720 likes | 897 Views
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wydziału Rolnictwa i Biologii w Leśnej Podlaskiej. INFORMATYKA -wykład 2. Rok I sem.2 rok ak.2005/2006 Kierunek: rolnictwo. mgr Magdalena Kondraciuk. Informatyka
E N D
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Wydziału Rolnictwa i Biologii w Leśnej Podlaskiej INFORMATYKA-wykład 2 Rok I sem.2 rok ak.2005/2006 Kierunek: rolnictwo mgr Magdalena Kondraciuk
Informatyka jest dziedziną wiedzy zajmującą się algorytmami oraz gromadzeniem, wyszukiwaniem i przetwarzaniem informacji za pomocą komputerów i odpowiedniego oprogramowania. Informatyka = Informacja + automatyka
Informacja(definicja ogólna) to taki czynnik, któremu człowiek może przypisać określony sens (znaczenie), aby móc ją wykorzystywać do różnych celów. Informacja(definicja informatyczna) to zbiór danych zebranych w celu ich przetwarzania i otrzymania wyników (nowych danych)
Główne cechy komputera: • zdolność do zapamiętywania dużej ilości danych (pamięć taśmowa, dyskowa, CD-ROM), • możliwość automatycznego wykonywania rozkazów (program komputerowy), • programowalność, czyli zdolność do zmiany sposobu działania programu (programowanie) • bardzo duża szybkość obliczeń (procesor może wykonać wiele milionów operacji matematycznych w czasie 1 sekundy), • możliwość prezentacji wyników w różnej formie (pliku, tabeli, wykresu, tekstu, wydruku, dźwięku, ciągu bitów)
Zastosowania informatyki • Zastosowania informatyki, a w szczególności komputerów można podzielić następująco: • programowanie: • tworzenie kompilatorów np. Turbo-Pascal, C++,Visual Basic, • programowanie systemów operacyjnych np. Unix, DOS, Linux, Windows NT, • tworzenie języków zorientowanych problemowo np. Access, dBase, Delphi. • wspomaganie pracy biurowej (pakiety oprogramowania np. Ms-Office 97): • edytory tekstu np. WordPad, Word, • edytory graficzne Paint, • bazy danych (np. zarządzanie bazą kadrową firmy), • programy kalkulacyjne np. Lotus 1-2-3, Excel 97, • programy komunikacyjne np. Outlook Express, NetMeeting, Internet Explorer, • systemy Desktop Publishing np. Ms-Publisher, Adobe Page Maker, • programy graficzne do obróbki obrazów np. Corel PhotoPaint, • programy edukacyjne: • do nauki, • do zabawy, • wspomaganie pracy twórczej człowieka (ang.Computer Aided Design) np. AutoCAD, • wspomaganie pracy wytwórczej człowieka (ang.Computer Aided Engineering),
Systemy liczbowe W życiu codziennym przyzwyczajeni jesteśmy do wykonywania rachunków w systemie dziesiętnym. Zupełnie nieświadomie korzystamy z tzw. pozycyjnego systemu liczenia. Przykładowo liczbę 118 można zapisać w następującej postaci: Liczba 10 w tym zapisie nazywa się podstawą systemu liczenia. W systemie dziesiętnym wykorzystuje się 10 cyfr : 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.
Tą samą liczbę 118 można przedstawić w systemie szesnastkowym w postaci następującej: Liczba 16 w tym zapisie nazywa się podstawą systemu. W systemie szesnastkowym wykorzystuje się 16 cyfr : 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F.
Wszystkie komputery na świecie działają w oparciu o urządzenia, których najmniejszą jednostką jest cyfra 0 lub 1. Stało się tak, dlatego, że ludziom udało się tylko zbudować takie elementy elektroniczne, które mogą przyjmować dwa stany fizyczne: jest prąd, nie ma prądu. Te dwa stany fizyczne nazywamy wartościami logicznymi: TAK, NIE (PRAWDA, FAŁSZ) lub w systemie dwójkowym 1 , 0. Dlatego też systemy komputerowe posługują się (liczą) tylko dwójkowym systemem liczenia. Naszą liczbę 118 można zapisać w postaci następującej: Natomiast w pamięci komputera (RAM lub ROM) zapisana liczba wygląda tak: 1,1,1,0,1,1,0
Programiści, czyli ludzie piszący programy komputerowe posługują się czasem systemem szesnastkowym (heksadecymalnym), w którym stosuje się cyfry: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F.
