İLKÖĞRETİMDE MÜZİK ÖĞRETİMİ Seçkin Seçil BAŞARAN

1. İLKÖĞRETİMDE MÜZİK ÖĞRETİMİ Seçkin Seçil BAŞARAN

2. Müzik Dersinin Genel Amaçları • Temel müzik bilgilerine sahip olabilme • Sesleri temel özellikleri ile tanıyabilme. • Müziği oluşturan temel öğeleri kavrayabilme • Müzik yapma ve dinleme araçlarını tanıyabilme • Geleneksel ve çağdaş; yöresel ulusal ve evrensel müzikleri tanıyabilme • Müziğin insan yaşamındaki yerini ve önemini kavrayabilme • Müziğin her türünde nitelikli olanı niteliksizinden ayırt edebilme. • Çevresi ile müziksel iletişim ve etkileşimde bulunabilme. • Sesini doğru ve etkili kullanabilme. • Dinlediği müziklere uygun ritmik devinimlerle eşlik edebilme • Kazandığı müzik dağarcığını çeşitli etkinliklerle sergileyebilme • Müziksel bir çevre içerisinde yaşadığının farkında olabilme. • Çevresindeki müzik etkinliklerine katılabilme. • Kendisini müzik yoluyla ifade edebilme • Müzik yoluyla sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusunu geliştirebilme. • Bilinçli bir müzik dinleyicisi olabilme • Müzik kültürünün, genel kültürün bir öğesi olduğunu görebilme • Ulusal birliğimizi bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi kolaylaştıran bir şarkı dağarcığına sahip olabilme.

3. Müzik insan hayatının her alanında vardır. En basitinden kalp atışımızda, yürürken attığımız adımlarda ritim yaşar. Kapı zilimizin çalışında, teneffüse çıkmak için çalan zilde bile melodiler gizlidir. Hiç farkında bile olmayız, bir anda çıkıverir karşımıza müzik…

4. Çocuğun sesi güzel olmasa bile bırakın kendini ifade etsin! Unutulmamalıdır ki müzik, duygu ve düşünceleri ifade edebilme yöntemlerinden en güzelidir.

5. Niçin Müzik Eğitimi ? • Müziğin kültürel açıdan önemi vardır. • Bir toplum ekonomi ve kültür alanlarında yarattığı kendi yaşayışına kattığı çağına uygun değerlerle varlığını sürdürebilir. Müzik kültür alanının bir dalıdır. Toplumun bu alanda da varlığını sürdürebilmesi, yarattığı ve yaşayışına kattığı müziklerle sağlanabilir. • İnsan üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkileri olduğuna, bu etkilerle insanın iç oluşumunu biçimlediğine ve davranışlarında bu yolla değişiklik yaratabildiğine göre müzik toplumun iyiye, ileriye yönelmesinde davranışlarda değişiklik yaratma gücüyle etkin bir yardımcı öğe olabilir. • Müziğin toplumsal ve kültürel önemi ile etkileme işlemi ancak eğitsel müzik öğretimiyle okulda yönlendirilebilir. Öğrenciye okulda kazandırılan müzikler, müzik anlayışı ve beğenisi gitgide ailede ve toplumda da yerleşecek bütün toplumda yaşanılır olacaktır.

6. Müzik yarı disiplin bir eğiticidir. İnsanı yumuşatır geliştirir ve eğitir. İnsanı daha erdemli ve akılcı kılar. Müzik bir sanattır onu öğrenelim. Çek Eğitimci Komenski

7. Müzik Dersinde Müzik Yapmak GEREKİR! Müzik kendi dersinde yapılmazsa, başka hangi derste yapılır?

8. Müzik dersinin ilkeleri • Müziği yaşayışa katmak. • Ses ve çalgı müziğinin birlikte yürütülmesini sağlamak. • Yaratma duygusunu ve yeteneğini geliştirmek. • Çocuğa kendi sesini sevdirmek ve onun sesini eğitmek. • Çocuğun kulağını eğitmek. • Çocuğu sanata yöneltmek.

9. Müzik dersi hiçbir zaman bir yetenek dersi olarak görülmemeli, işitme, ses organlarından fiziksel bir rahatsızlığı olmayan tüm normal öğrencileri kapsamalı yaratıcı, dinlendirici ve eğlendirici bir çeşitlilik ve canlılık içinde ele alınmalıdır. • Her müzik dersinde müzik eğitiminin temel amacını oluşturan ses-kulak-zevk eğitimi çalışmaları bir bütün olarak ele alınmalıdır.

10. Yeni Müzik Öğretim Programı

11. 1994- Programın temeli doğrudan gözlemlenip, ölçülebilen davranışçı yaklaşıma dayanmaktadır. 2006 -Programda bireyin bilgiyi kendisinin işlevselleştirdiği yapılandırmacı yaklaşım esas alınmıştır. 1994- Programın can alıcı noktasını hedefler ve hedef davranışlar oluşturmaktadır. 2006- Programda kazanımlar ve etkinlikler esası oluşturmaktadır. 1994- Dersler, ünite ve konular bazında ele alınmıştır. 2006- Program 4 adet üst öğrenme alanı üzerine teşkil edilmiş ve buna bağlı olarak da kazanımlar sarmal olarak sıralanmıştır.

12. 1994- Programda öğretmen bilgiyi hazır olarak yapılandırarak öğrencilere vermektedir. 2006- Öğrenciler bilgiye ulaşmada aktif rol oynarlar ve bilgiyi kendileri yapılandırırlar. 1994- Bilişsel anlamda yoğun bir bilgi aktarımı söz konusudur. 2006- Sürekli bilgi aktarımından çok yaşamsal bilgiler, öğrenciler tarafından özümsenmekte ve işlevsel hale getirilmektedir. 1994- Üst düzey zihinsel süreçlerden çok ürün değerlendirilmektedir. 2006- Üst düzey zihinsel süreçler vurgulanmakla birlikte sadece ürün değil, aynı zamanda süreç de değerlendirilmektedir

13. 1994- Hedef ifadeleri ve davranışlar öğrenci merkezlidir 2006- Kazanımlar öğrenci merkezlidir 1994- Öğrenme ve öğretme durumlarıyla ilişkili olarak daha çok geleneksel öğretim yaklaşımları sergilenmektedir. 2006- Geleneksel öğrenme ve öğretme yöntemlerinin yanı sıra çağdaş öğretim yöntemlerine de ağırlık verilmiştir. 1994- Daha çok bilişsel gelişim ön planda tutulmuştur. 2006- Bilişsel gelişim, devinişsel ve duyuşsal kazanımlarla sürekli olarak yaşamsallaştırılmaya çalışılmıştır.

14. Öğrenme Alanları • Dinleme- Söyleme- Çalma • Müziksel Algı ve Bilgilenme • Müzik Kültürü • Müzikte Yaratıcılık

15. Değerlendirme Yöntemleri • Mülakat • Öz değerlendirme, akran değerlendirme • Performans Ödevleri • Proje • Portfolyo • Kavram Haritaları • Rubric • Kontrol Listeleri • Gözlem Formu

17. Öğrencilerin Beklentileri • Güncel Müzikleri Öğrenmek • Çeşitli Müzik Aletlerini Çalmak • Derslerde Zevk ve Beğeni Eğitimine Yer verilmesi

18. Şarkı söylemek Müzik dersinin temeli :

19. Müzik dersinin temeli : Şarkı söylemek • İlköğretimde şarkı öğretimi, müzik öğretiminin çekirdeğidir. • Şarkı öğretimi söz ve ezgi öğretimini, bunlara temel olan ritim ve devinim öğretimini müziksel anlatımı ve uyum öğretimini içine alır. • Şarkı sözel ve sessel öğeleriyle bir bütün olarak söylenir; çalışırken çocuk beyni tümüyle çalışır böylece çocuk tüm varlığı ve benliğiyle bir bütün olarak kendini ifade eder. • Çocuk kendine uygun bir şarkıda kendini görür, yaşar, geliştirir, gerçekleştirir; çocuğa özgüvenim sağlar. • Şarkı öğretiminde dikkat edilecek en önemli nokta şarkı seçimidir.çocuğun düzeyine,ses sınırlarına uygun şarkılar seçilmelidir. Aksi takdirde çocuğun ses sağlığının bozulmasına yol açılabilir. • İlköğretim 1-3 sınıflar arası çocukların ses sınırları çok dardır.Fazla atlamalı olmayan,yan yana seslerden oluşturulmuş şarkılar seçilerek öğretilmelidir. 4 ve 5. sınıflarda ses aralıkları biraz daha genişlemiştir. • Kulaktan öğretilecek şarkılar ezgi ve söz bakımından akılda kalacak yapıya sahip olmalıdır. Şarkının uygun ezgisi bölümlere ayrılabilmeli, bölümler halinde öğretilmeli ve bu bölümler bir önceki bölüme kolaylıkla bağlanabilmelidir.

20. İlköğretimde şarkı öğretimi, müzik öğretiminin çekirdeğidir.

21. Şarkı öğretimi söz ve ezgi öğretimini, bunlara temel olan ritim ve devinim öğretimini müziksel anlatımı ve uyum öğretimini içine alır.

22. Şarkı sözel ve sessel öğeleriyle bir bütün olarak söylenir; çalışırken çocuk beyni tümüyle çalışır böylece çocuk tüm varlığı ve benliğiyle bir bütün olarak kendini ifade eder.

23. Çocuk kendine uygun bir şarkıda kendini görür, yaşar, geliştirir, gerçekleştirir; çocuğa özgüvenim sağlar.

24. Şarkı öğretiminde dikkat edilecek en önemli nokta şarkı seçimidir.Çocuğun düzeyine,ses sınırlarına uygun şarkılar seçilmelidir. Aksi takdirde çocuğun ses sağlığının bozulmasına yol açılabilir.

25. Çocuklara en doğal ve en güzel çalgının kendi sesleri olduğu açıklanmalı ve bu çalgıya çok iyi bakmak gerektiği yanlış ve gereksiz kullanıldığında çalgının artık kullanılamaz hale geleceği vurgulanmalıdır.

26. İlköğretim 1-3 sınıflar arası çocukların ses sınırları çok dardır. Fazla atlamalı olmayan,yan yana seslerden oluşturulmuş şarkılar seçilerek öğretilmelidir. 4 ve 5. sınıflarda ses aralıkları biraz daha genişlemiştir.

27. Kulaktan öğretilecek şarkılar ezgi ve söz bakımından akılda kalacak yapıya sahip olmalıdır. Şarkının uygun ezgisi bölümlere ayrılabilmeli, bölümler halinde öğretilmeli ve bu bölümler bir önceki bölüme kolaylıkla bağlanabilmelidir.

28. Şarkı öğretme yöntemleri

29. Şarkı öğretme yöntemleri İşitme yoluyla şarkı öğretimi • Sınıfta öğretilecek şarkı öğretmen tarafından çok iyi bilinmelidir. • Öğretmen şarkı ile ilgili çalışmaları derse gelmeden önce tamamlamalıdır. Sözlerini ve ezgisini iyi bilmelidir. • Sınıfta şarkının sözleri okunaklı bir şekilde tahtaya yazılır. Şarkının nefes yerleri belirtilmelidir. Öğretmen şarkıyı tahtaya öğrencilerden önce yazacağı için şarkıyı birkaç kez söyleyerek öğrencilere duyurmalıdır. Teyp varsa dinletilmelidir. • Şarkının konusu hakkında çocuklara açıklama yapılmalı. Bilinmeyen kelimeler öğretmen tarafından gerekirse çocuklara karşılıklı bilgi alışverişi yapılarak açıklanmalıdır. • Şarkının sözlerinin iyice anlaşılması için şiir tonunda toplu olarak birkaç kez okunmalıdır. • Şarkı öğreniminde şarkının özelliğine göre bütün-parça-bütün yöntemi uygulanabilir, ancak yeri geldikçe parçadan bütüne yöntemi de uygulanabilir. • Şarkının sözleri çok uzunsa önce cümleler halinde öğretilmeli daha sonra cümleler birleştirilerek şarkının öğretimi tamamlanmalıdır. • Çocukların tümünün şarkı söyleme çalışmalarına katılmaları sağlanmalı, katılmayan çocuklar çok zorlanmamalıdır. Çocuk gruba derse ve öğretmene alışmasına paralel olarak sonraki çalışmalarda etkinliğe katılacaktır.

