T.C. UŞAK VALİLİĞİ İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü

1. T.C.UŞAK VALİLİĞİİl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü KOOPERATİFÇİLİK Uğur SAĞLAM Kırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürü 2013

2. “Kanaatim odur ki, muhakkak surette birleşmekte kuvvet vardır. Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir.” Mustafa Kemal ATATÜRK

3. Kooperatifçilik, birlikte iş yapma, birlikte çalışma, kısaca iş birliğidir. Kooperatif, ortakları için bir menfaat unsuru, yöneticiler için bir ekonomik faaliyet, çalışanlar için bir iş, devlet için de bir kalkınma aracıdır.

4. Kooperatifin Tanımı Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.

5. Kooperatiflerin Amacı Kooperatiflerin esas amacı; yeteri derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle rasyonel bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamak ve temin etmekten ibarettir. Yoksa amaç, şirketlerde olduğu gibi ekonomik faaliyetlerden kâr elde etmek ve sermayeye maksimum düzeyde kâr dağıtmak değildir.

7. Kooperatiflerin Temel İlkeleri • Gönüllü ve Açık Ortaklık (Serbest giriş) • Demokratik Ortak Kontrolü • Ortağın Ekonomik Katılımı • Özerklik ve Bağımsızlık • Eğitim, Öğretim ve Bilgi • Kooperatifler Arası İşbirliği • Toplumla İlgilenme (Toplumsal Sorumluluk)

8. Kooperatiflerin Yararları • Parasal Yararlar • Yaşam Düzeyini Yükseltmeye Dönük Yararlar • Sosyal Yararlar

9. Parasal Yararlar • Verimlilik, • Ucuz girdi, • Ürünün değer fiyatına satışı, • Katma değer, • Vergi muafiyetleri, • Tarım dışı etkinliklerden sağlanan yararlar, • Mevcut kaynakların değerlendirilmesi ve yeni kaynak temini, • Tüketim mallarının daha ucuza sağlanması, • Devlet yardımı ve sübvansiyonlardan yararlanma, • Sigorta yoluyla risklerin karşılanması ve hukuki kolaylıklar.

10. Yaşam Düzeyini Yükseltmeye Dönük Yararlar • Sağlık, • Beslenme, • Mesleki eğitim vb., • Çeşitli alanlarda sağlanan destek ve iyileştirmelerdir.

11. Sosyal Yararlar • Aracı ve tefeci bağımlılığının ortadan kalkması ile bağımsızlık ve kendine güvenin sağlanması, • Genel ekonomik durumun düzelmesi ve sosyal dayanışmanın güçlenmesi, • Tarım dışı etkinlikler ve mesleki hareket yeteneğinin artması, • Ortaklar arasında eşitlik ve adalet duygularının gelişmesi, • Kültürel yaşamın zenginleştirilmesi.

12. Dünyada Kooperatifçiliğin Tarihi ve Gelişimi Kooperatifçiliğin tarihçesine bakıldığında 1844 yılı ile tüketim kooperatifçiliğin de İngiltere ilk sırayı almaktadır. Ancak, bu örneklerden çok daha önce adı kooperatif olmasa bile sistem ve ilkeler bakımından aynı olan ve Osmanlı-Türk toplumunda mevcut bulunan Ahilik sistemi, gerek ihtiva ettiği prensipler gerekse insanlığa ve çalışanlara tuttuğu ışık ve çizdiği yol bakımından kooperatifçilik ilkeleri ile büyük bir yakınlık göstermektedir.

13. Türkiye’de Kooperatifçiliğin Tarihi ve Gelişimi Ülkemizde ki kooperatifçilik hareketi çalışma sistemi itibariyle aynı olan "Memleket Sandıkları"nın kurulmasıyla 1863 yılında başlamıştır. Memleket sandıkları tarımsal üretim ve tarımsal krediyi konu almıştır. Memleket Sandıkları 1883 yılında Menafi Sandıklarına, 1888 yılında da bir nizamname ile aynı görevleri icra etmek üzere Ziraat Bankası’na dönüştürülmüştür.

14. 1915 yılında "Aydın İncir Müstahsilleri Ortaklığı" unvanı altında ülkemizde ilk tarım satış kooperatifinin kuruluşu gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri 1965 yılında çıkarılan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre Köy Kalkınma Kooperatifleri adıyla kurulmaya başlamışlardır. 1989 yılında Köy Kalkınma Kooperatiflerinin isimleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri olarak değiştirilmiştir.

