1 / 33

URBANI SISTEMI

URBANI SISTEMI. Šta su urbani sistemi? Teorije lokacije Diferencijalna urbanizacija Evolucija urbanih sistema Centričnost gradova Svetski gradovi. Šta su to urbani sistemi?.

priscilla-mays
Download Presentation

URBANI SISTEMI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. URBANI SISTEMI Šta su urbani sistemi? Teorije lokacije Diferencijalna urbanizacija Evolucija urbanih sistema Centričnost gradova Svetski gradovi

  2. Šta su to urbani sistemi? • Svaki grad je deo jednog unutar sebe povezanog urbanog sistema, koji je sa druge strane deo regionalnog, nacionalnog i internacionalnog urbanog sistema. Na taj način gradovi čine kompleksnu međusobno povezanu mrežu. • Urbani sistemi organizuju prostor kroz hijerarhiju gradova različitih veličina i funkcija. Mnogi od ovih hijerarhijski organizovanih urbanih sistema pokazuju zajedničke osobine u zavisnosti od relativne veličine i prostora na kojima se gradovi nalaze.

  3. Ekonomske teorije prostora(teorije lokacije) • Prostorne dimenzije: • barataju serijama diskretnih veličina nezavisnih od prostora • barataju sa kontinuumom prostora • razdvajaju tržišta • prostorni monopoli • prostorna kompeticija • promena cene sa promenom udaljenosti • udaljenost postaje marketinški trošak

  4. Ekonomske teorije prostora(teorije lokacije) • Uvode zavisnost udaljenosti od vremena • Uvode zavisnost prostora od tehnološke razvijenosti • Uvode faktor atraktivnosti lokacije • Uvode faktor troškova prostora i aglomeracione ekonomije

  5. Ekonomske teorije prostora(teorije lokacije)

  6. Teorije lokacije: Određuju lokaciju društvenih i ekonomskih aktivnosti u prostoru Fon Tunenov model Von Thünen Lešova teorija Lösh Teorija centralni mesta (Kristalerova teorija) Christaller Teorija urbanih sistema Bourne & Simmons

  7. Fon Tunenov model • Predpostavke: • Svaki grad predstavlja posebno tržište (pijaca!) • Okruženje je kontinualni prostor • Zatvoreni sistem • Linearni transportni troškovi: udaljenost i težina!

  8. Lešov model Konus potražnje Uspostavljanje centralnih mesta sa strane potražnje • Predpostavke: • Ekonomija obima favorizuje centralizaciju proizvodnje • Transportni troškovi favorizuju decentralizaciju U homogenoj ravni krug je idealno tržište Idealna predstava tržišta kojom se smanjuju troškovi je heksagon

  9. Teorija centralnih mesta Christaller, 1933. Uspostavljanje centralnih mesta sa strane ponude Analizira relativnu veličinu i geografski prostor gradova kao funkciju ponašanja potrošača. • Predpostavke: • Postoji tendencija da centralna mesta budu organizovana u hijerarhijski sistem; • Najmanje naselje unutar urbanog sistema može da ponudi samo ona dobra i usluge koje zadovoljavaju svakodnevnu potrošnju; • Potrošači nisu spremni da putuju predaleko kako bi došli do ovih dobara i usluga; • Zbog toga će ova mala naselja biti relativno blizu jedna drugima

  10. Teorija centralnih mesta Funkcije i njihov rang, sa brojem stanovnika koje se opslužuju

  11. Teorija centralnih mesta Christaller, 1933. • Hijerarhija urbanih centara • Postoji čitav niz malih gradova koji su međusobno blizu i udaljenije centralno mesto kome oni gravitiraju • gradovi približno iste veličine razvijaju se na međusobno podjednakoj udaljenosti (južna Nemačka) • Christaller je predložio mogući model rasporeda centralnih mesta, koji se bazira na geometrijskim figurama (obično heksagonima ili trouglovima), koji predstavljaju površinu opsluživanja naselja.

  12. Teorija centralnih mesta

  13. Teorija centralnih mesta Christaller, 1933. • Koncept centralnog mesta kao naselja koje pruža određene usluge ljudima koji žive u okruženju tog naselja; • Koncept funkcija, koje predstavljaju tipove usluga koje se pružaju i njihovog ranga, • Koncept minimalne populacije, koji se odnosi na minimalni broj stanovnika potreban da bi ostvarivanje funkcije bilo ekonomično, • Koncept ranga dobara ili usluga, odnosno najmanje razdaljine koju stanovnici prelaze kako bi nabavili dobra ili usluge koje nudi centralno mesto, • Koncept hijerarhije, koji podrazumeva organizaciju centralnih mesta prema njihovom rangu. Kompetitivnost centralnih mesta!

  14. Teorija centralnih mesta Christaller, 1933.

  15. Tri principa uređenja hijerarhije centralnih mesta • marketinški princip (K=3 sistem), • transportni princip (K=4 sistem) i • administrativni princip (K=7 sistem). Nedostatak: statička prezentacija dinamičkog sistema!

  16. Primena Kristalerove teorije centralnih mesta na gradove u južnoj Nemačkoj

  17. Urbani sistem Irske Pokušajte da na primeru Irskog urbanog sistema iz 1996. Godine proverite osnovne postavke Teorije centralnih mesta.