30. Sınıfta öğretilecek şarkı öğretmen tarafından çok iyi bilinmelidir.

31. Öğretmen şarkı ile ilgili çalışmaları derse gelmeden önce tamamlamalıdır. Sözlerini ve ezgisini iyi bilmelidir.

32. Sınıfta şarkının sözleri okunaklı bir şekilde tahtaya yazılır. Şarkının nefes yerleri belirtilmelidir. Öğretmen şarkıyı tahtaya öğrencilerden önce yazacağı için şarkıyı birkaç kez söyleyerek öğrencilere duyurmalıdır. Teyp varsa dinletilmelidir.

33. Şarkının konusu hakkında çocuklara açıklama yapılmalı. Bilinmeyen kelimeler öğretmen tarafından gerekirse çocuklara karşılıklı bilgi alışverişi yapılarak açıklanmalıdır.

34. Şarkının sözlerinin iyice anlaşılması için şiir tonunda toplu olarak birkaç kez okunmalıdır.

35. Şarkı öğreniminde şarkının özelliğine göre bütün-parça-bütün yöntemi uygulanabilir, ancak yeri geldikçe parçadan bütüne yöntemi de uygulanabilir.

36. Şarkının sözleri çok uzunsa önce cümleler halinde öğretilmeli daha sonra cümleler birleştirilerek şarkının öğretimi tamamlanmalıdır.

37. Çocukların tümünün şarkı söyleme çalışmalarına katılmaları sağlanmalı, katılmayan çocuklar çok zorlanmamalıdır. Çocuk gruba derse ve öğretmene alışmasına paralel olarak sonraki çalışmalarda etkinliğe katılacaktır.

38. Çocuklara şarkı öğretirken şu hususlara dikkat edilmelidir • Çocuklar müzik çalışmalarında doğru ve dik oturmalı, iki ayağı yere dengeli basmalıdır. • Yeni şarkı öğretirken daha önce öğrenilen şarkılardan bir iki tanesi çocuklarla tekrar edilebilir. • Çocuğun sesi dikkatli kullanılmalı, çocuk şarkıları bağırmadan söylemelidir. • Şarkıları doğru sesten söyleyemeyenler ön tarafa alınmalı ve çalışmalar böyle sürdürülmelidir. • Çocukların yaşlarına göre değişen ses genişliğine dikkat edilmeli ve bu genişliğin dışına çıkılmamalıdır.

39. Çocuklar müzik çalışmalarında doğru ve dik oturmalı, iki ayağı yere dengeli basmalıdır.

40. Yeni şarkı öğretirken daha önce öğrenilen şarkılardan bir iki tanesi çocuklarla tekrar edilebilir.

41. Çocuğun sesi dikkatli kullanılmalı, çocuk şarkıları bağırmadan söylemelidir.

42. Şarkıları doğru sesten söyleyemeyenler ön tarafa alınmalı ve çalışmalar böyle sürdürülmelidir.

43. Çocukların yaşlarına göre değişen ses genişliğine dikkat edilmeli ve bu genişliğin dışına çıkılmamalıdır.

45. TEMEL KAVRAMLAR

47. TEMEL KAVRAMLAR Ses ve Ritim • Sesin Tınısı : • Doğada var olan her sesin, ayrı bir özelliği vardır. Bu farklılıklar tını olarak ifade edilir. Örneğin tahtadan çıkan ses farklı, metalden çıkan ses farklıdır. İnsan sesleri de kadın, erkek ve çocuk sesleri olarak ayrılmakla birlikte; örneğin her çocuğun sesi de aynı değildir. İnsanları ses tınılarıyla tanıyabilir, başkalarından ayrıt edebiliriz. Aynı şekilde çalgıları da kendilerine ait ses tınılarıyla tanıyabiliriz. Farklı çalgılarla çalınan bir eser farklı işitilir. Bir eserin hangi çalgıyla seslendirildiği tınısından anlaşılabilir. • Öğrenci tınıları ayırt edebilme konusunda eğitilmelidir.