Zabytki miasta Sławno

1. Zabytki miasta Sławno Opiekun zadania-Stanisław Guzewski Zdjęcia - Bartek Domżalski Slajdy wykonał - Kamil Dzięcielewski Teksty - Sebastian Górniak Czytał-Kacper Krzyżaniak źródło-http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82awno

2. Duży Kościół

3. Duży Kościół • Kościół założony został na planie prostokąta, z wysuniętym prezbiterium. W późniejszym czasie dobudowano kaplicę i zakrystię, tworząc łącznie formę wieńca, co jest charakterystyczne dla gotyku. Główna wieża świątyni przykryta jest dachem czterospadowym. Dach przybudówki północnej jest rozczłonkowany i składa się z trzech ostrołukowych całości. Portale od zachodu i południa składają się z pięciu obramowań ostrołukowych, ułożonych schodkowo ze specjalnie profilowanej cegły. Fasada świątyni składa się z kilku elementów. Zróżnicowanie kolorystyczne wprowadza fundament ze szwedzkiego granitu, a czerwień ceglanego gotyku urozmaica czarny motyw ze specjalnie palonej cegły. Wieżę obiega ostrołukowy fryz, natomiast misterny ornament biegnący pod dachem bazyliki ma znak krzyża. Głównym motywem dekoracyjnym wieży są blendy, których obramowanie stanowi profilowana cegła. Wyposażenie kościoła jest skromne; ołtarz główny - tryptyk, płaskorzeźby – stacje drogi krzyżowej, ambona ( lata 50. XX w.), osiemnastowieczna chrzcielnica, misa chrzcielna z XVI wieku, współczesne tablice memoratywne i organy, trzy dzwony żeliwne z lat 20. XX wieku, obraz olejny „Obrzezanie“ z XVIII wieku. Przed kościołem Mariackim znajdziemy także pracę wykonaną przez Zygmunta Wujka – pomnik Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego.

4. Dworzec kolejowy

5. Dworzec W połowie XIX wieku Sławno stało się ważnym węzłem komunikacyjnym w środkowej części Pomorza. Miasto uzyskało połączenie kolejowe: Berlin – Szczecin – Sławno – Gdańsk w 1869 roku. W tym samym czasie, do obsługi pasażerów oraz przewozu i przeładunku towarów, zbudowano zespół dworca kolejowego. Główny budynek dworca otoczony został od północy przestronnym placem, który do dzisiaj przeznaczony jest dla komunikacji miejskiej. Od strony wschodniej do budynku przylegały, z czasem dobudowywane, warsztaty, magazyny i przechowalnie. Dla zabezpieczenia płynności ruchu pociągów wybudowano budynek nastawni, a dla pracowników dworca i stacji – domy mieszkalne. Od strony zachodniej wybudowano wieżę ciśnień i rampy przeładunkowe, a w I połowie XX wieku rozbudowywano pomieszczenia magazynowe. Stacja składała się z trzech obszernych peronów połączonych z budynkiem dworca przejściem podziemnym. Perony zostały zadaszone potężnymi konstrukcjami metalowymi, a wejścia na perony otoczono stalowymi wiatrołapami. Z czasem ich nawierzchnia została wybrukowana. 15 listopada 1878 roku oddano do użytku linię kolejową Darłowo – Sławno – Korzybie. W ten sposób Sławno uzyskało dogodne połączenie z portem morskim. Trasę tę w 1884 roku przedłużono do Bytowa. Od 1997 roku przystąpiono do likwidacji nieczynnej linii, rozebrano tory prowadzące do Korzybia. Na trasie zachowano jedynie nasyp ziemny i wiadukty,do dziś zachował się fragment nasypu przy ulicy Gruntowej na terenie Sławna.

