140 likes | 354 Views
Właściwości katalityczne stopów platyny, palladu i rutenu jako materiałów elektrodowych ogniw paliwowych. Kierownik pracy: prof. dr hab. Andrzej Czerwiński Opiekun: mgr Michał Soszko. Paweł Miturski. Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii. Plan prezentacji. Ogniwa paliwowe
E N D
Właściwości katalityczne stopów platyny, palladu i rutenu jako materiałów elektrodowych ogniw paliwowych Kierownik pracy: prof. dr hab. Andrzej Czerwiński Opiekun: mgr Michał Soszko Paweł Miturski Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii
Plan prezentacji • Ogniwa paliwowe • Ogniwa paliwowe alkoholowe • Cel pracy • Elektrokataliza • Elektrooksydacja związków organicznych • Techniki pomiarowe
Ogniwa paliwowe Reakcje zachodzące w ogniwie: Oks1 + n1↔ Red1 (E1) Oks2 + n2 ↔ Red2 (E2) Dla E1> E2 Ogniwo paliwowe może być generatorem zarówno energii elektrycznej jak i związków chemicznych H2O produkt praca - + anoda elektrolit katoda (1/n2) Red2 + (1/n1) Oks1 → (1/n2) Oks2 + (1/n1) Red1 O2 paliwo
Ogniwa paliwowe Sprawność ogniwa paliwowego: Sprawność silnika cieplnego: Przewagą ogniw paliwowych jest eliminacja przemian cieplnych Sprawność rzeczywista • Podział ogniw paliwowych • PAFC (z kwasem fosforowym) • PEFC (ze stałym elektrolitem polimerowym) • AFC (alkaliczne ogniwo paliwowe) • MCFC (ze stopionymi węglanami) • SOFC (ze stałymi tlenkami)
Ogniwa paliwowe • Ogniwa paliwowe alkoholowe (DAFC): • CH3OH + 3/2O2→ CO2 + 2H2O • (Uteor = 1,21 V) • C2H5OH + 3O2 → 2CO2 + 3H2O • (Uteor = 1,14 V) • Ogniwa DMFC, jako jeden z typów PEFC, wykorzystują jako elektrolit membrany elektrolitowe. • Zalety ogniw DAFC: • stosowanie lekkich związków organicznych bogatych w wodór • łatwość magazynowania paliwa • brak potrzeby obróbki paliwa H2O CO2 praca - + anoda H+ H+ H+ H+ katoda CH3OH O2
Cel pracy Kierunki rozwoju ogniw DAFC • Membrany nieprzepuszczalne o wysokim przewodnictwie jonowym • Efektywne katalizatory anodowe
Elektrokataliza Kataliza– przyspieszanie reakcji chemicznej spowodowane dodatkiem do układu związku chemicznego (katalizator) Elektrokataliza - transport masy i ładunku - wpływ pola elektrycznego Na szybkość procesu ma wpływ: - współczynnik pokrycia powierzchni (θ) izoterma Tiemkina: θ = A + Blog(E) - siła wiązania z powierzchnią (electronic factor) - powierzchnia elektrody (rozmieszczenie centrów aktywnych – geometric factor) kataliza: elektroktaliza: Źródło: http://www.chemcases.com/silicon/images/f18_024.jpg
Elektrokataliza Jak porównywać katalizatory? 1. Porównanie wielkości prądu katodowego i anodowego - najczęściej 2. Wartość nadnapięcia η– ważne z technologicznego punktu widzenia 3. Siła wiązania reagenta z powierzchnią elektrody Wykres zależności natężenia prądu I w funkcji siły wiązania M-H Źródło: Modern Electrochemistry 2A, Second Edition, ed by J O`M Bocris, A. K.N. Reddy, M Gamboa-Aldeco. 2000, NY, Culver Academic, str. 1285
Elektrooksydacja zw. org. Etapy utleniania metanolu na platynie • CH3OH + Pt → Pt·CH2OH + H+ + e • Pt-CH2OH + Pt → Pt2·CHOH + H+ + e • Pt2-CHOH + Pt → Pt3·COH + H+ + e • Pt3-COH→ Pt·CO + 2Pt + H+ + e • Pt + H2O → Pt·OH + H+ + e • Pt·CO + Pt·OH → CO2 + 2Pt + H+ + e Źródło: W. Vielstich, ‘Fuel Cells’, Wiley Interscience, New York(1965) Źródło: S. Martinez, C. F. Zinola, J Solid State Electrochem (2007) 11:947–957
Elektrokataliza zw.org. Badania katalizatorów Stopy dwu- i trójskładnikowe, których głównym składnikiem jest platyna. Używane dodatki: - metal musi mieć niższy potencjał utleniania powierzchni (usuwanie CO) Sugerowanymi metalami są cyna, bizmut, molibden i ruten (najbardziej obiecujący). Mechanizm bifunkcjonalny: Pt – adsorpcja Me i jego dysocjacja, Ru – utlenianie zaadsorbowanych produktów Stopy trójskładnikowe Przykład: Pt-Pd-Ru
Metody badawcze Chronowoltamperometria woltamperometria z liniowo zmieniającym się w czasie potencjale Chronoamperometria rejestracja zmiany natężenia prądu I w czasie t przy stałym potencjale CV elektrody Pt w silnie kwaśnym elektrolicie Źródło: Siwek H., Tokarz W., Kotowski J., Piela P., Czerwiński A. Przem. Chem. 2005, 84, 853 Wykres I = f(t) dla elektrody stopowej Pt/Ru Źródło: H. Hoster, T. Iwasita, H. Baumgartner and W. Vielstich, J. Electrochem. Soc., 148, A496 (2001)
Metody badawcze AES (Auger Electron Spectroscopy) Eelektronu = E1 + E2 + E3 E1 – energia elektronu wybitego na początku E2 – energia elektronu zapełniającego lukę E3 – energia elektronu opuszczającego atom Proces może zostać zainicjowany przez: - wychwyt elektronu przez jądro - kwant promieniowania X lub γ Procesem konkurencyjnym do emisji elektronów Augera jest emisja promieniowania rentgenowskiego. Źródło: Wikipedia Commons
Metody badawcze SEM (Scanning Electrone Microscope) Pomiar efektów związanych z padaniem na Powierzchnię próbki wiązki elektronów (emisja elektronów wtórnych, odbitych, energia i długość fali promieniowania X) STM (Scanning Tunneling Microscope) Badanie obsadzonych i nieobsadzonych Stanów elektronowych na powierzchni. CO zaadsorbowany na Pt (111) Źródło: I. Villegas and M. J. Weaver, J. Chem. Phys., 101, 1648 (1994) Powierzchnie LVE Pt/Au i Pt-Rh/Au Źródło: Tokarz W., Piela P., Czerwiński A. J Solid State Electrochem