  18. Urbani sistem Evrope

  19. ZEMLJIŠTE (resursi, potencijal) Nivo 1: poljoprivreda Nivo 2: ekstraktivna industrija Nivo 3: prerađivačka industrija Nivo 4: trgovina Nivo 5: servisi Nivo 6: rekreacija Nivo 7: kulturne aktivnosti Nivo 8: religiozne aktivnosti Nivo 9: javna organizcija LJUDI (potrebe, mogućnosti)

  20. Koncept diferencijalne urbanizacije

  21. Faze diferencijalne urbanizacije

  22. Centričnost gradova u nekim Evropskim zemljama Španija Nemačka Italija

  23. Centričnost gradova u nekim zemljama u tranziciji

  24. Svetski (globalni) gradovi • u njima se nalazi većina robe, investicionog kapitala, međunarodne razmene, kreditnog potencijala; • svetski gradovi poseduju lance specijalizovanih, tehnološki naprednih poslovnih servisa, posebno onih koji su po svojoj nameni međunarodni i koji su povezani sa finansijama, računovodstvom, marketingom, vlasničkim odnosima i pravnim poslovima;

  25. Svetski (globalni) gradovi • to su gradovi u kojima su koncentrisana rukovodstva velikih korporacija i to ne samo međunarodnih, već i važnijih nacionalnih i velikih stranih firmi; • u svetskim gradovima smeštena su sedišta nacionalnih i međunarodnih trgovinskih i profesionalnih asocijacija; • u svetskim gradovima smeštene su i mnoge uticajne nevladine organizacije i međuvladine organizacije (Svetska zdravstvena organizacija, Ujedinjene Nacije, UNESCO, Međunarodna organizacija rada, itd);

  26. Svetski (globalni) gradovi • to su takođe gradovi u kojima svoje sedište imaju mnoge moćne i međunarodno uticajne medijske kuće (uključujući novinske, izdavačke kuće i satelitske televizijske mreže), novinski i informativni centri i kulturna industrija (uključujući umetnost i dizajn, modnu industriju, film i televiziju); • konačno, zbog svog velikog značaja i izloženosti, to su gradovi koji su česte mete terorističkih akata.

  27. Panregionalni gradovi Njihove funkcije svetskih gradova šire se preko sva tri glavna “kruga” globalne ekonomije: Američkog, Evropsko - Afričko - Srednje Istočnog i Azijskog London, Njujork Majami, Hong Kong, Singapur Pariz, Brisel, Tokio, Johanesburg

  28. Japan Evropa Severoistočna Azija Tokio London Brisel Njujork Severna Amerika Pariz Majami Hong Kong Srednji Istok Frankofonska Afrika Singapur Afrika Latinska Amerika Jugoistočna Azija Okeanija Johanesburg Svetski urbani sistem Panregionalni centri Vodeći regionalni centri Regionalni centri

  29. Centričnost svetskih gradova prikazana preko indeksa avio putovanja između 1977. i 1995. godine

  30. Globalna hijerarhija svetskih gradova na osnovu “vrednosti neophodnosti gradova” • A. ALFA SVETSKI GRADOVI • 12: London, Pariz, Njujork, Tokio • 10: Čikago, Frankfurt, Hong Kong, Los Anđeles, Milano, Singapur • B. BETA SVETSKI GRADOVI • 9: San Francisko, Sydnej, Toronto, Cirih • 8: Brisel, Madrid, Meksiko Siti, Sao Paolo • 7: Moskva, Seul

  31. Globalna hijerarhija svetskih gradova na osnovu “vrednosti neophodnosti gradova” • C. GAMA SVETSKI GRADOVI • 6: Amsterdam, Boston, Karakas, Dalas, Dizeldorf, Ženeva, Hjuston, Džakarta, Johanesburg, Melburn, Osaka, Prag, Santjago, Taipej, Wašington • 5: Bangkok, Peking, Rim, Stokholm, Varšava • 4: Atlanta, Barselona, Berlin, Buenos Aires, Budimpešta, Kopenhagen, Hamburg, Istanbul, Kuala Lumpur, Manila, Majami, Mineapolis, Montreal, Minhen, Šangaj

  32. Globalna hijerarhija svetskih gradova na osnovu “vrednosti neophodnosti gradova” • D. Svetski gradovi u formiranju • D I Postoji relativno mnogo dokaza o formiranju • 3: Okland, Dablin, Helsinki, Luksemburg, Lion, Bombaj, Nju Delhi, Filadelfija, Rio de Žaneiro, Tel Aviv, Beč • D II Postoje evidentni dokazi o formiranju • 2: Abu Dabi, Almati, Atina, Birmingem, Bogota, Bratislava, Brisbejn, Bukurešt, Kairo, Klivlend, Keln, Detroit, Dubai, Ho Ši Min Siti, Kijev, Lima, Lisabon, Mančester, Montevideo, Oslo, Roterdam, Rijad, Sietl, Štutgart, Den Hag, Vankuver • D III Postoji vrlo malo dokaza o formiranju • 1: Adelaida, Antverpen, Arhus, Baltimor, Bangalore, Bolonja, Brasilija, Kalgari, Kejptaun, Kolombo, Kolambus, Drezden, Edinburg, Đenova, Glazgov, Geteborg, Kvangčou, Hanoj, Kanzas Siti, Lids, Lil, Marsej, Ričmond, Sankt Petersburg, Taškent, Teheran, Tihuana, Torino, Utreht, Welington

  33. Modifikacija Kristalerove teorije

More Related