6. Dworzec W drugim kierunku, do Darłowa połączenie zostało zawieszone. Niszczały nasypy, podkłady i tory kolejowe, z rzadka używane do przewozu towarów. Ruch pasażerski zamarł. Dzięki staraniom władz powiatu sławieńskiego, w czerwcu 2005 roku, ponownie uruchomiono połączenie z Darłowem. Dwuczęściowy szynobus (SA - 103-010) przekazany przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, kursował jednakże do grudnia 2011 roku. Ze względów ekonomicznych kolejowe połączenie z Darłowem zlikwidowano. Od momentu uruchomienia tej linii pociągi w kierunku Darłowa odchodziły zawsze z peronu pierwszego, krótszego od dwóch pozostałych. W kwietniu 1896 roku rozpoczęto budowę powiatowej kolei wąskotorowej (szerokość 750 mm) ze Sławna do Polanowa, Żydowa, Gołogóry. 21 grudnia 1897 roku oddano do użytku trasę Sławno - Polanów, 29 maja 1898 roku odcinek Polanów – Żydowo, a 1 listopada 1898 roku Żydowo - Gołogóra. Siecią zarządzała Sławieńska Kolej Powiatowa (niem. Schlawer Kreisbahn, SchKB). Na trasie długości blisko 60 km systematycznie odbywał się ruch pasażerski i towarowy. Trasę obsługiwało pięć lokomotyw; trzy typu 3/3 gek. Tender-Lokomotiven ( o numerach 2,3,4) zakupiono w latach 1897/98, dwie pozostałe typu 4/5 gek Tender-Lokomotiven zakupiono w 1901 i 1904 roku. W 1925 roku sejmik powiatowy podjął decyzję o przebudowie wąskotorówki na linię normalnotorową (szerokość 1435 mm), 21 grudnia 1934 roku oficjalnie otwarto nowe połączenie w kierunku Polanowa i Gołogóry. Przebudowana linia biegła nieco inną trasą niż wąskotorówka, pominięto stację Pomiłowo (Marienthal) i stację Ugacie (Ujatzthal). Pociąg w kierunku Kosierzewa jechał teraz przez Kwasowo (Quatzow), dziś nasypem dawnej linii w kierunku Kwasowa biegnie aleja 11 Listopada ( Osiedle im. Dzieci Wrzesińskich). Połączenie zlikwidowano i rozebrano w 1945 roku, infrastrukturę wywieziono w głąb ZSRR.[2] Sławieńską Kolej Powiatową obsługiwał dworzec pomocniczy - Schlawe Kleinbahnhof, pociągi odjeżdżały w kierunku Kosierzewa i Polanowa z peronu nr 4, którego pozostałości wraz z odcinkiem torowiska nadal są zachowane. W 1905 roku rozpoczęto prace przy budowie linii kolejowej Sławno - Ustka. Oficjalnie otwarcie linii nastąpiło 18 sierpnia 1911 roku. Linia została zlikwidowana po zakończeniu II wojny światowej, a tory rozebrane przez wojska radzieckie. Do dzisiaj zachował się nasyp ziemny i wiadukty w bardzo złym stanie technicznym. Wiadukt na ulicy Morskiej, w obrębie miasta Sławno, został ostatecznie rozebrany w kwietniu 2011 roku, podczas przebudowy drogi wojewódzkiej nr 205 prowadzącej ze Sławna do Darłowa.

7. Dworzec Budynek dworca kolejowego w Sławnie wybudowano w 1869 roku. Obiekt o powierzchni prawie 1 500 m2 obsługiwał wzrastający ruch podróżnych. Na stacji funkcjonowało trzynaście torów kolejowych oraz jeden tor przy rampie i jeden tor dostawczy z kozłem oporowym. Po II wojnie światowej obiekt przeszedł w ręce Polskich Kolei Państwowych. Wewnątrz budynku dworca umiejscowione były trzy kasy biletowe i przechowalnia bagażu oraz dyspozytornia PKS. Hol główny połączony jest korytarzem wewnętrznym z barem szybkiej obsługi. Obiekt pełnił również inne funkcje publiczne. W piwnicach, do lat 60. XX wieku, funkcjonowała łaźnia miejska, później magazyny sprzętu obrony cywilnej. Na pierwszym piętrze znajdowały się biura PKP, z czasem zamienione na pomieszczenia mieszkalne. W innych częściach dworca umieszczano punkty usługowo-handlowe.

8. Mały Kościół

9. Mały Kościół Parafia została utworzona 18 kwietnia 1924. Należy do dekanatu Sławno diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Obsługiwana jest przez księży diecezjalnych. Kościół parafialny został zbudowany w latach 1925 - 1928, staraniem ks. Józefa Nieringa, projekt świątyni wraz z plebanią jest dziełem architekta miejskiego Sławna (w okresie 1921 - 1929), Diedricha Suhra. Portal w głównym wejściu, jest ciekawym przykładem zastosowań ceramiki kilońskiej w nowatorskich poszukiwaniach sztuki lat 20. XX wieku. Autorem dzieła był Fritz Theilmann. Wewnątrz kościoła zachowane jest wyposażenie z czasów budowy kościoła, w tym tryptyk z XVI wieku, praca Józefa Schnitzera. Obiekt konsekrowano 29 maja 1928 roku.

