PARTIAL REPORT (KISMİ RAPORLAMA)

1. PARTIAL REPORT(KISMİ RAPORLAMA) Didem Alsancak Hacettepe Üniversitesi-Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

2. Algısal uzam Nedir? Kısa bir sürede ne kadar deneyim kazandığımız, bilgi işlemenin ilk basamaklarından birisi olan algısal uzam (perceptual span) olarak isimlendirilir. Psikolojinin başlarında araştırmacılar algısal uzam ile ilgilenmişlerdir. Bu araştırmalar tek bir algıda ne kadar bilginin toplandığını belirlemeye yönelik olmuştur. Örneğin; • Bir metni okurken tek bir bakışta kaç harfi yorumlayabiliriz? • Kısa bir göz atmada ne kadar para olduğunu fark edebilirsin? • Geçici izlenimlerin sınırları nelerdir? • Ne kadar süre kalırlar? Burada amaç algısal yeteneklerin sınırlarını belirlemektir. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

3. Algısal alan ile ilgili yapılan ilk çalışmalar okuma üzerinedir ve bir tek sunum esnasında toplanabilen bilginin çoğunun, bağlantısız bir konunun dört ya da beş harfi ile ilgili olduğunu göstermiştir. İnsanlar kısa bir algıdan yaklaşık 4-5 öğe bildirirler. • Sperling(1960), katılımcılardan hatırlayabildikleri kadar çok öğeyi bildirmelerini isteyen önceki tekniğin, gerçekte katılımcıların gördükleri şeyi ne kadar hatırladıklarını ölçen bir teknik olduğundan; bununsa, katılımcıların başlangıçta algıladıkları şeyden farklı olduğundan şüphelenmiştir. Bu durumu test etmek için kısmi raporlama tekniğini geliştirmiştir. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 3

4. Keşfedici Araştırmalar • Sperling(1960) tarafından yapılan kısmi raporlama tekniği ile algısal alanın kapasitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tasarlanan deneyde katılımcılara aşağıdakine benzer şekilde harf dizileri her satırda 3 harf olan 3 satır (3*3 lük bir matris) şeklinde gösterilmektedir. Harfler ekranda elli milisaniye kalmaktadır. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

5. Her satırdaki harfler gösterildikten sonra Sperling katılımcılara yüksek, orta ve alçak seviyede seslerden birini vermiştir (Yüksek ton ise en üstteki satır, orta tonda orta satır ve düşük ton ise alt satıdaki harfleri söylemeleri istenmiştir). Bu sesler katılımcının hangi sıradaki harfleri hatırlamaları gerektiğini gösteren ipucu görevi yapmıştır. Hangi tonu duyarsa ortadan kalkan tablodan o satırı söyleyecek yani ”kısmi bildirim” yapabilecektir. • Eğer katılıcılardan hatırlayabildikleri kadar çok harf söylemeleri istenirse, katılımcılar ancak 4 ya da 5 harfi hatırlamaktadırlar. • Deney sonucunda hangi satırdaki harflerin sorulacağını bilmediği için ortalama olarak 9 sembolün algısal uzamda mevcut olduğu çıkarımı yapılabilmektedir. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

6. Eğer katılıcılardan hatırlayabildikleri kadar çok harf söylemeleri istenirse, katılımcılar ancak 4 ya da 5 harfi hatırlamaktadırlar. Kısmi raporlama deneyi sonucunda hangi satırdaki harflerin sorulacağını bilmediği için ortalama olarak 9 sembolün algısal uzamda mevcut olduğu çıkarımı yapılabilmektedir. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 6

7. Algısal depoda ne kadar sembol tutulduğuna ek olarak Sperling(1960) algısal depodaki görsel bilginin ne kadar süre tutulduğunu ölçmek içinde bir yol geliştirmiştir. Harf dizileri ortadan kaldırıldıktan sonra hangi sıranın hatırlanacağını gösteren ses tonunun verilmesi arasında geçen zaman miktarı değiştirilerek görsel bilginin ne kadar süre tutulabildiğinin ölçülmesini sağlamıştır. Ses tonunun verilmesi bir saniyeden uzun sürdüğünde hatırlama oranı tam bildirim tekniğindeki hatırlama oranının altına düşmektedir. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

8. Basit Bir Yordama Denklemi • Bu kadar kısa süreli bir deponun bozulma özelliklerini saptayabilmek için harflerin gösterilmesiyle ipucunun verilmesi arasındaki süre değiştirildiğinde görsel bilginin süresinin yaklaşık 250 milisaniye olduğu saptanmıştır. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

9. http://www.ulb.ac.be/psycho/fr/docs/museum_en/Experiments/Sperling-exp.htmlhttp://www.ulb.ac.be/psycho/fr/docs/museum_en/Experiments/Sperling-exp.html http://psych.hanover.edu/JavaTest/CLE/Cognition/Cognition.html Deney Örnekleri Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

10. İlgili Okumalar • Chow, S. L. (1985). Iconic store and partial report. Memory & Cognition, 13, 256-264. • Darwin, C.J., Turvey, M.T., & Crowder, R.G. (1972). An auditory analogue of the Sperling partial report procedure: Evidence for brief auditory store. Cognitive Psychology, 3:255-267. • Sperling G. (1960). The information available in brief visual presentation. Psychological monographs: General and applied, Vol. 74, No. 11. (1960), pp. 1-29. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü