390 likes | 651 Views
ENDOMETRİOZİSDE IUI TEDAVİSİ. Dr. Erbil DOĞAN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite Bilim Dalı. Endometriozis . İnsidans:%6-10 Endometriozis olan kadınların: %30-%50’si infertil Semptomlar:
E N D
ENDOMETRİOZİSDE IUI TEDAVİSİ Dr. Erbil DOĞAN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite Bilim Dalı
Endometriozis • İnsidans:%6-10 • Endometriozis olan kadınların: • %30-%50’si infertil • Semptomlar: • dismenore, disparoni, pelvik ağrı • Tedavi • Semptomların ortadan kaldırılması, • Hastalık progresyonunun engellenmesi • Fertilitenin arttırılması
Evreleme (R- AFS Skorlaması) • Minimal ve hafif endometrioziste peritoneal veya ovaryan endometriotik implantlar ve fallop tüpleri veya overlerde ince adezyonlar bulunur. • Bu lezyonlar ile infertilite arasındaki ilişki tartışmalıdır.
Evreleme sistemi tedavi sonrası konsepsiyon şansı ile korelasyon göstermez.
Endometriozis ve İnfertilite • Normal çiftlerde fekundite: • 0.15 – 0.20/ay • Endometriozisde fekundite: • 0.02 – 0.10/ay The Practıce Commıttee of ASRM. Fertil Steril 2004. • Donor inseminasyon programında: • Endometriozis (-): 0.12/ay • Endometriozis (+): 0.036/ay Fertil Steril 1986
Tedavi Edilmeyen Hastalarda Spontan Gebelik Oranı 873 tedavi almamış çift; infertilite süresi >1 yıl 1 yılın sonunda kümülatif canlı doğum oranı %14.3: Prognostik faktörler: infertilite süresi yaş, erkek faktörü Endometriozis varlığı Tubal hast Collins JA, Burrows EA, Wilan AR. The prognosis for live birth among untreated infertile couples. Fertil Steril. 1995;64(1):22–8.
Tedavi Edilmeyen İnfertil Çiftlerde Canlı Doğum Prognozu 2198 kadın >1 yıl infertilite Collins JA. et al. The Prognosis for live birth among untreated infertilite couples Fertil Steril 1995
192 infertil çift (117 açıklanamayan; 75 minimal endometriozis) L/S sonrası 3 yıl takip <40 yaş Ovülasyon (+) Erkeklerde normal sperm parametreleri %55 %36
Kümülatif gebelik oranları 18.ay %30 36.Ay %50 Konservatif Cerrahi Tedavi Yapılan Hastalarda Spontan Gebelik Oranı N=729 Evreler arasında fark yok! Cumulative 36-month probability of becoming pregnant by disease stage in 222 infertile women who underwent conservative surgery for endometriosis and had no other infertility factor (continuous line, stage I; dotted line, stage II; dashed line, stage III; dash-dotted line, stage IV). Vercellini P et al. Hum. Reprod. 2009;24:254-269 Paolo Vercellini, Edgardo Somigliana, Paola Vigano` Annalisa Abbiati, Giussy Barbara, and Pier Giorgio Crosignani, Surgery for endometriosis-associatedinfertility: a pragmatic approach. Human Reproduction, Vol.24, No.2 pp. 254–269, 2009 9
Endometriosis ve İnfertilite • Pelvik anatomide distorsiyon • Tubal tıkanıklık • ovulasyon ve oosit transportu bozulur. • Ovülasyon bozukluğu ? • LUF sendromu • Luteal faz defekti • Anormal folikül gelişimi, prematür LH artışı… • Peritoneal sıvıda değişimler ? (makrofaj, sitokinler, vs) • İmplantasyon bozukluğu ? • Endometriumda IgG, IgA ve lenfositlerde artış • İntegrin ve L-selektin düzeylerinde azalma • Erken evre endometriozisde peritoneal sıvı sperm hareketini engeller. • Makrofajlarda sperm fagositik aktivitesi artmıştır.
Neden KOH + IUI • Fertilizasyona hazır çok sayıda oosit • Daha iyi folikülogenez • Yüksek preovulatuar E2 • Bozuk gonadotropin paternlerinin normalizasyonu • Endometrial reseptivitedeartış • Gizli ovulatuar bozukluklar • Sperm transportunda bzk
Endometriozis İlişkili İnfertiliteTedavisi KOH+IUI ? L/S CERRAHİ IVF ?
>3 yıl infertilitesi olan hastalar L/S sonrası ilk 6 ay içinde randomize edilmişler
OR=5.6 (%95 CI) 4/184 (%2) 14/127(%11) %30 %10 Multivariate analize göre canlı doğumla ilişkili tek faktör superovulasyon +IUI (p=0.002)
Konsepsiyonu hizlandiriyor olabilir ………… YaşÖNEMLİ!!! • Sayi yetersiz • Calismanin istatiksel gücü • KOH grubu max 3 siklus • IUI yok
CC+IUI Takip > Fekundite= 0.095 Fekundite= 0.033 (p=0.03)
Ortalama yaş:30; infertilite süresi ~5 yıl olan hastalarda COH+IUI Laparoskopi ile doğrulanmış endometriosis hastaları Gonadotropinlere verilen cevap ve gelişen folikül sayısı her iki grupta benzer Ancak gebelik oranları endometriozis’de yarı yarıya daha düşük!
Açıklanamayan infertilitesi olan 932 çift: • Evre 1-2 endometriozis hastaları cerrahi sonrası 6 ay bekledikten sonra • veya medikal tedavi sonrası ovulatuar sikluslar başladıktan sonra çalışmaya alınmış • Evre 3-4 çalışma dışı bırakılmış • Toplam 4 siklusa kadar tedavi verilmiş
COH+IUI’da gebelik şansı intraservikal inseminasyona göre 3 kat; tek başına COH yada tek başına IUI’a göre 2 kat daha yüksek
Genel Gebelik oranı: %12.6/siklus Açıklanamayan: %15.3/siklus Endometriozis %6.5/siklus 811 CC+HMG / IUI siklusu retrospektif analiz
22 çalışma, 5214 siklus FSH + koitus FSH+IUI Endometriozis varsa gebelik şansı %55 azalır!
L/S sonrası ve 9 ay süreyle ve sonrasında 20.gebelik haftasına kadar takip
Aylık fekundite fertil kadınlardan (%20) daha düşük! • Gebelik oranlarında laparoskopinin etkisi ile artış %13 • 8 kadından biri laparoskopiden fayda görür
Rezeksiyon ve ablasyon grubunun gebelik oranları sadece diagnostik L/S yapılanlardan farklı değil
P<0.17 GEBELİK ORANLARI FARKLI DEĞİL P=0.17 Tedavialan grup çıkarıldığında 9 ay takipte>20 hafta gebelik oranı Endometriozis:%15.7 Açıklanamayan %23.6 (~%50 ↓) P>0,05
Yakın zamanda cerrahi tedavi almış erken evre endometriozis hastaları KOH +IUI 107 hasta; 250 siklus
Cerrahi sonrası 6 ay içinde COH + IUI yapılırsa gebelik oranları açıklanamayan infertilite grubunun oranlarına kadar yükseliyor.
%70.2 %68.2 %66.5
Normal kadınlar ile minimal endometriozis olanlar arasında donor IUI gebelik oranları arasında fark yok!!!
Cerrahi sonrası ortalama 3 yıldan uzun süre geçmiş ve nüks endometrioma hastaları
IVF COH+IUI 1 siklus IVF gebelik oranı %47 P<.05 COH +IUI’da 6 siklus kümülatif gebelik oranı %41 • Siklus ve kümülatif gebelik oranları • COH+IUI’da >38 yaş kadınlarda • anlamlı olarak daha düşük, ancak • IVF+ET’de bu fark yok
Hastanın yaşı, infertilite süresi, pelvik ağrı ve hastalığın evresine göre bireyselleştirilmeli L/S yapılırsa bütün görünen odaklar ablate edilmeli veya eksize edilmeli Evre I-II hastalarda L/S cerrahi sonrası genç hastalarda spontan takip veya Oİ+IUI düşünülebilir. Endometriozise bağlı İnfertilite Tedavisi -IUI
Endometriozise bağlı İnfertilite Tedavisi • >35 yaş kadınlar Oİ+IUI veya IVF+ET ile tedavi edilmeli • Evre III-IV hastalarda L/S veya L/T ile konservatif cerrahi tedavi uygulanmalı • Cerrahi sonrası gebelik elde edilemeyen veya ilerleyen reprodüktif yaşı olan kadınlarda IVF+ET etkili bir alternatif tedavidir.