590 likes | 1.18k Views
Gruźlica [tuberculosis]. a) obraz kliniczny b) gruźlicy płuc i pozapłucna d) gruźlica u zakażonych HIV e) mykobakteriozy. tuberculosis. Mycobacterium tuberculosis: 1882 Robert Koch M.tuberculosis complex: M.tuberculosis, M.bovis, M.africanum, M.microti, M.caneti.
E N D
Gruźlica [tuberculosis] a) obraz kliniczny b) gruźlicy płuc i pozapłucna d) gruźlica u zakażonych HIV e) mykobakteriozy
tuberculosis • Mycobacterium tuberculosis: 1882 Robert Koch • M.tuberculosis complex: M.tuberculosis, M.bovis, M.africanum, M.microti, M.caneti
tuberculosis • M.tuberculosis: Gram-dodatnie pałeczki, kwasooporne (zabarwione na gorąco fuksyną, oporne na odbarwienie alkoholem, kwasami), bez otoczki i rzęsek, nie tworzą zarodników, tlenowce • 1.3-40.3-0.6 m • T: 37-42 °C • pH: 6.5-7.5
tuberculosis • Lipidy (ściana komórkowa) 11-35% masy • Wolne lipidy:gliko-, sulfo-, dimikolany trehalozy (cord factor: MCP1, MIP1, IL8, IL12, INF, TNF), woski • Kwasy mykolowe – podjednostki pentaarabinozowe arabinogalaktanu – peptydoglikan, lipoarabinomannan LAM • DNA
tuberculosis • M.tuberculosis: powolny wzrost na podłożach sztucznych (do 8-10 tygodni) • podziały 1/20-24 h
tuberculosis • > 8 mln nowych zachorowań/rok • 3 mln zgonów/rok • 95% występuje w krajach rozwijających się (niepewne leczenie, infekcje HIV) • zakażenie: 19-43% populacji (RP: 30%-40%, USA 15 mln) • chorobowość: 16 mln
tuberculosis • Zakażenie: wniknięcie i rozwój biologicznego czynnika chorobotwórczego w organizmie żywym • Zachorowanie: objawy choroby
tuberculosis • TBC: choroba zakaźna • 1 chory: zakażenie 10-20 osób • BK[+] • BK[-]
tuberculosis • Aktywne namnażanie pozakomórkowe w obojętnym pH, ściany jam gruźliczych [1 x 109] • namnażanie wewnątrz makrofagów, w ogniskach świeżej martwicy serowatej (pH kwaśne; 1 x 106) • stałe masy martwicy serowatej, zmiany włókniste
Grupy ryzyka tbc (3-5 x) • Domowy kontakt z chorym • Zawodowy kontakt z chorym • Osoby ze zmianami bliznowatymi w płucach • imigranci z krajów o dużej zapadalności na gruźlicę • alkoholicy, bezdomni, narkomani
Czynniki ryzyka • Zakażenie HIV • Choroba nowotworowa • Przewlekła sterydoterapia, chemioterapia • niewydolność nerek • stan po resekcji żołądka • przewlekły zespół złego wchłaniania
Drogi zakażenia • Droga inhalacyjna • Droga pokarmowa • Droga kontaktowa • gruźlica wrodzona: ujawnienie zmian w 1 tygodniu życia, brak kontaktu z chorym po urodzeniu, zmiany w łożysku lub układzie moczowym matki, zmiany gruźlicze w wątrobie
zakażenie • Odpowiedź immunologiczna miejscowa: makrofagi, limfocyty • Odpowiedź immunologiczna ogólna: reakcja nadwrażliwości typu opóźnionego (6-8 tygodni)
Zakażenie: powietrze (cząstki 1-5 m/1-3 M.tb) • liczba bakterii wydalona do otoczenia • stężenie bakterii w otoczeniu • długość ekspozycji • stan immunologiczny pacjenta • wietrzenie, UV, leczenie
tuberculosis • Impalntacja w oskrzelikach oddechowych i pęcherzykach • 2-12 tyg > 1000-10000 bakterii> odpowiedź immunologiczna> odczyn tuberkulinowy
tuberculosis • Makrofagi:prezentacja, IL12, TNF • NK: INF, zabijanie makrofagów z prątkami • Limfocyty B • Limfocyty T : γ/δ, NK, CD8 • CD4 Th1 – INF gamma, IL2, TNF • Th2: IL4,5,6,10,13
tuberculosis • Metoda konwencjonalna • Bactec 460Tb • MGIT • Septi-Chek AFB • Kolorymetryczny system MB/BacT • Metody genetyczne (PCR, LCx, RFLP) • Metody serologiczne (ELISA; A60, 38kD)
tuberculosis • Plwocina • Popłuczyny krtaniowe, żołądkowe, oskrzelowe • BAL • Płyn z jamy opłucnej, otrzewnej, m-r • Mocz • Bioptaty • Szpik • krew
tuberculosis • Kryteria kliniczne • Kryteria radiologiczne • Kryteria bakteriologiczne • Kryteria immunologiczne