Zamień liczbę binarną 1111 (2) na liczbę dziesiętną: Odp.: 1111 (2) = 8 + 4 + 2 +1 = 15 (10)
Zamień liczbę dziesiętną 15(10) na liczbę binarną: Dzielenie wykonujemy aż iloraz osiągnie 0. Otrzymana liczba wynosi : (1111) 2
Jedną cyfrę 0 lub 1 w systemie binarnym nazywamy bitem. Nazwa ta powstała ze złożenia dwóch słów angielskich binary digit (cyfra binarna). Bit to podstawowa jednostka informacji w świecie komputerów. Na bicie kończy się świat komputerów, a może w nim właśnie się zaczyna (?). Pojęcie bajtu. Gdy zestawimy razem 8 bitów to mamy już kawałek informacji, taką miarę informacji nazywamy więc bajtem ( ang. byte kawałek ). Przykład komórki pamięci komputerowej zawierającej liczbę 50(10) . (00110010) (2) = (50) (10) 1KB = 210B = 1024B 1MB = 210KB = 1025KB = 1048576B
Aby możliwa była wymiana informacji między różnymi komputerami, opracowano standardowy kod wymiany informacji ASCII (American Standard Code for Information), w którym każdemu znakowi przyporządkowano liczbę (kod).
Uwzględnione zostały tylko znaki widoczne. Kody od 0 do 31 stosowane są do tzw. znaków sterujących pracą urządzeń komputerowych, dlatego nie są widoczne na ekranie monitora. Przykład: Znak A (duża litera a) jest reprezentowany przez liczbę dwójkową (01000001) (2) ZAWARTOŚĆ 1 BAJTU 10000001 Dziesiętna wartość kodu ASCII litery A wynosi 65(10).
Budowa komputera Twórcza praca człowieka
PROCESOR inaczej SERCE KOMPUTERA stanowi główny element komputera, ponieważ jest odpowiedzialny za przetwarzanie informacji. Składa się on z układów sterujących, arytmometru oraz rejestrów . Układy sterujące odpowiadają za: dostarczenie arytmometrowi danych do obliczeń z pamięci operacyjnej, przekazywanie wyników obliczeń z powrotem do pamięci oraz właściwą kolejność przetwarzania. W arytmometrze odbywają się wszystkie obliczenia realizowane przez komputer. W rejestrach procesora przechowuje się adresy wybranych miejsc pamięci operacyjnej oraz dane i wyniki obliczeń. W wyróżnionym rejestrze nazywanym licznikiem rozkazów jest umieszczany adres miejsca w pamięci wewnętrznej zawierającego bieżący rozkaz dla procesora. Praca procesora odbywa się w tzw. cyklach rozkazowych.
MAGISTRALA jest zbiorem przewodów elektrycznych oraz specjalnych gniazd połączonych ze sobą równolegle, tak aby umożliwić przesyłanie danych, adresów i sygnałów sterujących pomiędzy procesorem, pamięcią wewnętrzną i urządzeniami peryferyjnymi komputera. Magistrala składa się z szyny sygnałów sterujących, szyny danych i szyny adresowej. Cykl pracy magistrali odbywa się w taktach czasowych (podobnie jak w przypadku procesora), z tym, że zwykle częstotliwość pracy magistrali jest kilka razy mniejsza od częstotliwości pracy procesora. Powoduje to zmniejszenie efektywności pracy całego systemu komputerowego.
W komputerze wyróżniamy dwa rodzaje pamięci: • pamięci wewnętrzne • pamięci zewnętrzne • PAMIĘĆ WEWNĘTRZNA składa się z pamięci stałej określanej terminem ROM (ang. Read Only Memory) oraz pamięci operacyjnej określanej pamięcią RAM (ang. Random Access Memory). W pamięci stałej ROM producent komputera zapisuje informacje o konfiguracji sprzętowej, programy rozpoczynające pierwszą fazę pracy komputera (inicjalizacja systemu) oraz programy diagnostyczne. Do pamięci ROM nie można zapisywać danych - można ją tylko odczytywać. W pamięci operacyjnej RAM, czyli pamięci do zapisu i odczytu, przechowywane są informacje będące obiektem bieżącego przetwarzania (dane, programy, wyniki). Pamięć RAM jest pamięcią ulotną - jej zawartość ginie po wyłączenia komputera.
Pamięci buforowe (1) • Szybkość z jaką możemy pobierać lub zapisywać informacje z pamięci jest jednym z istotniejszych parametrów decydujących o szybkości działania komputera. • Czas dostępu do pamięci, jest barierą ograniczającąprzyspieszenie pracy całego komputera. • Układy pamięci o bardzo krótkim czasie dostępu < 60 ns są na tyle drogie, że nie montuje się ich wkomputerach, jako podstawowe pamięci. • Stosuje się je do specjalnych pamięci buforowych(cache).