15. Türkiye’de Faaliyet Gösteren Çiftçi Örgütlerinin Sayısal Dağılımı (31.12.2013)

16. Tarımsal Amaçlı Kooperatifler • Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri • Sulama Kooperatifleri • Su Ürünleri Kooperatifleri • Pancar Ekicileri Kooperatifleri

17. Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Amaçları Ortaklarının her türlü bitkisel, hayvancılık, ormancılık konularındaki istihsalini geliştirmek ve ihtiyaçları ile ilgili temin, tedarik, işletme, pazarlama, değerlendirme faaliyetlerinde bulunmak, Ortakların ekonomik ve sosyal yönden gelişmelerine yardımcı olmak, iş sahası temin etmek, Ortakların ekonomik gücünü arttırmak için tabi kaynaklardan faydalanmak, el ve ev sanatları ile tarımsal sanayinin gelişmesini sağlayıcı tedbirler almak.

18. Sulama Kooperatiflerinin Amaçları Devletçe ikmal edilmiş veya edilecek sulama tesislerinden alınacak veya her ne suretle olursa olsun tarım sahalarından çıkarılacak suyun ziraatta kullanılması ile ilgili arazi tesviyesi, tarla başı kanalları, tarla içi sulama ve drenaj gibi zirai sulama tesislerini kurmak veya kurulmuş olan sulama tesislerini işletmek ve işlettirmek, bakımını yapmak ve yaptırmak.

19. Su Ürünleri Kooperatiflerinin Amaçları Her türlü su ürünlerinin istihsal, işleme, depolama ve pazarlama konularında ortaklarına hizmet vermek, ortaklarının ihtiyacı olan av araç, gereçlerini ve donatımlarını temin etmek

20. Pancar Ekicileri Kooperatiflerinin Amaçları Toprak hazırlığı, ekim işleri, pancar ve diğer tarım ürünlerinin yetiştirilmesi korunması, dekar veriminin arttırılması konularında gerekli tedbirleri almak ve ortaklarının yararlı bilgiler edinmesine yardımcı olmak.

21. Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerde Kuruluş İşlemleri

22. Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri Kuruluş İşlemleri • 7 çiftçiden oluşan Müteşebbis Heyet • Kuruluş Etüt Raporu • Valilik Makamı’ndan Kuruluş Onayı • Anasözleşme düzenlenmesi • Ticaret Sicil Memurluğunca anasözleşmelerin tescili • Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlatma • Kuruluş Sermayesi • Ortak kayıt işlemleri

23. Ortaklık Şartları • Türk vatandaşı olmak • Kanuni ve medeni haklarını kullanma yeterliliğine sahip olmak. • Kooperatifin çalışma bölgesinde ikamet etmek veya nüfus kütüğüne kayıtlı olmak. • Aynı bölgede aynı amaçlı başka bir kooperatife ortak olmamak. • Kuruluşta kooperatif anasözleşmesini imzalamış olmak veya sonradan kooperatife girişte anasözleşme hükümlerini bütün hak ve ödevleri ile birlikte kabul ettiğine dair bir ortaklık dilekçesi vermiş olmak, • Ortaklık için taahhüt ettiği sermayenin en az ¼ ‘ünü peşin olarak ödemek.

24. Kooperatif YönetimOrganları • Genel Kurul • Yönetim Kurulu • Denetim Kurulu

25. Genel Kurul Kooperatif genel kurulu, bütün ortakları temsil eden en yetkili karar organıdır. • Kuruluş Genel Kurulu • Olağan Genel Kurul • Olağanüstü Genel Kurul

26. Kuruluş Genel Kurul Toplantısı Anasözleşmenin ilanından sonra en geç bir ay içerisinde kurucu ortaklardan birinin daveti üzerine yapılması gereken genel kurul toplantısıdır. Bu genel kurula, genel kurul tarihine kadar kayıt olmuş bütün ortaklar katılabilirler. Toplantıda kooperatifin yönetim ve denetim kurulları seçilir.

27. Olağan Genel Kurul Toplantısı Yönetim kurulunun hazırlayacağı gündeme göre ve anasözleşmelerde belirtilen usul ve esaslara uyularak, her yıl hesap dönemi sonundan itibaren 6 ay içerisinde (1 Ocak - 30 Haziran tarihleri arasında) yapılması gereken genel kurul toplantısıdır. Bu genel kurul toplantıları, genel kurul tarihinden 3 ay ve daha önce kooperatife kaydolmuş ortakların 1/4’ünün katılımıyla gerçekleştirilir.

28. Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı Haklı bir gerekçeye dayalı olarak, yönetim kurulu, denetçiler, ortağı olduğu üst birlik veya tasfiye memurları tarafından yada dörtten az olmamak üzere ortakların 1/10’unun isteği üzerine yapılan genel kurul toplantısıdır. Olağanüstü genel kurul toplantısı yukarıda sırasıyla belirtilen şekilde toplanamadığı takdirde, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.

29. Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin çalışmasını yöneten ve onu temsil eden icra organıdır. Yönetim Kurulu üyeleri ortaklar arasından 3 asil ve 3 yedek olmak üzere en az 1, en fazla 4 yıl için seçilebilirler. Yönetim Kurulu üyeleri seçilmelerinden sonraki ilk toplantıda görev bölümü yaparak Başkan, Başkan Yardımcısı ve Muhasip üyeyi belirlerler.

