Rola BGK w finansowaniu inwestycji i działań wspierających rozwój obszarów wiejskich

1. Rola BGK w finansowaniu inwestycji i działań wspierających rozwój obszarów wiejskich Paweł Lisowski Zastępca DyrektoraDepartamentu Programów Europejskich XI Kongres Gmin Wiejskich RP Warszawa, 20 września 2010

2. Zakres prezentacji • Zakres prezentacji • Misja i zadania Banku Gospodarstwa Krajowego • Nowy system przepływów środków europejskich • Wyprzedzające finansowanie projektów i działań w ramach PROW 2007 -2013 • Zmiana charakteru środków europejskich • Nowe możliwości dla gmin

3. Misja i zadania BGK • Misja i zadaniaBanku Gospodarstwa Krajowego • Misją Banku Gospodarstwa Krajowego jest sprawna i efektywna realizacja działalności zleconej przez Państwo, uzupełniona przez rozwój atrakcyjnej oferty działalności własnej dla wybranych segmentów rynku. • Bank Gospodarstwa Krajowego, jako państwowa instytucja finansowao dużej wiarygodności, specjalizuje się w obsłudze sektora finansów publicznych. • Bank wspiera państwowe programy społeczno-gospodarcze oraz samorządowe programy rozwoju regionalnego. • Bank został ustawowo wskazany do obsługi wydatków z funduszy UE po 1 stycznia 2010 r., BGK działa w tym zakresie na zlecenie Ministra Finansów.

4. Doświadczenia Banku dotyczące prefinansowania projektów z okresu programowania 2004-2006 Doświadczenia Banku dotyczące prefinansowania projektów z okresu programowania 2004-2006 ZPORR, SPO Transport, SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb, IW INTERREG III A* * Dane nie obejmują Funduszu Spójności

5. System przepływów środków europejskich – podstawy formalne nowego systemu • Podstawy formalne nowego systemu • Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (UFP) –Dział III Wieloletni Plan Finansowy Państwa i ustawa budżetowa,Rozdział 6 Wykonywanie budżetu środków europejskich, Art. 187 – 192 • Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności – wydane na podstawie art. 188 UFP • Umowa między BGK a Ministrem Finansów – dotycząca obsługi przez Bank płatności ze środków europejskich • Umowy między BGK a właściwymi dysponentami części budżetowych – dotyczące obsługi płatności w ramach krajowego współfinansowania

6. Podstawowe założenia nowego systemu płatności środków UE Składanie zleceń płatności przez instytucje wskazane przez Ministerstwo Finansów (na podstawie informacji od dysponentów), tj. instytucje zarządzające, pośredniczące i wdrażające (IP2) oraz niektórych beneficjentów będących państwowymi jednostkami budżetowymi. Zlecenie płatności składane w formie określonej przez Ministra Finansów w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 188 ustawy (rozporządzenie z dnia17 grudnia 2009 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności. System przepływów środków europejskich 6

7. Płatności środków europejskich są realizowane przez BGK cyklicznie – Ministerstwo Finansów określiło terminarz płatności dotyczący okresów składania zleceń, dla których ustalone zostały terminy płatności (4 – 6 terminów miesięcznie). Nowy system przepływów środków europejskich– płatności zatwierdzone i zrealizowane(stan na 10 września 2010 r.) System przepływów środków europejskich 7

8. Terminarz wypłat środków w 2010 r. (cz. III i IV kwartału) Terminarz wypłat środków w 2010 r. 8

9. Stan realizacji płatności – kwota zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO(stan na 10 września 2010 r.; w mln zł) • Ogółem: 12 992 wykonane zlecenia płatności na kwotę ponad 7 003 mln zł System przepływów środków europejskich – stan realizacji płatności 9

10. Stan realizacji płatności – liczba zrealizowanych płatności w ramach poszczególnych RPO(stan na 10 września 2010 r.) System przepływów środków europejskich – stan realizacji płatności 10

11. Pożyczka PROW Podstawa prawna Art. 10d ust. 3 Ustawy z dnia 22 września 2006r. o uruchomieniuśrodków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonychna finansowanie wspólnej polityki rolnej (Dz.U. z 2006 r. Nr 187,poz. 1381, Dz.U. z 2008r. Nr 52, poz. 304). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 2008r. w sprawie pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. z 2008 r. Nr 156, poz. 968). Umowa między Ministrem Finansów a BGK w sprawie prowadzenia przez Bank rachunków Ministra oraz ewidencji pozaksięgowej i obsługi bankowej pożyczek na wyprzedzające finansowanie z 18 czerwca 2009 r.

