Prawo budowlane

1. Prawo budowlane Studia Podyplomowe Prawa Inwestycyjnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski 22 października 2011 r.

2. Podstawowe akty prawne Ustawa z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (tekst jednolity w Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ) • normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych • określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

3. Prawo budowlane Ogół regulacji publicznoprawnych dotyczących przebiegu procesu inwestycyjno budowlanego, w tym: • regulacje cywilnoprawne dotyczące stosunków zobowiązaniowych i rzeczowych związanych z prawem własności nieruchomości • przepisy dotyczące jakości wyrobów budowlanych • przepisy dot. bezpieczeństwa i higieny pracy

4. Prawo PRAWO CYWILNE PRAWO ADMINISTRACYJNE PRAWO BUDOWLANE

5. Definicje

6. Definicje Obiekt budowlany – przedmiot robót budowlanych • budynek • budowla • obiekt małej architektury

7. Definicje • budowa - wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego; • roboty budowlane - budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu;

8. Definicje • przebudowa - roboty budowlane, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;

9. Definicje • remont - wykonywanie w istniejącym obiekcie robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;

10. Definicje • urządzenia budowlane - urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki;

11. Definicje • teren budowy - przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy; • teren zamknięty - teren, o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określony przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 193 poz.1287 obowiązujący od 07.06.2010 r.);

12. Definicje Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (art. 3 pkt. 11 P.b.) - prawo własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego przewidującego uprawnienia do wykonywaniu robót budowlanych Inwestor składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej o prawie do dysponowania nieruchomością

13. Definicje Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.01.2011 Prawo do dysponowania nieruchomością nie jest wymagane w postępowaniu naprawczym, jeżeli dotyczy wstrzymania prowadzenia robót budowlanych bez wymaganego pozwolenia na budowę czy wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, ponieważ działania inwestora w powyższych przypadkach mają charakter materialno-prawny, a nie dotyczą kwestii procesowych i formalnych.

14. Definicje • pozwolenie na budowę - decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego; • dokumentacja budowy - pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, ewent. rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książka obmiarów, ewent. dziennik montażu; • dokumentacja powykonawcza - dokumentacja z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz pomiarami geodezyjnymi powykonawczymi;

15. Definicje Organy administracji architektoniczno-budowlanej według właściwości (art. 80 ust.1, art. 82 ust.1) • starosta - pierwszej instancji; • wojewoda - drugiej instancji; dla wybranych obiektów i robót budowlanych - pierwszej instancji • Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

16. Definicje Organy nadzoru budowlanego według właściwości (art. 80 ust. 2, art. 83, 83a) • powiatowy inspektor nadzoru budowlanego – pierwszej instancji ; • wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej administracji wojewódzkiej – drugiej instancji; dla wybranych obiektów i robót budowlanych - pierwszej instancji • Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

17. DefinicjeZasady projektowania i budowy Obiekt budowlany należy projektować i budować (art. 5 P.b.) zapewniając: • spełnienie wymagań podstawowych: • bezpieczeństwa konstrukcji, • bezpieczeństwa pożarowego, • bezpieczeństwa użytkowania, • odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, • ochrony przed hałasem i drganiami, • oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród

18. DefinicjeZasady projektowania i budowy • warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu: • zaopatrzenie w wodę i energię elektryczną oraz w energię cieplną i paliwa, • usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów • możliwość dostępu do usług telekomunikacyjnych , w szczególności w zakresie szerokopasmowego dostępu do Internetu • możliwość utrzymania właściwego stanu technicznego

19. DefinicjeZasady projektowania i budowy • niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne • warunki bezpieczeństwa i higieny pracy • ochronę ludności, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej • ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską

20. DefinicjeZasady projektowania i budowy • odpowiednie usytuowanie na działce budowlanej • poszanowanie, występujących w obszarze obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej • warunki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy

21. Przepisy techniczno-budowlane Przepisy techniczno-budowlane 1) warunki techniczne – dot. projektowania obiektów budowlanych i robót budowlanych 2) warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych

22. Odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo (art. 9 ust.1 P.b.) od przepisów techniczno-budowlanych (art. 7 P.b.) • nie może powodować zagrożenia życia, ograniczenia dostępności dla niepełnosprawnych, pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, stanu środowiska • wymaga upoważnienia właściwego ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane • wniosek do ministra przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę.

23. Wyroby budowlane Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. Nr 92, poz. 881) • zasady wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych • zasady kontroli wyrobów budowlanych • zasady działania organów administracji publicznej

24. Wyroby budowlane Organy właściwe w sprawach wyrobów budowlanych • Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego - kontrole planowe i doraźne, - postępowania administracyjne - wydawanie opinii dla organów celnych • Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego - Krajowy Wykaz Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych - zatwierdza wojewódzkie roczne plany kontroli

25. Wyroby budowlane Wyrób może być wprowadzony do obrotu: • nadaje się do stosowania w robotach budowlanych, zgodnie z jego przeznaczeniem i właściwościami użytkowymi • właściwości użytkowe umożliwiają prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie obiektu budowlanego, w których ma być zastosowany w sposób trwały

26. Wyroby budowlane Wyrób nadaje się do stosowania w robotach budowlanych, jeżeli: • oznakowany CE • umieszczony w określonym przez KE wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa • oznakowany znakiem budowlanym określonym Ustawą

27. Wyroby budowlane Aprobata techniczna – dla wyrobu, dla którego nie ustalono PN wyrobu lub właściwości użytkowe, różnią się istotnie od właściwości określonych w PN Wyrób według Indywidualnej dokumentacji technicznej – dopuszczony do jednostkowego zastosowania nie może stanowić przedmiotu swobodnego obrotu handlowego, wyrób taki nie może być odstąpiony, sprzedany bądź przekazany w celu zastosowania w innym obiekcie budowlanym.

28. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie

29. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Samodzielna funkcja techniczna w budownictwie: • działalność wymagająca fachowej oceny zjawisk technicznych, i/lub • działalność wiążąca się z samodzielnym rozwiązywaniem zagadnień architektonicznych, technicznych i techniczno-organizacyjnych

30. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Działalności charakterystyczne dla samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie: • projektowanie, nadzór autorski, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych, • kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi, • kierowanie, nadzór i kontrola techniczna wytwarzania konstrukcyjnych elementów budowlanych, • nadzór inwestorski, • kontrola techniczna utrzymania obiektów budowlanych, • rzeczoznawstwo budowlane, • inna działalność wymagająca fachowej oceny zjawisk technicznych.

31. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Podstawą wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie jest wpis do centralnego rejestru prowadzonego przez Generalnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Uprawnienia budowlane do: • projektowania, • kierowania robotami budowlanymi.

32. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Specjalności uprawnień budowlanych: • architektoniczna, • konstrukcyjno-budowlana, • drogowa, • mostowa, • kolejowa, • wyburzeniowa, • telekomunikacyjna, • instalacyjna w zakresie sieci: cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych, kanalizacyjnych, elektrycznych i elektroenergetycznych.

33. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego

34. Uczestnicy procesu budowlanego Uczestnicy procesu budowlanego: • Inwestor • Inspektor nadzoru inwestorskiego • Projektant • Kierownik budowy lub kierownik robót • Rzeczoznawca budowlany

35. Uczestnicy procesu budowlanego Obowiązki Inwestora • Opracowanie projektu budowlanego • Objęcie kierownictwa przez kierownika budowy • Opracowanie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia • Wykonanie i odbiór robót • W skomplikowanych robotach – nadzór nad robotami przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach

36. Uczestnicy procesu budowlanego Obowiązki projektanta • Opracowanie projektu budowlanego • Sporządzenie informacji BIOZ • Uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień projektu • Sporządzanie i uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej • Sprawowanie nadzoru autorskiego

37. Uczestnicy procesu budowlanego Obowiązki kierownika budowy • Przejęcie od inwestora terenu budowy • Prowadzenie dokumentacji budowy • Zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu • Zapewnienie BIOZ • Wstrzymanie robót budowlanych • Realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy • Przygotowanie dokumentacji powykonawczej • Zgłoszenie obiektu do odbioru wpisem do dziennika budowy • Wydanie oświadczenia o zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym, warunkami i przepisami oraz o doprowadzeniu do należytego stanu terenu budowy (art. 57 ust. 1 pkt. 2 P.b.)