10. Baszty

11. Baszty Miasto było bronione od północy wodami strugi Moszczenicy, od południowego wschodu tzw. Kanałem Drzewnym (niem. Holzgraben), obecnie – Kanał Miejski, a od południowego zachodu fosą. Otoczone umocnieniami ziemnodrewnianymi i ceglanymi murami, w których od północy Brama Słupska, od południa Brama Koszalińska – obie poprzedzone przedbramiami, od wschodu Brama Łąkowa, a od zachodu furta polna. W kurtynie murów znajdowały się baszty i półbaszty. Bramy Koszalińska i Słupska posadowione są na rzucie zbliżonym do kwadratu, pięciokondygnacyjne, zwieńczone schodkowymi szczytami, nakryte dwuspadowymi dachami. W przyziemiach ostrołukowe przejazdy bramne i schody prowadzące na piętro, zawarte w grubości muru. W Bramie Słupskiej nad przejazdem strefa pięciu ostrołukowych blend. Elewacje górnych kondygnacji wykonana z otworami strzelniczymi, które są rozczłonowane smukłymi blendami, zamkniętymi półkoliście w Bramie Koszalińskiej. Elewacje od strony miasta i przedmieść są sześcioosiowe i z blendami dwu uskokowymi, dwudzielnymi, z kolistą płyciną w zwieńczeniu. Elewacje boczne w Bramie Słupskiej są trójosiowe, w Bramie Koszalińskiej czteroosiowe. Obecnie obiekty nieużytkowane, Brama Słupska należy do Stowarzyszenia Miast Partnerskich Sławna i Rinteln, opieka i prace remontowe finansowane są dzięki środkom przekazywanym przez władze Dolnej Saksonii, Republiki Federalnej Niemiec i przedsiębiorców z Rinteln. Informuje o tym tabliczka umieszczona na południowej elewacji Bramy.

12. Poczta

13. Poczta Usługi pocztowe, głównie dzięki korzystnemu położeniu Sławna na trasie Berlin – Gdańsk, mają historię sięgającą XVII stulecia. Od 1654 roku z Berlina do Gdańska kursowała poczta państwowa. Sławno, jako jedno z nielicznych miast, posiadało urząd pocztowy, który służył do obsługiwania pasażerów i wymiany koni. W 1840 roku przez miasto, siedem razy w tygodniu, kursował w obie strony dyliżans pocztowo - pasażerski Berlin – Gdańsk, trzy razy poczta towarowa, a dwa razy kurierska poczta konna. W drugiej połowie XIX wieku urząd pocztowy w Sławnie poszerzył zakres usług swojej działalności. Do obsługiwanych miast doszły także połączenia z miejscowościami wiejskimi (kursy na trasie Pękanino – Sławno -Sycewice). Rozwijała się poczta piesza oraz punkty pocztowe na terenie miasta. Od 1862 roku ze sławieńskiej poczty zaczęto nadawać telegramy. W 1866 roku nadano 1705 depesz a przyjęto 1737. Ciągle utrzymywane były połączenia z miastami i wsiami, a dodatkowo Sławno posiadało jeszcze łączność z Miastkiem i Warcinem. W 1867 roku Otto Von Bismarck wykupił warcińską posiadłość co sprawiło, że przez Sławno wiodły kursy wypoczynkowe kanclerza Rzeszy, a także różnych polityków, dygnitarzy i gości. W 1899 roku Sławno zostało podłączone do sieci energetycznej co spowodowało uruchomienie pierwszej niewielkiej centralki telefonicznej. W roku 1900 roku urząd pocztowy w Sławnie stał się jednostką I klasy, tak jak urzędy w Słupsku czy Koszalinie.

14. „Chrystus przybywa do Sławna”

15. „Chrystus przybywa do Sławna” Chrystus przybywa do Sławna – pomnik zaprojektowany przez Heinricha Eugena von Zitzevitza w 1996 roku w darze dla miasta, usytuowany przy Bramie Koszalińskiej na ul. Jedności Narodowej w Sławnie. Pomnik przedstawia Chrystusa jadącego na ośle. W jednej ręce trzyma gołębia, w drugiej krzyż. Na cokole znajduje się tablica z tekstem w dwóch językach. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 22 maja 2001 roku.

16. Ratusz

17. Ratusz Obiekt usytuowany jest na planie litery L. Cokół gmachu wzniesiono z głazów z naturalnego kamienia w odcieniu szarości, różu i błękitu, natomiast ściany zewnętrzne z cegły ceramicznej, którą następnie otynkowano, dodając bogatą sztukaterię. Obiekt nakryto dachem mansardowym, z trójbocznymi wystawkami, nakrytymi daszkami wielospadowymi ze szczytami zakończonymi metalowymi sterczynami. Korpus główny zwieńczony został ośmioboczną wieżą, z galeryjką. Wieża przykryta jest dachem cebulastym, a powyżej znajduje się sterczyna z ażurowymi zdobieniami. Obiekt w całości jest podpiwniczony, a wysokie piwnice wykorzystywane są jako pomieszczenia urzędowe. Budynek, jako jeden z nielicznych w Sławnie, przetrwał okres II wojny światowej i posiada oryginalny wystrój wnętrz; drzwi i okucia, kafle naścienne i podłogowe, balustrady klatek schodowych. W sali obrad, w oknach wypełnionych liliowym szkłem witrażowym, w centralnych polach usytuowano wielobarwne plakiety herbowe miast: Sławno, Darłowo, Polanów i Sianów oraz pomorskich rodów junkierskich. Witraże powstały w czasie budowy obiektu, w latach 1905 - 1907. Z tego okresu pochodzi także boazeria drewniana zamocowana na wewnętrznych ścianach sali obrad, w której zachowały się ozdobne, metalowe wykończenia otworów wentylacyjnych. Wrażenie robią trzy pary drzwi dwuskrzydłowych, zwieńczone supraportą z trójkątnymi naczółkami, z krawędziami w postaci profilowanych, szerokich gzymsów. Ciekawostką są drzwi, prowadzące do jednego z pomieszczeń w dolnej partii budynku.