Pamięci buforowe (2) • Do komputera montuje się (zależnie od potrzeb i możliwości finansowych) 256 do 512 kB bardzo szybkiej pamięci. • Jest ona umieszczona między procesorem i resztą pamięci RAM, już znacznie wolniejszą. • Procesor komunikuje się z tą szybką pamięciączytając z niej lub pisząc do niej. • Operacje te mogą odbywać się z dużą iszybkością. • Kiedy zaś procesor zajęty jest wykonywaniemfunkcji innych niż komunikowanie się z pamięcią,specjalne układy przerzucają informację międzypamięcią cache i resztą RAM'u.
Pamięci zewnętrzne • Istnieje niebezpieczeństwo utraty zawartości pamięci RAM po wyłączeniu komputera lub po utracie zasilania. • Pamięć ta bowiem działa tylko wtedy, gdy komputer jest zasilany. • Z tego powodu istnieją pamięci zewnętrzne: taśmy (tapes) współpracujące z magnetofonem (pierwsze komputery PC), dyski elastyczne (floppy disks), dyski (twarde) (hard disks) stacje CD ROM i DVD taśmy współpracujące ze streamer'em. • Urządzeniem zapewniającym przechowywanie informacji w sposób efektywny jest tzw. dysk.
Dyski i napędy • Dysk jest krążkiem o kształcie gramofonowej płyty pokrytym z obu stron cienką warstwą magnetyczną, podobnie jak taśma magnetofonowa. • W terminologii dotyczącej pamięci dyskowych istnieją niejednoznaczności. • Dysk oznacza w zasadzie sam nośnik informacji. • Potocznie słowem tym określany jest cały mechanizm służący do zapisu i odczytu, czyli stacja dysków zwana także napędem dysku. • W mikrokomputerach stosowane są dwa rodzaje stacji dysków: • stacje dysków elastycznych, miękkich(floppy disc drive), • stacje dysków sztywnych, stałych,(hard disc drive).
Dyski • Dyski służą do przechowywania dużych ilość informacji nawet po wyłączeniu zasilania komputera i nazywane są pamięcią masową. • Ich cechą wspólną jest zapis informacji na nośniku magnetycznym. • Podstawowe różnice to: • wymienna dyskietka, mogąca "pracować " w wielu napędach, • niewymienny dysk, stanowiący jedną całość z napędem. • Dyskietki w dyskach miękkich mogą mieć rozmiar. • 5.25 cala (135 mm) 360kB, 1,2MB, • 3.5 cala (90 mm) 720kB, 1.44MB.
Działanie dysku • Napęd dyskowy przypomina swoją konstrukcją gramofon lub odtwarzacz płyt kompaktowych • Główne elementy to: • silnik wprawiający dyskietkę w ruch wirowy (5 obr/sek) ze stabilizacją, • dwie głowice służące do zapisu i odczytu, • urządzenie przesuwające głowice wzdłuż promienia dyskietki. • Informacje zapisywane są na dyskietce na koncentrycznie rozmieszczonych okręgach (ścieżkach).
Organizacja dysku • Dla zapewnienia lepszej organizacji zapisu każda ścieżka podzielona jest na sektory, wycinki ścieżki ograniczone dwoma promieniami, z których każdy ma swój unikatowy "numer". • Ilość informacji zapisywana w każdym sektorze jest zawsze stała, choć różne są jego "fizyczne" rozmiary i wynosi zawsze 512 bajtów. • Działaniem napędu kieruje kontroler dysku. Najmniejszą jednostką zapisu i odczytu jest jeden sektor. • Informacje gromadzone są w postaci plików.
Formatowanie dyskietki (1) • Przed użyciem dyskietkę musimy sformatować . • Proces ten może być częściowo porównany do liniowania kartki papieru przed jej użyciem do pisania. • Dokonuje się w nim jednak znacznie więcej
Formatowanie dyskietki (2) • Następuje numeracja sektorów, • Dokonywana jest rezerwacja miejsca na katalog, w którym będą umieszczane informacje o zbiorach, • Tworzona jest tabela rozmieszczenia plików FAT (File Allocation Table) zawierająca fizyczne adresy poszczególnych jednostek rozmieszczeniowych, tzw. clusters. • Dzięki temu nazwa pliku nie zajmuje miejsca na dyskietce. • Dyskietka 360 kB mogła zawiera maksymalnie 112 plików, • Dyskietka 1.2 MB dwa razy więcej.
