Warsztaty skutecznego pisania tekstów 1.

Warsztaty skutecznego pisania tekstów1. Prof. dr hab. Marek Świdziński Zakład Językoznawstwa Komputerowego Instytut Języka Polskiego UW e-mail: m.r.swidzinski@uw.edu.pl Konsultacje: wtorek 15.30-16.30, pok. 1 http://www.mswidz.republika.pl

Motta: Искусство как прием. [Formalizm Rosyjski] Z agrestu poddanego torturom niejedno można wyciągnąć. [Lem] Zostało jeszcze wiele dobrej muzyki do napisania wC-dur... [Schönberg] Językiem zrobisz wszystko... [zasłyszane: Markowski?]

Motta: There was an Old Man who supposed That the street door was partially closed; But some very large rats Ate his coats and his hats, While that futile Old Gentleman dozed. [Mr. Edward Lear]

Motta: Terapeutka z Dąbrowy Górniczej Łkała: „Dziczeć chcesz, serce? – to dziczej Grzęznąc w życia zjełczałej osełce, Terapeucę wciąż i terapeucę. Duszo, spsiałaś? Zstąp niżej – zjamniczej!” [Barańczak]

Motta: N 14. Raz ornitologowi z Delftu chciał dać zagadkę jeden elf tu. Wymyślił rebus literowy o sowie, ale do połowy. Bo przecież wcale nie ma L w 2. [Świdziński]

Cel • Cel – ćwiczenia z tekstami: • projektowanie, • poprawianie, • przekształcanie, • ulepszanie, • pisanie tekstów według instrukcji. • Motywacje: • sentymentalna (warsztaty z 1988), • poznawcza1 (jak i co dziś się czyta), • poznawcza2 (jak dziś piszą nasi studenci), • terapeutyczna (poćwiczyć ich…), • ludyczna.

Prowadzący • Jestem: • strukturalistą, • lingwistą formalnym, • gramatykiem-polonistą, • „człowiekiem od NLP”, • poetą dla przyjemności. • Wolę (= wyżej cenię): • Mozarta od Schönberga. • Morsztyna od Mickiewicza, • Vermeera z Delftu od Picassa.

Patron

Filozofia • Filozofia: • Tekst JN to produkt rzemiosła (= rzecz „po coś”; ale równie ważne: „jaka jest”). • JN – narzędzie do komunikacji i do pokazywania... (Bogusławski). • Każdy NS zna to rzemiosło, ale musi ćwiczyć. • Rzemiosło to sieć ograniczeń (konwencja). Dobry rzemieślnik wyciśnie maksimum z tworzywa. • Odbiorca ma nie widzieć ani ograniczeń, ani wyciskania. NB: na tym polega Mozart...

Co robimy? • Analiza fragmentów tekstów pisanych: • jak dany tekst jest zrobiony, • jakie są jego cechy charakterystyczne, • jak go przekształcać, • jak go poprawić//zepsuć, • jak go podrobić. • Przetwarzanie tekstu: • tekst pisany => imitacja mowy, • tekst monologowy => dialog, • tekst pełny => streszczenie, • tekst informacyjny => tekst z wartościowaniem, • tekst prozą => wiersz • ………..

Co robimy? • Projektowanie // tworzenie tekstu: Zaprojektujemy i napiszemy wspólnie tekst spójny: na przykład recenzję fikcyjnego serialu // filmu TV. • Jakie Wy macie oczekiwania // potrzeby // pomysły?

Jak to robimy? • Praca wspólna na zajęciach. • Prace domowe. • Zadania konkursowe.

Zadanie 1 • Poprawić fonet Barańczaka:

Zadanie 1

Zadanie 2 • Jaki rebus literowy dostał kumpel Vermeera? N 14. Raz ornitologowi z Delftu chciał dać zagadkę jeden elf tu. Wymyślił rebus literowy o sowie, ale do połowy. Bo przecież wcale nie ma L w 2.

Zadanie 3 • Przełożyć na polski limeryk Mr. Leara: There was an Old Man who supposed That the street door was partially closed; But some very large rats Ate his coats and his hats, While that futile Old Gentleman dozed.