38. Uczestnicy procesu budowlanego Obowiązki inspektora nadzoru • Kontrola zgodności realizacji budowy z projektem, pozwoleniem na budowę, przepisami i wiedzą techniczną • Sprawdzanie jakości wykonanych robót • Sprawdzanie i odbiór robót budowlanych • Potwierdzenie faktycznie wykonanych robót i usunięcia wad

39. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych

40. Pozwolenie na budowę • Budowa jest tylko jednym z kilku etapów inwestycji budowlanej • Rozpoczęcie budowy wymaga: • opracowania projektu technicznego • uzyskania decyzji administracyjnej o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia • Budowa realizowana jest na zlecenie inwestora (lub przez samego inwestora)

41. Ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu procedura ustalania warunków zabudowy: przebieg postępowania • sposób ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określony jest w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003(Dz. U. z 2003 r. Nr 164, poz. 1588)

42. Dokumenty niezbędne do rozpoczęcia robót Roboty budowlane można rozpocząć: • na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 28 P.b.) • dokonując zgłoszenia robót budowlanych (art. 29, 30 P.b.) • dla budowy przyłączy - alternatywnie uproszczona procedura (art. 29a P.b.)

43. Dokumenty niezbędne do rozpoczęcia robót Roboty budowlane można rozpocząć c.d.: • bez decyzji o pozwoleniu na budowę i bez zgłoszenia (tylko niektóre ściśle określone, np.: obiekty do czasowego użytkowania, obiekty – eksponaty wystawowe, altany na działkach nieprzekraczające określonych wymiarów, ogrodzenia o wys. do 2,20 m z wyjątkiem ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych, urządzenia geodezyjne, kraty na niektórych rodzajach budynków, urządzenia o wys. do 3 m na budynkach, rozbiórka obiektów i urządzeń na które nie jest wymagane pozwolenie na budowę

44. Dokumenty niezbędne do rozpoczęcia robót Projekt budowlany Projekt budowlany • spełnia wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy (jeśli jest wymagana) oraz w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy Prawo budowlane w sprawie zakresu i formy projektu budowlanego • zawiera projekt zagospodarowania działki lub terenu i projekt architektoniczno-budowlany

45. Projekt budowlany Opinie i uzgodnienia można dołączyć jako kopie do 3-ch egz. projektu budowlanego bez poświadczenia za zgodność z oryginałem, bo projektant który złożył podpis na stronie tytułowej projektu budowlanego, odpowiada za jego zawartość, także za załączone do projektu dokumenty. (stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 08.03.2011 r. znak DPR/INN/074/8/2011, że uwierzytelnianie dokumentów stanowiących część projektu budowlanego nie może mieć zastosowania do dokumentów umieszczonych w projekcie budowlanym i w związku z tym nie ma zastosowanie art. 76a Kpa)

46. Odstąpienie istotne • Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę (art. 36a ust. 1 P.b.) • W wypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego (zawsze w przypadkach opisanych w art. 36a ust. 5) inwestor występuje o wydanie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę

47. Projekt zamienny Projekt zamienny - każda nowa wersja projektu bez względu na zakres i charakter zmian (odstąpienia istotne bądź nieistotne) Obowiązek sporządzenia i przedstawienia, w określonym terminie, projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych w przypadku stwierdzenia przez właściwy organ prowadzenia robót bez pozwolenia na budowę lub w sposób istotnie od niego odbiegający (art. 51 ust. 1 pkt. 3 w zw. z art. 50 ust. 1)

48. Charakterystyka energetyczna Opis projektu budowlanego (oprócz budynków jednorodzinnych, niewielkich obiektów gospodarczych, inwentarskich i składowych) musi zawierać charakterystykę energetyczną obiektu budowlanego, określającą w zależności od potrzeb: • bilans mocy urządzeń elektrycznych oraz urządzeń zużywających inne rodzaje energii, stanowiących jego stałe wyposażenie budowlano-instalacyjne, z wydzieleniem mocy urządzeń służących do celów technologicznych związanych z przeznaczeniem budynku

49. Wniosek o pozwolenie Pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. Etapowanie procesu budowlanego – gdy zamierzenie budowlane obejmuje więcej niż jeden obiekt.

50. Wniosek o pozwolenie Wniosek o pozwolenie na budowę zawiera: • 4 egzemplarze projektu budowlanego • Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane • Decyzja o warunkach zabudowy, jeżeli nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego