Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

EĞİTİMDEÖLÇME&DEĞERLENDİRME-9- Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

SUNU İÇERİĞİ TEST HAZIRLAMA SÜRECİ VE EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI 3-EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI * Bilişsel Alandaki Davranışların Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar 8- Portfolyo (Bireysel Gelişim Dosyası) 9- Tanılayıcı Dallanmış Ağaç 10- Yapılandırılmış Grid 11- Vee Diyagramı 12- Kavram Haritası 13- Kelime İlişkilendirme 14- Posterler 15- Performans Görevleri Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

8-Portfolyo Literatürde geçen diğer isimleri; *Bireysel Gelişim Dosyası*Ürün Seçki Dosyası *Tümel Değerlendirme *Portföy NEDİR ? *Eğitim süreci boyunca geliştirilen öğrenci çalışmalarının sistematik bir şekilde toplanmasıdır. *Öğrencinin merkezde bulunduğu aktif bir süreçtir. *Öğrencinin kendi kendine öğrenmesi ile ilgili sorumluluk almasına yardımcı olan alternatif bir değerlendirmedir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyonun Amacı Nedir? - Öğrencinin gelişimini izlemek ve kendisine izleme fırsatı vermek. -Öğrencinin öğrenimlerini süreç ve ürün olarak belgelemek. -Öğrencinin öz değerlendirme yapabilmesine fırsat vermek ve yaratıcılığı geliştirmek. -Velilerle iletişimi, onlardan “katılım ve geri bildirim” almak yoluyla kolaylaştırmak. -Bir sonraki yıllara öğrenci ile ilgili bilginin aktarılmasını sağlamak. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyo Hangi Bölümlerden Oluşur?1-Özgeçmiş : Bu kısım öğrencinin ortaya koyduğu çalışmaların hangi aşamalardan geçtiğini yansıtır.2-Ürünler : Bu bölüm portfolyo içinde öğrenci tarafından konulan tüm çalışmaları kapsar.3-Yansıtma : Bu bölümde öğrenci yaptığı çalışmaların bir ölçüde muhakemesini yapmak amacı ile kendisi ile ilgili görüşlerini yansıtır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyo Neleri İçerir? *Öğretmen tarafından hazırlanan rehber * Öğrencilerin yazılmış ödevleri (taslak yada bitmiş) * Araştırmalar, problemler ve stratejileri, diyagramlar, fotoğraflar, resimler, video – kaset, CD vb. * Öğretmen anektodları * Öğrencilerin mektupları, özdeğerlendirmeleri * Öğretmen kontrol listeleri, gelişim raporları * Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler ve açıklamaları * Değerlendirme kâğıtları Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyo Çeşitleri Nelerdir?1-İdeal Öğrenci Ürün Dosyası: Not verme amaçlı olarak kullanılmaz, amaç öğrencinin gelişimini ve öğrenme sürecini yansıtmasıdır. 2-Sergileme Tipi Öğrenci Ürün Dosyası: Öğrencilerin yaptıkları en iyi ürünlerden, yani öğrencinin kendisini en iyi yansıttığına inandığı çalışmalardan oluşur. Daha çok sonuç ya da ürün değerlendirme amacıyla kullanılır. 3-Belgeleme Tipi Öğrenci Ürün Dosyası: Öğrencinin farklı zamanlarda ve farklı düzeylerde hazırladığı çalışmaları içerir. Daha çok süreci değerlendirmek amacıyla kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

4-Değerlendirme Tipi Öğrenci Ürün Dosyası: Öğretmen alternatif değerlendirme portfolyosu da denilen bu tipte tüm maddeler puanlanır, sıralanır ve değerlendirilir. Öğretmen her öğrencinin kişisel portfolyosunu değerlendirme amaçlı olarak saklar. Bütüncül (holistik) değerlendirme modeline örnektir. 5- Sınıf Tipi Öğrenci Ürün Dosyası: Her öğrenciye ait çalışma özetlerinin, öğretmen yorumlarının, etkinliklerin ve planların bulunduğu dosyadır. Süreci ve ürünü değerlendirmek amacıyla kullanılabilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyonun Değerlendirilmesi Nasıl Yapılır?*Portfolyo dosyasının değerlendirilmesinde herhangi bir standart olmamasına rağmen, bu yöntemin rubrikler ile değerlendirilmesi önerilmektedir.RUBRİK(Dereceli Puanlama Ölçeği) nedir?*Bir ölçme işleminin ya da etkinliğin tamamının veya bölümlerinin nasıl puanlanacağının ana hatlarıyla gösterildiği kriterler kümesidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyonun Sınırlılıkları Nelerdir?-Kalabalık grup ve sınıflarda uygulanması zordur.-Puanlandırılması ve değerlendirilmesi subjektiftir.-Ölçüt geliştirmek ve bu ölçütlere göre değerlendirme yapmak çok zaman alıcıdır.-Ölçütün açık bir şekilde ifade edilememesi, öğrenci çalışmalarının uygun bir şekilde örneklenmemesi ve dolayısıyla öğrenci hakkında yanlış karar verme olasılığı vardır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

9-Tanılayıcı Dallanmış Ağaç *Klasik doğru-yanlış tipindeki sorulardan oluşan fakat doğru-yanlış testlerinden farklı olarak soruların birbirlerinden bağımsız cevaplanması yerine her bir soruya verilen kararın bir sonraki soruyu etkilemesiyle oluşturulan alternatif ölçme aracıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

+Öğrencilerin bilişsel yapılarındaki yanlış öğrenmeler ortaya çıkartılarak öğrenme öğretme süreci tekrar düzenlenebilir. + Bilgisayar ortamında da uygulanabilir ve her çatallaşan soru daha da geliştirilebilir. + Verilen D/Y kararları sırasında öğrenci yanlış bir karar verdiğinin farkına varabilir ve geri dönebilir. - Hazırlanması tecrübe ve zaman gerektirir. - Öğrenci tahminle doğru cevaba ulaşabilir. - Üst düzey becerileri ölçmede yetersizdir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

10-Yapılandırılmış Grid * Öğrencilerin bilgileri ne şekilde ilişkilendirdiğini yani öğrencilerin anlamlı öğrenmelerini ölçmeyi amaçlayan alternatif bir tekniktir. * Öğrencilerin kavram yanılgılarını, bilişsel yapılarındaki eksiklik ve aksaklıklarını ortaya çıkarır. * Öğrencinin seviyesi ve yaşına uygun olarak 9, 12 veya 16 kutucuktan oluşan bir tablo yardımıyla gerçekleştirilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

+ Öğrencilerin kısa bir zamanda uygulanabilen eğlenceli bir çalışmayla hem görsel hem de sözel düşünebilmesi sağlanır.+Kutucukların içine kelime, resim, tanım, formül vb. koyulabilir.+Şans başarısı hemen hemen yoktur.+Çoktan seçmeli testlerde olduğu gibi ya hep ya hiç durumu yoktur. Öğrenci hepsi doğru olmasa bile işaretlediği doğru kutucuklar için puan alır.- Öğretmenlerin bu konuda yeterli olmalarını gerektirir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik) Soru 1:Yukarıdaki kutucuklardan hangisi omurgalı hayvanlar grubuna dahil olan canlıları içerir? a) Uygun kutucukları seçiniz. (Cevap: 2, 5, 6, 7, 9) b) Seçtiğiniz hayvanları balık – sürüngen – kurbağa – kuş - memeli doğrultusunda sıralayınız. (Cevap: 5, 6, 9, 7, 2) Soru 2: .......... Soru 3: .......... Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Her sorunun cevabı için uygun kutucukların seçilmesi Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile 1ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır. C1 C3 C2 C4 Puanlama ve Yorumlama C1=Seçilen doğru kutucuk sayısı C2=Toplam doğru kutucuk sayısı C3=Seçilen yanlış kutucuk sayısı C4=Toplam yanlış kutucuk sayısı Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

32 54 Puanlama Öğrenci 5 kutucuk seçmiş, bunlardan 3’ü doğru, 2’si yanlış olsun. = 0.60 – 0.50 = 0.10 Şimdi önce 1 eklenip sonra 5 ile çarpılsın. 5 x 1.10 = 5.50 veya yuvarlak olarak 6 alabiliriz. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Değerlendirmede ikinci aşama (mantıksal veya işlevsel sıraya koyma). Sorunun (b) şıkkının cevabı 5, 6, 9, 7 ve 2 idi. * 5 numara 6’ dan önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor?(Evet/ Hayır) * 6 numara 9’ dan önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor?(Hayır/ Hayır) * 9 numara 7’ den önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor?(Evet/Hayır) * 7 numara 2’ den önce mi? Cevap evet ise, art arda mı geliyor?(Hayır/ Hayır) Varsayalım ki öğrencinin cevabı 5, 9, 6, 7, 1 şeklinde. Her evet cevabı 1 puan, her hayır cevabı 0 puan ile değerlendirildiği için, bu öğrenci 8 üzerinden 2 puan almıştır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

11-Vee Diyagramı *Gowin ve Novak tarafından anlamlı öğrenme teorisine dayalı olarak geliştirilen Vee diyagramları, kavramların oluşumunda kavramlar arası ilişki kurmaya yardımcı olur. *Gerekli bilgiyi elde etmeye, bilginin yapısını ve bilgiler arası ilişkileri öğrenmeye yardımcı olur. *Fen alanındaki laboratuar çalışmalarında amacı netleştirmek ve öğrencilere yol göstermek için kullanılmaya başlandı fakat problemlerin çözümüne yardımcı olduğu için tüm alanlarda da kullanılmaya başlandı. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

*V – diyagramı, kendi başına bir etkinlik olmayıp sınıf içi veya sınıf dışı bir etkinliğin daha iyi özümsenmesi ve anlamlandırılması için yardımcı bir araç gibi düşünülmelidir.*Vee diyagramları, hemen her düzeydeki bütün etkinliklerde rahatça kullanılabilmesi, hazırlanma kolaylığının olması, etkinlik öncesi öğrencileri araştırmaya sevk etmesi, kavram öğretimine yardımcı olması ve kavram yanılgılarını tespit etme amacıyla kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

12-Kavram Haritası • Kavram Nedir? • *Olaylarda süreçlerde ve cisimlerde algılanan bütünlüktür • Kavram Haritası Nedir? • * Novaktarafından geliştirilmiştir. Daha geniş bir kavram başlığı altındaki kavramların birbirleriyle ilişkilerini gösteren iki boyutlu bir şemadır. • Bilişötesi stratejiler arasında yer almakta ve öğrencilerin ne bildiklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Kavram Haritaları; Kavram haritası, bilginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini sağlar. * Düşünceleri geliştirme, * Karışık fikirleri aktarma, * Konuyu özetleme, * Yanlış anlamayı tespit etme, * Anlamlı Öğrenmeyi (Ausubel) gerçekleştirme, * Değerlendirme yapmaya yardımcı olur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Kavram Haritalarının Hazırlanması;1-Kavramların seçimi2-Hiyerarşi 3-Ara bağlantılar4-Çapraz bağlantılar5- Ara ve çapraz bağlantıların adlandırılması6- ÖnermelerKavram Haritalarını Değerlendirmek İçin Kullanılabilecek Ölçütler;1. Kavramların uygun şekilde nitelendirilmesi2. Bağlama sözcüklerinin uygun şekilde nitelendirilmesi3. Kavramların çapraz bağlanması Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Kavram Haritası Çeşitleri; 1.Örümcek Harita ;Temel bir kavramı tanımlamak için kullanılmaktadır. Merkezdeki temel kavram nedir?Bununla ilgili özellikler nelerdir?Bu tür sorulara yanıt aranır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

2.Balık Kılçığı Haritası;Karmaşık bir olayın nedenlerini ve sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır. Kılçığın üst tarafında olaylar,alt tarafında da olayların nedenleri gösterilir. Bir bakıma olayların neden sonuç ilişkileri kurulmuş olur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

3.Sınıflama Haritası;Öğrenilen bilgileri sistematik olarak sınıflamayı amaçlar. Bu sınıflama genelden özele doğru aşamalı bir dağılım gösterir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

4. Olaylar Zinciri Dizinleri;Herhangi bir kavramın aşamalarının,bir işlemin basamaklarını,olayların sırasını ve sonuçlarını açıklamak için kullanılır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

13-Kelime İlişkilendirme *Öğrencinin bilişsel yapısını ve bu yapıdaki kavramlar arasındaki bağları, yani bilgi ağını gözler önüne serebilen, uzun dönemli hafızadaki kavramlar arasındaki ilişkilerin yeterli olup olmadığını veya anlamlı olup olmadığını tespit edebilmemize yarar. *Öğrencinin ne bildiği ve ne öğrendiği arasındaki farkı anlayabilmesini sağladığı için metakognitif bir tekniktir. *Öğrenci bu teknikte, belli bir süreç içerisinde (çoğunlukla 30 sn) herhangi bir konu ile ilgili verilen bir anahtar kavramın çağrıştırdığı kelimeleri cevap olarak verir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Nasıl Uygulanır?1- Kelime ilişkilendirme testini oluşturmak amacı ile öğretmen herhangi bir konu ile ilgili 5 ile 10 arasında değişen anahtar kavram seçer.2- Bu kavramların konu için en önemli olmasına dikkat edilir.3- Daha sonra her kavram bir sayfaya gelecek şekilde bir sayfa düzeni hazırlanır.4-KİT’in ilk sayfası uygulama ile ilgili bir yönerge, ikinci sayfası da bir örnek içerir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

14-Posterler * Bir projeyi, bir konuyu, bir sistemi resimler ile zenginleştirilmiş şekilde daha önceden o konu, proje ya da sistem ile ilgili bilgisi olmayan bireylere ana hatlarıyla tanıtıcı nitelikte olan iki boyutlu görsel grafiklerdir. Öğrencinin üst düzey davranışlarının gelişmesini sağlar. Poster Hazırlarken; Genişliği 60-70 cm, yüksekliği 90-100 cm olmalı Giriş, amaçlar, bulgular ve sonuçlar kısımlarından oluşmalı Yazı büyüklüğü en az 1 metreden okunmalı Resim, şekil, grafik vb. renkli ve dikkat çekici olmalı Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

15-Performans Görevleri Performans;öğrencinin bilgi ve becerilerini kullanarak yeni bir ürün ortaya koymak için sarf ettiği çabadır. * Performansa dayalı durum belirlemede öğrencilere performans görevleri verilmektedir. * performans görevi, bir problem durumudur. * Öğrencinin merkeze alındığı bu görevlerde etkili bir geribildirim sistemi oluşturulmalıdır. * En önemli sınırlılıkları; güvenirlik ve çok zaman gerektirmesidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

"Ürün örneklerine ve bireysel gelişime bakarak değerlendirme" yaklaşımının öğretmene sağladığı en önemli yarar aşağıdakilerden hangisidir?A) Sınıflar arasındaki öğrenci başarısını karşılaştırması için veri sağlamasıB) Öğrencilerin herhangi bir zamanda neyi ne kadar öğrendiğinin kolayca görülebilmesini sağlamasıC) Öğrenci başarısını diğer öğrencilerin başarılarıyla karşılaştırma kolaylığı sağlaması D) Kullanılan öğrenim materyal ve tekniklerinin etkililik derecesine ışık tutmasıE) Öğrencinin gelişimindeki aşamaları bir bütün olarak izlemeye olanak tanıması 2002 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Portfolyo, öğrencinin geçirdiği aşamaları gösterecek biçimde seçilmiş örneklerden oluşur. Ayrıca eğitim süreci içerisinde öğrencinin gelişimini kendisinin, velisinin ve öğretmenlerinin izleyebilmesine olanak sağlayan bir ürünler bütünüdür.Buna göre, aşağıdakilerden hangisi eğitim sürecinde portfolyoların kullanım amaçlarından biri değildir?A) Öğrencinin gelişimini kanıtlarıyla ve daha sağlıklı olarak izlemekB) Öğrencinin yetenekleri ve ilgi alanları hakkında bilgi edinmekC) Öğrencinin gelecekteki öğretmenlerine onun hakkında bilgi sunmakD) Derslerin öğretim programındaki sınırlarına bağlı kalmadan, öğrencinin çok yönlü gelişimi hakkında bilgi vermekE) Öğrencinin öğretim programındaki kritik davranışlarla ilgili eksik öğrenmelerini belirlemek 2003 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Öğrencinin belirli bir süreçteki gelişimini incelemek amacıyla geliştirilen bireysel gelişim dosyalarının değerlendirilmesine “Portfolyo Değerlendirme” adı verilir.Buna göre, portfolyo değerlendirme sürecinde öğrencilerden aşağıdakilerin hangisini yapmaları beklenmez?A) Süreç içerisindeki gelişimlerini yansıtacak günlükleroluşturmalarıB) Dersle ilgili beklentilerini ortaya koydukları bir değerlendirmeraporu hazırlamalarıC) Kendi kendilerini değerlendirdikleri öz değerlendirmeformunu doldurmalarıD) Arkadaşlarıyla ilgili duygu ve düşüncelerini yansıttıklarıakran değerlendirme formunu doldurmalarıE) Derste işlenen konularla ilgili sorular yazmaları 2006 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Öğrencilerinin öğretim süreci boyunca gelişimlerini görmek ve değerlendirmeye katılımlarını sağlamak isteyen bir öğretmen için en uygun ölçme ve değerlendirme yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?A) Performans değerlendirme B) Akran değerlendirme C) Mutlak değerlendirme D) Tümel (portfolyo) değerlendirme E) Bağıl değerlendirme 2007 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Öğrencilerinin öğretim süreci boyunca gelişimlerini görmek ve değerlendirmeye katılımlarını sağlamak isteyen bir öğretmen için en uygun ölçme ve değerlendirme yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?A) Performans değerlendirme B) Akran değerlendirme C) Mutlak değerlendirme D) Tümel (portfolyo) değerlendirmeE) Bağıl değerlendirme 2007 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Aşağıdakilerden hangisi performans değerlendirmesini gerektiren bir durumdur?A) Bir elementin yerini periyodik tabloda göstermeB) Mevsim normallerini gösteren bir tablodan yararlanarakbelli bir tarihteki hava sıcaklığını tahmin etmeC) Verilenler arasından bir romanın ana fikrini yansıtantümceyi seçmeD) Verilen molekül formüllerinin açılımlarını yazmaE) Işığın çukur ve tümsek aynada yansımasını gösterecek düzenek geliştirme 2008 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Aşağıdakilerden hangisi performans görevlerine dayalı ölçmelerin geleneksel kâğıt - kalem testlerine göre üstün özelliklerinden biridir?A) Öğrencilerin gerçek hayata yakın işlemler gerçekleştirmesiB) Puanlamanın daha objektif olmasıC) Uygulamanın daha az zaman almasıD) Velilerin öğrenci çalışmalarına yardım etmesiE) Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyine uygun olması 2008 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010