Zadanie 4 • Dostaw znaki interpunkcyjne: Jan Naruszewicz zmarł ok 1616 łowczy litewski poseł sejmowy Był drugim synem Mikołaja podskarbiego ziemskiego litewskiego i Barbary Kuncewiczówny bratem Mikołaja kasztelana żmudzkiego i Krzysztofa podskarbiego wielkiego litewskiego W 1581 brał udział w kampanii pskowskiej Stefana Batorego najpewniej jako rotmistrz w którymś z prywatnych pocztów panów litewskich Ok 1591 został łowczym litewskim w 1592 był pierwszym marszałkiem nowo utworzonego Trybunału Litewskiego Od 30071593 brał jako deputat udział w zjeździe głównym

Zadanie 4 wileńskim zwołanym z racji wyjazdu króla Zygmunta III do Szwecji i wszedł do wyłonionej na nim komisji na której ręce mieli poborcy powiatowi składać pieniądze z czopowego uchwalonego na obronę granic Wielkiego Księstwa Litewskiego Był posłem na sejm w 1601 i wszedł na nim do komisji powołanej w sprawie ustalenia granicy Kurlandii z powiatem brasławskim posłował również z Oszmiańskiego na sejmy w 1607 i 1611 Naruszewicz był kalwinistą i prawdopodobnie wyznania nie zmienił W 1595 Dorota z Samboreckich Melchiorowa Zawiszyna wyznaczyła go na jednego z opiekunów ufundowanego przez nią zboru w Żejmach w powiecie kowieńskim Nie żył Naruszewicz już w czasie sejmu 26041616

Zadanie 5 Tekst wyjściowy: Jan Kochanowski, Tren VIII • Usunąć rymy gramatyczne. • Porymować nieparzyście. • Zmienić długość wersu na 11-, 9-, 8-zgłoskowiec. • Przerobić na sonet. • Złożyć tercyną.

Zadanie 5 Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim, Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim! Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło. Tyś za wszytki mówiła, za wszytki spiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować, To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając. Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu, Nie masz zabawki, nie masz rozśmiać się nikomu. Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, A serce swej pociechy darmo upatruje.

Zadania dalsze (inne) Dialogi z serialu Maks: Przepraszam? Żona pacjenta: ...? Maks: Jest mi trochę niezręcznie, ale... Ojciec pani męża proponował mi łapówkę. ŻP: Przykro mi, że pana obraził, ale ja nie będę za niego przepraszać. Taki po prostu jest. Maks: Dosyć władczy. ŻP: Mateusz od lat chorował na cukrzycę. Nie dbał o siebie. Harował od rana do wieczora - dla niego! Noooo, jak zrobiło się NAPRAWDĘ źle, jak mu wysiadła trzustka, nerki, to wtedy pojawił sie ojczulek z workiem pieniędzy! Pan nie jest pierwszą osobą, której to proponuje. Maks: Może miał wyrzuty sumienia. ŻP: Nie, on nie ma sumienia. On nie szanuje ludzi. Nas również. Maks: Wy się na to godzicie. ŻP: Ja.... Ja się nie liczę. A Mateusz...? Niczego nie widzi. <płacze, muzyka coraz głośniej> ŻP: Przepraszam. <odchodzi>

Zadania dalsze (inne) • Alicja: Raz w życiu przestałam bać się marzeń. Przy Maksie, wiesz? Przecież ja już widziałam ten nasz domek z ogródkiem, z gromadą dzieci, psów, kotów...! Masz cukier? • Wanat: ... • Alicja: Ja naprawdę uwierzyłam, że z tym facetem mogę wszystko. Że nic nas nie ruszy. • Wanat: To słaby gość był. • Alicja: Może ja za dużo oczekuję? • Wanat: Alicja! "Za dużo oczekuję"?! • Alicja: To powiedz mi jeszcze... Jak się zapomina? • Wanat: Powoli. Dzień po dniu. • Alicja: No dobra, tobie wierzę.

Zadania dalsze (inne) Nekrolog • Dane: Jan Kowalski 1945-2004. Rodzina: żona Krystyna, synowie Andrzej, Tadeusz, Zenon. Dentysta. Na emeryturze. Członek… Założyciel... Uczestnik… Msza żałobna kościół świętego Weronika, Plebejska 17, Rybomłoty 19.02.2014, 15.00. Pogrzeb na miejscowym cmentarzu. • Nekrolog rodzinny • Nekrolog z zakładu pracy • Nekrolog kondolencyjny • Nekrolog od przyjaciela//przyjaciółki • Nekrolog prawdziwy i podkolorowany • Nekrolog długi i krótki • Nekrolog wyznaniowy i neutralny ………..

Co będzie zada(wa)ne? • Dokończyć prace, które zaczniemy. • Przynosić złe teksty. • Pomyśleć: jak się robi dialogi (przejście od scenariusza do scenopisu). • Pomyśleć: co to znaczy „tekst zamknięty” (skończony, gotowy, kompletny). • Pomyśleć: czym się różni dialog w dramacie od dialogu w prozie?

Warsztaty skutecznego pisania tekstów 1.