Rozsiew wczesny (przed reakcją immunologiczną) • Drogi limfatyczne - do węzłów chłonnych • krew - narządy odległe OUN, nerki, szpik, kości
Tbc primaria • Infectio tuberculosa asymptomatica • tbc lymphadeno-pulmonalis : complexus primarius tbc, lymphadenitis tbc, lymphadenitis tbc cum perturbationes respiratoriae, disseminatio bronchiorum • pneumonia caseosa • tbc miliaris • pleuritis tbc
Odpowiedź immunologiczna [Th1] • Lokalizacja prątków w centrum gruzełka • 5-10% zakażonych zachorowuje na TBC • 50% zakażonych M.tb i HIV zachorowuje w ciągu 2 lat • superinfectio egzogenes • reinfectio endogenes
Objawy TBC • T (37-80%) • utrata apetytu i masy ciała (20%) • osłabienie (20%) • poty (14%)
Objawy tbc • leukocytoza • anemia (10%) • pancytopenia • hiponatremia (11%) • inne choroby: alkoholizm, ch.metaboliczne, ch.nerek, uzależnienia, HIV
Objawy TBC • Kaszel (30-90%) • kaszel wilgotny (30%) • krwioplucie (5-10%): bronchitis tbc, broniectases, fibrosis, aneurysma Rasmuseni, grzybica • duszność (5%) • bóle w klatce piersiowej (10-15%) • przebieg bezobjawowy (50%)
Objawy tbc • Tachycardia (5%) • dolegliwości żołądkowo-jelitowe (2.5-8%) • objawy grypopodobne • zaburzenia miesiączkowania • objawy przypominające chorobę Gravesa Basedova • anemia
Badanie fizykalne • niecharakterystyczne • często bez istotnych zmian • cechy nacieku
TBC primaria • nacieki i rozsiewy w polach środkowych i dolnych • adenopatia • atelectasis • jamy (progressive primary tuberculosis)
TBC (reactivatio endo- egzogenes) • Nacieki i rozsiewy w polach górnych • jamy • zwłónienia • gruźlica włóknisto-jamista przewlekła
TBC pozapłucna • Pleuritis tbc • tbc węzłów chłonnych • tbc jamy brzusznej • tbc osierdzia • tbc narządów moczowo-płciowych • tbc kości • tbc OUN
Pleuritis tbc • wysięk [kryteria Lighta]: • stężenie białka w płynie/stężenie białka w surowicy > 0.5 • stężenie dehydrogenazy kwasu mlekowego w płynie/ stężenie dehydrogenazy kwasu mlekowego w płynie > 0.6 • stężenie dehydrogenazy kwasu mlekowego w płynie większa niż 2/3 górnej granicy normy dla surowicy
Pleuritis tbc • W płynie pochodzenia gruźliczego stwierdza się obniżenie stężenia glukozy (poniżej 60 mg%), a cytoza wynosi zwykle 1000-2500 komórek/ml. W rozmazie dominują limfocyty, i tylko w początkowym, 24 h okresie choroby mogą przeważać neutrofile.
Powikłania pleritis tbc • zgrubienia i zrosty opłucnej • marskość płuca opłucnopochodna • przetoka oskrzelowo-opłucnowa • ropniak opłucnej
tuberculosis • Gruźlica krwio- i chłonkokrwiopochodna • Gruźlica odoskrzelowa • grużlica płuc • gruźlica pozapłucna • Gruźlicz ostra • Gruźlica przewlekła
tuberculosis • Gruźlica z dodatnim rozmazem plwociny (2+, 1+, 1+p+) • gruźlica z ujemnym rozmazem plwociny (1-p+, -/-) • gruźlica potwierdzona bakteriologicznie • gruźlica niepotwierdzona bakteriologicznie
tuberculosis • Nowy przypadek gruźlicy • wznowa gruźlicy • niepowodzenie leczenia • leczenie po przerwaniu leczenia • gruźlica przewlekła
Rozpoznanie tbc • Wykrywanie bierne: objawy • wykrywanie czynne: radiogram + badanie bakteriologiczne
Tuberculosis RTG • Zmiany naczyniowo-pochodne • Zmiany naciekowe • Jamy • płyn w jamie opłucnej • marskość płuca
Zmiany RTG [>90%] • Zacienienie rozlane • zacienienie ograniczone: cienie plamiste (guzkowe) • cienie pasmowate i smużaste • zwapnienia • Przejaśnienia
tuberculosis • Gruźlica płuc • Gruźlica rozsiana • gruźlicze serowate zapalenie płuc • gruźlica płuc włóknisto-jamista przewlekła i marskość płuc pogruźlicza
różnicowanie • Gruźlica • choroba nowotworowa • bakteryjne zapalenie płuc • grzybica • sarcoidoza • inne