Polska pod rządami Bolesława Krzywoustego

1. Polska pod rządami Bolesława Krzywoustego Rozbicie dzielnicowe

2. Polska na początku XII w. • 1102r.-śmierć Władysława Hermana; Zbigniew zajął Mazowsze, a Bolesław Krzywousty należące do ojca grody • Rywalizacja między braćmi-zajęcie dzielnic brata przez Bolesława (1106-1107); ucieczka Zbigniewa do króla niemieckiego , Henryka V • 1109r.- wojna z Henrykiem V; wojna podjazdowa, obrona Głogowa i Bytomia, walka na Psim Polu

3. Polska na początku XII w. • Z rozkazu Bolesława Zbigniew został oślepiony, co wywołało opór duchowieństwa i możnych przeciw władcy; Krzywousty odprawił publiczną pokutę i przekazał liczne dary na rzecz kościoła • 1116r.-przyłączenie Pomorza Gdańskiego • Hołd księcia Warcisława- przyłączenie Pomorza Zachodniego 1121-1122 • 1123r.-wyprawa Bolesława na ziemie wieleckie, włączenie ziem Pomorza Zaodrzańskiego

4. Znaczenie panowania Bolesława Krzywoustego • Koniec monarchii wczesnopiastowskiej; statut Krzywoustego o następstwie tronu1138r.-początek rozbicia dzielnicowego • Walki wewnętrzne • Wzrost pozycji kościoła i możnych • Bolesław Krzywousty-wzór rycerza i władcy-jego czyny opisał Gall Anonim

5. Statut Bolesława Krzywoustego 1138r. • Podział dzielnicowy wynikał z monarchii partymonialnej uznającej prawo każdego syna do tronu; Krzywousty dążył do uregulowania władzy, aby jego liczni synowie nie doprowadzili do bratobójczych wojen; podział dzielnicowy występował w innych państwach (Ruś) i wynikał z ustroju feudalnego • Zasada senioratu- tron miał przypaść najstarszemu z synów, a potem najstarszemu z książąt piastowskich

6. Statut Bolesława Krzywoustego 1138r. • Zasada pryncypatu- podzielenie państwa na dzielnice przy zachowaniu jedności przez skupienie władzy w ręku jednego księcia zwierzchniego- princepsa , który prowadził politykę zagraniczną, mianował urzędników, był dowódcą armii

7. Podział na dzielnice • Władysław II Wygnaniec- Śląsk, ziemia lubuska, dzielnica senioralna (ziemia krakowska, ziemia sieradzka, wschodnia Wielkopolska z Gnieznem, część Kujaw, Pomorze Gdańskie i lenno Pomorze Zachodnie) • Bolesław IV kędzierzawy- Mazowsze, część Kujaw • Mieszko III Stary- Wielkopolska z Poznaniem • Salomea-z najmłodszymi synami i córkami –ziemia łęczycka, Henryk-ziemia sandomierska

8. Walki o seniorat • Władysław Wygnaniec- dążył do zjednoczenia ziem, co wywołało opór kościoła, możnych i braci „bunt juniorów ”- wygnany z Polski 1146r. • Bolesław Kędzierzawy -1157r. Wyprawa Fryderyka I Barbarossy w celu przywrócenia na tron wygnańca; Bolesław złożył hołd lenny w Krzyszkowie, pozostał na tronie • Mieszko III Stary (od 1173r.)-próba narzucenia władzy innym książętom; został usunięty z tronu

9. Walki o seniorat • Kazimierz Sprawiedliwy (1177-1194)-złamanie zasady senioratu , na zjeździe w Łęczycy 1180r. uzyskał prawo do tronu za cenę przywilejów dla duchowieństwa i możnych: swoboda dziedziczenia dóbr, wybór biskupów przez kapituły katedralne, własne sądownictwo dla duchownych, zwolnienie opłat na rzecz państwa • Rywalizacja o tron między Mieszkiem III a Leszkiem Białym, synem Kazimierza Sprawiedliwego; mimo zwycięstwa Leszka senior nie miał władzy nad innymi dzielnicami • 1227r.-zabójstwo Leszka na zjeździe w Gąsawie

10. Skutki rozbicia dzielnicowego • Walki wewnętrzne, wyniszczenie dzielnic, upadek gospodarczy • Wzrost znaczenia duchowieństwa i możnych • Rozdrobnienie dzielnic na mniejsze • Zagrożenia zewnętrzne (najazdy Mongołów-1241r.-bitwa pod Legnicą; agresja Marchii Brandenburskiej; sprowadzenie Krzyżaków do Polski-1226r.;

11. Skutki rozbicia dzielnicowego • utrata ziem: Lubuskiej na rzecz Brandenburgii, Chełmińskiej zajętej przez Krzyżaków; Drohiczyńskiej wcielonej do Rusi halicko-włodzimierskiej; Pomorza Zachodniego pod wpływem Danii , a później Brandenburgii; terenów nadnoteckich zajętych przez Nową Marchię Brandenburską