bilgiler açıklanmalı ve uzlaşmayı kabul edip etmemenin hukuki sonuçları ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.

38. Uzlaşma Teklifi • Soruşturma konusu suçun, uzlaşmaya tâbi olması ve suçun işlendiği hususunda yeterli şüphenin bulunması hâlinde; Cumhuriyet savcısı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. (Yön m.8) • Uzlaşma teklifinde bulunulması hâlinde, kişiye uzlaşmanın mahiyeti ve uzlaşmayı kabul veya reddetmesinin hukuki sonuçları anlatılır. (CMK m.253/5)

39. Uzlaşma Teklifi • Birden fazla kişinin mağduriyetine veya zarar görmesine sebebiyet veren bir suçtan dolayı uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için, mağdur veya suçtan zarar görenlerin hepsinin uzlaşmayı kabul etmesi gerekir. (CMK m.253/7) • Aralarında iştirak ilişkisi olsun ya da olmasın birden fazla şüphelinin bulunduğu bir suçtan dolayı uzlaşma yoluna gidilmesi halinde uzlaşan şüpheli bu sonuçtan faydalanır. (CMK m.255) Bu durumda her bir şüpheliye yapılan teklif diğerinden bağımsız olarak etki eder.

40. Uzlaşma Teklifi • Uzlaşma teklif edilen tarafın uzlaşmayı kabul etmemesi hâlinde diğer tarafa da uzlaşma teklifinde bulunulmasına gerek yoktur. • Uzlaşma teklifinde bulunmak için çağrı; telefon, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir. Ancak, bu çağrı uzlaşma teklifi anlamına gelmez. (Yön.m.8/4) • Uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine bağlı olduğu gerçeği karşısında, şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören uzlaşma teklifi için zorla getirilemez.Y. 4.C.D. 31.01.2007 gün ve 2006/9889-2007/870 E/K

41. Uzlaşma Teklifi • Reşit olmayan, kısıtlı olan veya ayırt etme gücü bulunmayan kişinin kanunî temsilcilerine uzlaşma teklifi yapılır. (Yön.m.8/2) • Vekaletnamesinde uzlaşma hususunda açık yetki bulunan mağdur vekili veya şüpheli müdafiine de uzlaşma teklifi yapılabilir. • Aksi yönde karar: Müdafii veya vekile yapılan teklif geçersiz olup, uzlaşma teklifinin muhatabı şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görenin bizzat kendisi olacaktır. (2. CD., 2007/6481-9229 ve 08/16437-2373 E/K

42. Uzlaşma Teklifi • Uzlaşma teklifi açıklamalı tebligat ya da istinabe yolu ile de yapılabilir (CMK m. 253/4). • Cumhuriyet savcısının yetki alanı içinde bulunmayan muhataba uzlaşma teklifi istinabe yolu ile yapılacaktır. • Uzlaşma teklif edecek makamın yargı çevresi ya da sorumluluk bölgesi dışında kalan muhataba uzlaşma teklifinin tebligat yoluyla yapılması yasal olarak uygun değildir. Nitekim Yargıtay 10. C.D.’nin 19/12/2005 tarih 2005/10287-19090 E/K. sayılı kararı da bu yöndedir

43. Uzlaşma Teklifi • Adlî kolluk görevlisi, ancak Cumhuriyet savcısının talimatı üzerine, uzlaşma teklifinde bulunabilir. (CMKm.253/4;Yön.m.8/1). • Yeterli delil varsa uzlaşma teklif edilebilir. Yeterli delil, genellikle soruşturmanın ilerleyen aşamalarında elde edilebilir. Bu durumda ise artık adli kolluğun değil Cumhuriyet savcısının uzlaşma teklif etmesi önerilir. • Adli kolluğun uzlaşma teklif etme yetkisi bir zorunluluk değil, sadece bir imkândır, Cumhuriyet savcısı bu imkânı kullanmayabilir.

44. Taraflara Ulaşılamaması • Resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama nedeniyle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye veya bunların kanuni temsilcisine ulaşılamaması hâlinde, uzlaştırma yoluna gidilmeksizin soruşturma sonuçlandırılır. Adres araştırmasına gerek yoktur. • Yurt dışında olma hâli, uzlaştırma yoluna gidilmemesi için yeterli görülmüştür. • Başka bir nedenle ilgililere ulaşılamamış olması halinde de uzlaşma yoluna gidilmeyebilir. Ör:Adresin belirlenememesi

45. Uzlaşma Teklifinde Karar Süresi • Şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan sonra üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde teklifi reddetmiş sayılacaktır.(CMK m. 253/4; Yön.m.10) • Ancak, uzlaşma teklifinin reddedilmesine veya reddedilmiş sayılmasına rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görenin uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan etmeleri hâlinde, tarafların uzlaştıkları kabul edilecektir (CMK m. 253/16).

46. Uzlaştırmacı Atanması • Uzlaşma yoluna gidilebilmesi için sayılan şartlar varsa Cumhuriyet savcısı uzlaşmayı kendisi gerçekleştirebileceği gibi, uzlaştırmacı olarak avukat görevlendirilmesini barodan isteyebilir veya hukuk eğitimi görmüş kişiler arasından uzlaştırmacı görevlendirebilir. (CMK m. 253/9). • CMK’nda belirlenen hâkimin davaya bakamayacağı haller ile reddi sebepleri, uzlaştırmacı görevlendirilmesi ile ilgili olarak göz önünde bulundurulur. (CMK m.253/10)

47. Uzlaştırmacı Atanması • Cumhuriyet savcısı uzlaştırmacıya, soruşturmanın gizliliği ilkesine uygun davranmakla yükümlü olduğunu hatırlatır. (CMK m.253/11) • Görevlendirilen uzlaştırmacıya soruşturma dosyasında yer alan ve Cumhuriyet savcısı tarafından uygun görülen belgelerin birer örneği verilir.(CMK m. 253/11). • Hangi belgelerin verildiği, verilme tarihi ile soruşturmanın gizliliği konusundaki bildirim, Cumhuriyet savcısı ve uzlaştırmacının imzasını içeren bir tutanakla tespit edilir (Yön.m.16/3)

48. Uzlaştırmacı Atanması • Cumhuriyet savcısı müzakereler sırasında izlenmesi gereken yöntemle ilgili olarak uzlaştırmacıya talimat verebilecektir (CMKm.253/14). Uzlaştırma işlemi, Cumhuriyet savcısının gözetiminde ve denetiminde olacaktır. • Uzlaştırmacı avukat, bu sıfatla görev yaptığı olayla ilgili olarak daha sonra vekil veya müdafi olarak görev üstlenemez (Yön. m. 5/8)

49. Uzlaştırma Müzakereleri Müzakerelere katılabilecek kişiler • Uzlaştırma müzakerelerine şüpheli, sanık, mağdur, suçtan zarar gören, kanunî temsilci, müdafi ve vekil katılabilir. • Bu kişiler sınırlı sayılı olarak belirtilmişlerdir. Bu nedenle, müzakerelere tarafların üzerinde uzlaştıkları kişiler veya başka uzmanlar katılamaz. Zira müzakerelerin tarafların özgür iradesine göre olması gerekir.

50. Uzlaştırma Müzakereleri Müzakere Yapılabilecek Yerler • Kamu kurum ve kuruluşlarının bu amaçla ayrılan yerlerinde, • Tarafların kabul etmesi şartıyla uzlaştırmacının faaliyetlerini yürüttüğü büroda, • Tarafların menfaatlerine uygun, kendilerini huzurlu hissedecekleri, güvenli bir ortamda veya taraflarca kabul edilen, bu işe uygun başka yerlerde gerçekleştirilebilir.(Yön. m.30)