300 likes | 350 Views
Aneurysmatische subarachno ï dale bloeding: kliniek en screening. R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM. Inhoud. casus hoofdpijn en SAB behandeling symptomatisch aneurysma behandeling asymptomatisch aneurysma screening. CASUS. man, 48 jaar, blanco vgs
E N D
Aneurysmatische subarachnoïdale bloeding: kliniek en screening R.J. van Oostenbrugge, afd neurologie azM
Inhoud • casus • hoofdpijn en SAB • behandeling symptomatisch aneurysma • behandeling asymptomatisch aneurysma • screening
CASUS • man, 48 jaar, blanco vgs • in enige minuten opkomende hoofdpijn • ongewoon hevig • DD? • wat doe je?
DD - SAB • 85% geruptureerd aneurysma • 10% perimesencephale bloeding • 5% zeldzame oorzaken: - dissectie - AVM - AV fistel - bloeding hypofyse - cocaïne gebruik
Kliniek (1) • kenmerk: ongewone, hevige hoofdpijn welke acuut is begonnen • gedaald bewustzijn in 50% • focale tekenen in 30% trias: lijkt het simpel, echter in 23% initieel andere diagnose
Kliniek (2) • hoofdpijn enige symptoom: • slechts 50% beschrijft het als acuut, in andere 50% in seconden tot minuten • tot 30% gelateraliseerd • ernst hoofdpijn even zwaar gescoord als bij onschuldige hoofdpijnvormen • als acuut en ernstig (donderslaghoofdpijn dan onschuldige hoofdpijn vs SAB = 10 : 1 Vraag: welk pathognomisch teken is er indien hoofdpijn en SAB?
Kliniek (3) • hoofdpijn enige symptoom: - syndroom van Gerson is pathognomisch. - dit is een (pre-)retinale bloeding - aanwezig in 17%
Kliniek (4)take home message • iedere patiënt met een ongewone, ernstige hoofdpijn moet worden gezien door een neuroloog om een SAB uit te sluiten, zelfs als deze hoofdpijn opkwam in enige minuten
Aanvulling casus • als de man nu paar weken ervoor in mindere ernstige vorm hoofdpijn heeft gehad, is er dan sprake van “warning leak”?
Kliniek (5): warning leak • bestaat niet! • klinisch en radiologisch is er geen verschil tussen personen met eerdere hoofdpijn en zonder eerdere hoofdpijn • geen toegenomen kans op een SAB na eerdere periodes van plotse hoofdpijn
Casus: SAB • CT toont beeld SAB • verdere diagnostiek? • therapie? • wat is voorkeursbehandeling en waarom?
ISAT (Lancet 2002;360:1267-74) • 2143 ptn geschikt voor OK of coilen • na 1 jaar: • slechte outcome: 23.7 vs 30.6% ( RRR 23%) • NNT: 15 • recidief bloedingen: 23 OK vs 14 coil • gemiddeld halve dag eerder ingegrepen bij coilen
Vervolg casus • 100% occlusie na coilen a.com. Aneurysma • asymptomatisch aneurysma p.com met een doorsnee van 5 mm • wat zou je doen? • en wat zou je doen als dit p.com aneurysma per toeval was ontdekt (bijv. MRI bij vage klachten)?
ISUIA (Lancet 2003;362:103-110) • prospective databestand van niet-geruptureerde aneurysmata • 4060 ptn in waarvan 1917 OK, 451 coil en 1692 geen ingreep • groep 1: nooit gebloed; gr 2 eerdere SAB
ISUIA en beleid asymptomatisch aneurysma • algemeen: • groep 1 en < 7 mm: exp • rest: afh leeftijd en locatie • voorspellers SAB: • grootte (7-12 mm 3.3; > 12 mm: 17.0) • lokatie (basilaristop 2,3; caverneus 0.15 en p.com 2.1)
Vervolg van de casus • familie-anamnese: • moeder overleden aan aneurysmatische SAB op 56 jarige leeftijd • pt heeft twee broers (38 en 51) en een zus (43) • zelf heeft hij een zoon (22) en dochter (19) Vraag: screenen en zo ja bij wie en tot wanneer?
Screenen op asymptomatische aneurysmata • risicofactoren van belang (zie tabel volgende dia) • sommige hiervan reden te screenen • Familiaire belasting • ADPKD • Ehlers-Danlos IV • onbekend: eerdere aneurysmatische SAB
Familiaire belasting (1) • circa 10% families > 2 eerstegraads verwanten aangedaan • hoeveelheid eerstegraads aangedanen bepaalt risico • zie tabel volgende dia
Familiaire belasting (2) • mogelijk grotere kans op ruptuur • 5.5 maal vaker SAB terwijl er 1.7 grotere kans op vinden aneurysma is • snellere nieuwvorming: binnen 5 jaar 7% kans op nieuw aneurysma
ADPKD • SAB in 17 op 101 obducties • bij screenen: 1 op 10 een aneurysma
Eerdere aneurysmatische SAB • mogelijk 2% na 10 jaar en 9% na 20 jaar • deze kansen zijn 30 tot 50 keer hoger dan in algemene bevolking • risico’s hiervoor: vrouw. Fam. Belasting en jogere leeftijd eerste SAB • zinvol te screenen: ?
Conclusie: indicatie screenen • mensen met 2 of meer aangedane eerstegraads familieleden • iedere 5 jaar • in monozygote tweelingen iedere niet-aangedane • wsch tot 70e jaar en vanaf 20e jaar • ADPKD • Ehlers-Danlos IV: niet screenen want niet te behandelen
Wat wil je bespreken in het gesprek voorafgaand aan de screening?
Screeningsgesprek • voor- en nadelen screenen bespreken • risico op aneurysma • risico van een mogelijk aneurysma • herhalingsfrequentie • consequenties rijbewijs • cave toevalsbevindingen • bespreken risico’s van therapie