Het spellingsproces

1. Het spellingsproces Men dacht lange tijd dat schrijfwijze op visuele manier lag opgeslagen in ons geheugen, als een soort plaatje. Door het oproepen van het juiste woordbeeld zouden we in staat zijn te spellen. Vandaar het overschrijven van bordrijen en het afnemen van visuele dictees: inslijpen.

2. De functie van het woordgeheugen • Vaak lezen van woorden leidt niet altijd automatisch tot een goed woordbeeld. • van elk woord is bepaalde informatie opgeslagen in ons mentale lexicon: • ·klank • ·uitspraak • ·betekenis • ·gebruik • ·opbouw • ·schrijfwijze

3. Identiteiten • akoestische identiteit: • ligt – licht hebben dezelfde akoestische identiteit, wreed en vreet niet. • morfologische identiteit: • hoe je met behulp van voor- en achtervoegsels nieuwe woorden kunt vormen  poskantoor

4. vervolg identiteiten • semantische identiteit: • de betekenis van een woord en ook de gevoelswaarde • speelt en rol bij homofonen: wei – wij • syntactische identiteit: • mogelijkheden van combinatie, vooral bij werkwoordspelling: vindt omdat onderwerp hij is • orthografische identiteit • de spelling van een woord: bij klankzuivere woorden is de orthografische identiteit afgeleid van de akoestische, maar in veel gevallen liggen er spellingsregels aan ten grondslag

5. Strategieën • directe spellingsstrategie • woord is geautomatiseerd de, het, een • in principe komt elk Nederlands woord hiervoor in aanmerking, behalve de werkwoorden. • indirecte spellingsstrategie • wanneer je een bepaalde denkhandeling toepast, bijv. verdelen in fonemen, vergelijken met ander woord:

6. 5 indirecte spellingstrategieën • fonologische strategie • elementaire spellinghandeling • klankclusterstrategie • woordbeeldstrategie • regelstrategie • analogiestrategie • hulpstrategie

7. fonologische strategie • elementaire spellinghandeling • analyse van woorden in afzonderlijke spraakklanken of fonemen: b/oo/m  volgorde onthouden en juiste foneem er aan koppelen

8. input elementaire spellinghandeling gesproken woord auditieve analyse onthouden volgorde fonemen koppeling: foneem/ grafeem geschreven woord output

9. fonologische strategie • elementaire spellinghandeling • analyse van woorden in afzonderlijke spraakklanken of fonemen: b/oo/m  volgorde onthouden en juiste foneem er aan koppelen • klankclusterstrategie: gehoor alleen is niet toereikend. • groepen spraakklanken vormen een eenheid: klinkt als ooj = ooi • is meestal 2e spellingsstrategie die kinderen aanleren. • steeds meer klankcombinaties gaan functioneren als klankcluster

10. woordbeeldstrategie • woordgeheugen: koppeling tussen foneem en grafeem niet eenduidig: vrouw, kei • niet alleen visueel, ook betekenis (rauw – rouw) • vooral gebruikt bij leenwoorden en woorden die op verschillende manieren kunnen worden gespeld • zwakke spellers hebben moeite met het opslaan van woordbeeld in geheugen

11. regelstrategie • niet-klankzuivere woorden • hoor je x in situatie y dan schrijf je z • ·klank of –combinatie afwijkend wordt geschreven: je hoort ies en schrijft isch. • verlengingsregel • verenkelingsregel • verdubbelingsregel

12. Analogiestrategie • vergelijken met ander woord

13. Hulpstrategie • geheugensteuntjes, aangeleerd of persoonlijk