30. Denetim Kurulu Denetçiler, genel kurul adına kooperatifin bütün işlem ve hesaplarını tetkik eder. Denetçiler, ortaklar arasından 3 asil ve 3 yedek olmak üzere en az 1, en fazla 4 yıl için seçilirler. Denetçilerden bir tanesi kooperatif ortaklarından olmayabilir. Kooperatif temsilcileri aynı anda hem denetim, hem de yönetim kurulunda görev alamazlar.

31. Uşak İlinde Faaliyet Gösteren TarımsalKalkınma Kooperatifleri

32. Uşak İlinde Faaliyet Gösteren Sulama Kooperatifleri

33. DESTEKLEME PROJELERİ

34. Destekleme Projeleri Tarımsal amaçlı kooperatiflerin kalkınma planları ilkelerine ve politikalarına uygun olarak, tarımsal üretimi ve istihdamı artırmak, tarımsal ürünleri pazarlamak ve değerlendirmek, ortaklarına uygun şartlarla girdi sağlamak, ortakların tarımsal üretim faaliyetlerini artırmak, aynî veya nakdî kredilerle destekleyip kooperatif faaliyetlerini yönlendirmek amacıyla projeleri uygulatılır.

35. Projeler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü kontrolünde, İllerde İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Kırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürlüğü tarafından yürütülmekte ve talepte bulunan kooperatiflerce uygulanmaktadır.

36. Kalkınmada öncelikli yörelerde % 15 diğer yörelerde % 20 özkaynak katılımı gereklidir.

37. Proje Uygulama Aşamaları • Genel Kurulda proje konusu görüşülür ve Yönetim Kuruluna yetki verilir. • Proje Etüt Raporu düzenlenir. • Ahır Durum Cetveli düzenlenir. • Her yıl 15 Aralık’a kadar Yatırım Programı Teklifi yapılır • Bakanlıkça ahır,işletme binası inşaatı, makine ekipman ve canlı demirbaş materyali alımında kullanılmak üzere kredi tahsis edilir. • Müteselsil kefalet yöntemiyle “Ortaklar Borçlanma Sözleşmesi” imzalatılır. • Krediler tahsis edildikleri kalemlerde yapılan işlere göre İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü kontrolünde kullandırılır.

38. Yatırım Projeleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesinden sağlanan krediyle uygulanan projelerdir. Kredilerin kaynağı Bakanlık bütçesinin ilgili tertiplerine tahsis edilen ödeneklerden ve kredi geri dönüşlerinden sağlanmaktadır. Krediler içinuygulanacak faiz oranı % 3 olarak belirlenmiştir

39. Damızlık Sığır Yetiştiriciliği 30 aile x 10 baş (Merkezi Sağım Üniteli) 30 aile x 6 baş 40 aile x 6 baş 50 aile x 6 baş Besi Sığırcılığı (50 aile x 10 baş x 2 devre) Damızlık Koyun Yetiştiriciliği (50 aile x 50 baş) Arıcılık (50 aile x 20 kovan) Seracılık (50 aile x 500 m2) Kültür Mantarcılığı (20 aile x 200 torba) Merkezi Süt Sağım Tesisi 2 x 6 Balık kılçığı modeli 2 x 12 Balık kılçığı modeli Zeytinyağı Fabrikası (20 ton/gün kapasiteli) Kontinü Sis.Zey.Yağı Fab.(40-60 T/G Kap.) Zeytin Salamura tesisi (100 ton/yıl kapasiteli) Soğuk Hava Deposu (1.000 ve 2.000 ton/Yıl kapasiteli) Çeltik İşleme Tesisi (15 ton/gün kapasiteli) Mandıra (5 ve 10 ton/gün kapasiteli) Halıcılık (16 adet çeşitli tip ve kapasitede) Yatırım Proje Konuları

40. VADE • 1.yıl ÖDEMESİZ • 2.yıl FAİZ ÖDEMELİ • 3.yıl TAKSİT + FAİZ • 4.yıl TAKSİT + FAİZ • 5.yıl TAKSİT + FAİZ • 6.yıl TAKSİT + FAİZ • 7.yıl TAKSİT + FAİZ

41. İşletme Sermayesi Programı Proje Konusu almış ve işletmeye geçmiş kooperatifler için işletme sermayesi ihtiyaçlarına katkıda bulunmak amacıyla tahsis edilen kredidir. Kredi kooperatif tüzel kişiliği tarafından 3 yıl vadeli olarak kullanılmaktadır.

42. VADE • 1.yıl FAİZ ÖDEMELİ • 2.yıl TAKSİT + FAİZ • 3.yıl TAKSİT + FAİZ

43. Ortaklar Mülkiyetindeki Projelerin Uygulama Durumları

44. Uşak’ta Uygulanan Kooperatif Projeleri

45. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 1997

46. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2002

47. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2004

48. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2005

49. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2006

50. Uygulanan Kooperatif Projeleri - 2007