18. Ratusz Ich grubość i materiał, z jakiego zostały wykonane świadczą, że prowadziły do pomieszczenia, w którym przechowywane były wartościowe przedmioty. Budynek kryje wiele innych elementów, które świadczą o jego ciekawej historii. Przykładem są zachowane, oryginalne urządzenia techniczne znajdujące się na strychu budynku. Trzy kołowrotki, z drewnianymi szpulami, na które nawinięte są metalowe sznury podtrzymujące żyrandole w sali konferencyjnej, funkcjonują od przeszło stu lat i są w dobrym stanie technicznym. Za pomocą kołowrotków można opuszczać i wciągać żyrandole ważące kilkadziesiąt kilogramów. W gabinecie burmistrza miasta zawieszony jest sześcioramienny żyrandol w stylu art. deco, zwieńczony rzeźbą przedstawiającą sowę (klosze lampy są współczesne), a stojący, stylowy zegar, od lat wybijający godziny pracy urzędu pochodzi z lat 20. XX w. W jednym z pomieszczeń budynku swoje miejsce znalazł nieużywany od lat, walcowy powielacz Arlac z lat 20. XX wieku firmy Carla Fr.Brauera ze Szczecina, z tabliczką znamionową: model 14, nr 6003. Jeden z tego typu urządzeń znajduje się w Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie. Szyby w oknach sławieńskiego Ratusza mogą również zaskoczyć . Można przypuszczać, że w pomieszczeniu tym, znajdującym się na najwyższej kondygnacji budynku, w marcu 1945 roku umieszczona została radiostacja wojskowa. Od 2003 roku w budynku działa, pod patronatem burmistrza miasta Sławna i Związku Polskich Artystów Plastyków okręgu Koszalin i Słupsk, galeria „W Ratuszu” wystawiająca prace graficzne, w szczególności exlibrisy. Sławieński Ratusz znajduje się w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

19. Wieża ciśnień

20. Wieża ciśnień Wieża ciśnień (wieża wodna, wieża wodociągowa) – budynek w formie wieży, na którego szczycie znajduje się zbiornik wody, służący do zapewnienia stabilnego ciśnienia w wodociągu. Pokrywa chwilowy wzrost zapotrzebowania. Zbiornik musi być umieszczony powyżej odbiorców, ponieważ działa poprzez zasadę naczyń połączonych. Umieszczony jest zwykle na szczycie wieży, góry, a czasem nawet wieży na wzniesieniu. Na stacjach kolejowych była używana do zasilania parowozów. Wieża ciśnień bywa mylona z wieżowym zbiornikiem na wodę, który jest budowlą natomiast wieża ciśnień to budynek (posiada fundamenty, ściany i dach), w którym – pod dachem znajduje się zbiornik na wodę. Zbiorniki wieżowe mają za zadanie gromadzenie wody – zapewnienie rezerwy w przypadku zwiększonego zużycia i zapewnienia odpowiedniego ciśnienia oraz zachowania ciągłości procesów technologicznych w przypadku awarii wodociągu. Pełnią również funkcję zbiornika przeciwpożarowego. Niekiedy fale wodne wywołane parciem wiatru są niebezpieczne dla zbiornika, więc projektowanie bywa trudne i często oparte na wynikach badań modelowych. Z uwagi na znaczne wyniesienie ponad poziom terenu projektowane są indywidualnie i cechuje je estetyczny kształt i wygląd oraz oryginalność. Obecnie wieże ciśnień prawie całkowicie zostały wyparte przez hydrofory (a później przez falownikowe układy regulacji obrotów pomp), i pozostały głównie jako awaryjne źródło wody (do celów przeciwpożarowych), gdyż mogą dostarczyć stosunkowo dużo wody przy całkowitym braku zasilania. Najczęściej spotykane wieże ciśnień mają oprawę historyzującą (np. neogotycką) lub są surowymi zbiornikami wodnymi bez żadnej dodatkowej obudowy. Te pierwsze zwykle są arcydziełami architektury.

21. KONIEC