Podobieństwa i różnice • Podstawowe różnice między dyskiem stałym i elastycznym dotyczą ich konstrukcji. • Dysk elastyczny się "kręci " dopiero w chwili gdy chcemy dokona zapisu bądź odczytu. • Dysk stały "kręci się" zawsze. • Zasady zapisu i odczytu i rozmieszczenia plików są takie same. Wynikiem różnic konstrukcyjnych są między innymi: • Znacznie większa pojemność dysków stałych (10 MB - n-GB) i krótszy czas zapisu i odczytu (tzw. czas dostępu). • Olbrzymia szybkość przesyłania informacji między dyskiem a RAM'em jest wynikiem stosowania buforów w procesie transferu informacji.
Dysk stały • Dysk stały posiada kilka sztywnych krążków wirujących z prędkością 600 obr/s; przy powierzchni każdego z nich znajduje się głowica odległa od jego powierzchni o setne części milimetra. • Dysk stały to jednocześnie nośnik danych i urządzenie do odczytu i zapisu. • Jest on hermetycznie zamknięty, a nośnik w nim niewymienialny. • Czasy dostępu do dysków wynoszą oko o 10 ms. • Najczęściej stosowane średnice to: 5.25", 3.5" i ostatnio 2.5".
12cm (4,7 cala) 1,5cm (0,042 cala) Etykieta Warstwa poliwęglanu 10 – 30 m Warstwa refleksyjna (60-100 nm) aluminium, złota lub srebra (odbijająca promień lasera) Główna przejrzysta warstwa poliwęglanowa (grubość ok. 1,2mm) Struktura płyty CD
pit land Zapis danych na płycie CD Wartości 0 i 1 reprezentowane są na płycie przez „pity” oraz „landy”. Land - powierzchnią gładką, od której wiązka odbija się całkowicie – otrzymujemy wartość bitu 1 Pit - wgłębienie, od którego, po odbiciu wiązka lasera jest rozpraszana i nie wraca z powrotem do czujnika – otrzymujemy wartość bitu 0 Głowica prowadzi laser po ścieżkach [groove], Od środka na zewnątrz. Łącznie ścieżki na 74-minutowej płycie CD liczą niemal 5km!
Odczyt płyty CD Obecnie w odtwarzaczach CD stosuje się lasery GaAlAs (długość fali 780nm – granica) Laser skupia swoją wiązkę ok. 1,2mm wewnątrz powierzchni CD – mała czułość na obce ciała. • W diodzie laserowej powstaje wiązka światła, która trafia najpierw na siatkę dyfrakcyjną. • Wychodzą z niej trzy promienie, które są polaryzowane i przechodzą przez kolimator. • Następnie płytka 1/4 fali zmienia ich polaryzację na kołową i przesyła do obiektywu, który je ogniskuje na płycie. • Promienie odbite od płyty przechodzą w drodze powrotnej znowu przez płytkę 1/4 fali, gdzie uzyskują polaryzację prostopadłą do tej, którą uzyskały wcześniej w polaryzatorze. • Promienie te są odbijane i kierowane do układu optycznego, złożonego z soczewki wklęsłej i cylindrycznej, który służy do tworzenia obrazu na matrycy fotodetekcyjnej.
Warstwa lakieru Warstwa odbijająca Warstwa barwnika groove (rowek) Warstwa poliwęglanu pit (dane) Budowa płyty CD-R
Barwy płyt CD-R • Cyjanina - barwa zieloną, niezbędna moc lasera - 6,5 mw, długa strategia nagrywania, niskie prędkościach nagrywania • Ftalocyjanina - barwę żółta lub bezbarwna, niezbędna moc lasera - 5,5 mw, krótka strategia nagrywania, większa odporność na energię świetlną i cieplną, droższa, duże prędkości nagrywania • Azocyjanina - barwa jasnoniebieska, dosyć rzadko spotykana
PłytyDVD Rozwinięcie technologii CD
Porównanie DVD z CD • Długość ścieżki na DVD wynosi ok. 11 km, gdzie dla CD 5-6km • Rozmiar danych na DVD zwiększa się 650 MB do 4,7 GB. • Ścieżki na CD są oddzielone od siebie o 1,6 m, a odległość między rowkamiwynosi 0,83 m, w przypadku DVD odległości te zmniejszają się do 0,74 m oraz 0,4 m.
Różne pojemności • DVD-5 Jednostronny jednowarstwowy – 4,7 GB • DVD-8 Jednostronny dwuwarstwowy – 8,5 GB • DVD-10 Dwustronny jednowarstwowy – 9,4 GB • DVD-18 Dwustronny dwuwarstwowy – 17 GB