12. Pożyczka PROW Podstawowe zasady Pożyczka na wyprzedzające finansowanie to pożyczka o charakterze pomostowym udzielana ze środków budżetu państwa Pożyczka ma na celu umożliwienie sprawnej realizacji operacji (projektów) przez gminy i Lokalne Grupy Działania (LGD) w ramach działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Kwota udzielonej pożyczki nie może przekroczyć wysokości wkładu środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) przyznanych Pożyczkobiorcyw ramach udzielonej pomocy finansowej z PROW 2007-2013 Spłata pożyczki dokonywana jest ze środków przekazywanych przez Agencję Płatniczą (ARiMR) na rachunek Pożyczkobiorcy otwarty w BGK, tytułem zwrotu kosztów kwalifikowalnych poniesionych przez pożyczkobiorcę – środki z EFRROW

13. Pożyczka PROW Działania PROW 2007-2013Podmioty uprawnione do ubiegania się o pożyczkę.

14. Pożyczka PROW Warunki udzielania pożyczek Waluta pożyczki – PLN Oprocentowanie – dla każdej transzy ciągnionej w danym kwartale kalendarzowym wynosi 0,25 stopy rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych sprzedanych na ostatnim przetargu w miesiącu poprzedzającym ten kwartał (np. dla pożyczek uruchamianych wIII kwartale 2010 r. – 1,02%) Prowizja – 0,1% kwoty udzielonej pożyczki, płatna przy uruchomieniu pierwszej transzy pożyczki Zabezpieczenie – weksel własny in blanco (JST i LGD) oraz (dodatkowow przypadku LGD) oświadczenie o poddaniu się egzekucji Bez przetargu Otwarcie w BGK rachunków dla pożyczkobiorcy:rachunku pożyczki, rachunkuśrodków własnych Zawarcie umowy pożyczki –w terminie miesiąca od daty złożeniaw BGK kompletnego wniosku

15. Schemat przepływu środków Pożyczka PROW

16. Zmiana charakteru środków europejskich Zmiana charakteru środków europejskich Chociaż nadal ogromna większość wsparcia wypłacana jest w formie grantów, pojawiają się pierwsze praktyczne sygnały zmiany podejścia KE. Prawdopodobnie coraz większa część środków z Unii Europejskiej stopniowo będzie zmieniała swój charakter, ze wsparcia bezzwrotnego – dotacyjnego, na wsparcie zwrotne: preferencyjne pożyczki, wejścia kapitałowe itp. Wiąże się to z nowymi dla samorządów wyzwaniami: rozwój know-how kadry samorządowej, zapewnienie odpowiedniej liczby i jakości projektów przynoszących dochód, konieczność wprowadzenia zmian legislacyjnych, itd.

17. Nowe możliwości dla JST Nowe możliwości dla gmin Finansowanie inwestycji gminnych staje się coraz trudniejsze, równocześnie samorządy mają bardzo duże potrzeby inwestycyjne, wynikające nie tylko z rosnących aspiracji mieszkańców, ale także np. z potrzeby wypełnienia przez Polskę zobowiązań z zakresu ochrony środowiska Kredyt jest obecnie najpopularniejszą formą finansowania z uwagi na dużą dostępność, prostą i znaną jednostkom samorządu terytorialnego formę. Wraz ze spadkiem możliwości finansowania, nowe formy, nie obciążające wskaźników (szczególnie zgodne z zapisami nowej ustawy o finansach publicznych – nowy indywidualny wskaźnik zadłużenia oparty na średniej arytmetycznej), powinny stawać się coraz bardziej popularne. Będą one wymagały jednak lepszego przygotowania rzeczowego i finansowego każdego projektu. BGK jest szczególnie zainteresowany dwiema formami: PPP oraz Project Finance. Mocną stroną obu form jest konieczność bardzo dokładnego przygotowania finansowej strony projektu, w związku z czym staje się on „kredytowalny” – mniej ryzykowny dla Banku.

18. Partnerstwo Publiczno-Prywatne Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) PPP jako nowa forma finansowania inwestycji staje się coraz bardziej popularna wśród JST przede wszystkim ze względu na ograniczone środki na inwestycje samorządów. Dzięki zaangażowaniu podmiotów prywatnych, mających niejednokrotnie większe doświadczenie w zarządzaniu projektami oraz poszczególnymi typami obiektów, PPP stanowi szansę na zwiększenie efektywności realizacji zadań publicznych. Współpraca ma charakter długookresowy (najczęściej 25-30 lat). Kompleksowa natura umowy, która obejmuje zazwyczaj zaprojektowanie, budowę, sfinansowanie oraz eksploatację (utrzymanie) wybudowanej infrastruktury. Źródłem efektywności ekonomicznej projektów PPP jest odpowiedni podział zadań i ryzyka pomiędzy podmiot publiczny i partnera prywatnego. W Polsce brak jest jeszcze centrum certyfikacji. W wielu krajach Europy takie centra działają przy bankach publicznych.

19. Project Finance Project Finance Metoda finansowania m.in. infrastruktury i zadań publicznych obciążająca tylko częściowo lub w ogóle wskaźniki zadłużenia samorządu. Spłata zobowiązań zabezpieczona jest na majątku spółki realizującej projekt i zależna od przepływów finansowych generowanych przez ten projekt. Przykładami mogą być inwestycje związane z transportem miejskim czy wodociągami. Projekty wymagają analizy opłacalności – są finansowane z opłatnp. za bilety, pobór wody, odbiór ścieków etc. Metoda stosunkowo rzadko wykorzystywana przez samorządy z uwagi na słabe kompetencje i jeszcze duże możliwości zaspokajania potrzeb inwestycyjnych dotacjami z UE i kredytem. 19 19

20. Dziękuję za uwagę Departament Programów Europejskich Bank Gospodarstwa Krajowego tel. +48 (22) 522 94 10, fax: +48 (22) 522 91 94 dpe@bgk.com.pl www.bgk.com.pl