VIII Sympozjum naukowo-szkoleniowe „Bezpieczna Sterylizatornia” Katowice, 24 czerwca 2014 r.

1. Centralna Sterylizatornia jako jednostka akredytowana Olga Rakowska Centralna Sterylizatornia Szpital Śląski w Cieszynie VIII Sympozjum naukowo-szkoleniowe „Bezpieczna Sterylizatornia”Katowice, 24 czerwca 2014 r.

2. Przystępując do procesu akredytacyjnego • należy przyjąć, że wszyscy pracownicy szpitala zmierzą sięz ogromem pracy i zaangażowania w: • aktualizowaniu / przyswajaniu (wiedzy, procedur, zarządzeń), • ulepszaniu (działań, dostępu do świadczeń), • usprawnianiu (poszczególnych czynności, zadań), • modyfikowaniu (przyzwyczajeń, nawyków), • modernizowaniu (infrastruktury), • dostosowaniu (usług do potrzeb klienta/pacjenta) • uzyskaniu (właściwych efektów terapeutyczno-opiekuńczych i zadowolenia pacjenta).

3. Proces akredytacyjny • Praca zbiorowa, oceniana cząstkowo, • Egzamin dla Szpitala i pracowników, • Narzędzie do wystawienia oceny, • Świadectwem z notą pozytywną jest Certyfikat Akredytacyjny.

4. Akredytacja: • /uwierzytelnienie/ – dobrowolne przystąpienie placówki opieki zdrowotnej do oceny jakości swoich usług przez niezależną, bezstronną jednostkę akredytacyjną. accredito (łac.) – zawierzać, zaufać credo (łac.) – wiara

5. Czym jest jakość: • Stopień doskonałości, oceniany przez użytkownika – Platon, • Zgodność z wymaganiami– P. B. Crosby, • Stopień uwolnienia wyrobu od wad i błędów– koncepcja japońska, • Spełnienie potrzeb i oczekiwań klienta– Międzynarodowe Normy Jakości ISO 9000 (obecnie ISO 9001:2000).

6. Normy ISO-Systemy zarządzania jakością • określają wymagania organizacyjne (w tym materiały i urządzenia) konieczne do produkcji lub świadczenia usług wysokiej jakości, • działania oparte na standardach zarządzania jakością, są: • odpowiednio udokumentowane, • dostosowane do aktualnych przepisów.

7. Certyfikat ISO • Może otrzymać: • każde: przedsiębiorstwo, firma, osoba fizyczna lub organizacja, zajmujace się: produkcją, handlem, usługami, • wybrana procedura lub komórka organizacyjna.

8. Akredytacja • Kompleksowe Zarządzanie Jakością. • Ocena stopnia zgodności działań danej placówki medycznej ze standardami akredytacyjnymi. • Ocenianiane są wszystkie komórki organizacyjne danego szpitala.

9. Standardy akredytacyjne: • nakierowane są na poprawę jakości: • usług, • opieki, • bezpieczeństwa pacjenta, • umożliwiają wszechstronną ocenę działań, • dostosowują poziom opieki i usług do wymogów krajowych i międzynarodowych.

10. Akredytacjaplacówki medycznej • stanowi dowód: • zaufania instytucji akredytującej, • spełniania wymogów Standardów Akredytacyjnych, • świadczenia usług w oparciu o wyżej wymienione standardy.

11. Historia: • Stany Zjednoczone: • początek XX w. słowo akredytacjapojawia się w ocenie oddziałów chirurgicznych, • 1951 r. - powołanie Komisji Wspólnej ds. Akredytacji Szpitali, • 1987 r. - poszerzenie obszaru działania w. w. i przemianowanie na Komisję Wspólną ds. Akredytacji Organizacji Opieki Zdrowotnej (JCAHO).

12. Historia cd. • Świat: USA, Kanada, Australia • Europa: • 1990 r., Wielka Brytania pierwszy program akredytacyjny CASPE, • Katalonia (Hiszpania)

13. Historia cd. • Polska: • 1997r. - pierwsze zgoszenia szpitali o przystąpienie do procesów akredytacyjnych, • 1998r. - powstanie: • Ośrodka Akredytacyjnego, • opracowanie Programu Akredytacji Szpitali, • powołanie zespołów wizytujących.

14. Kolejność przystępowania do programów akredytacyjnych: • 1997 r. - Czechy • 1998 r. - Polska, Szwajcaria • 1999 r. - Francja, Litwa, Holandia, Włochy • 2000 r. - Portugalia • 2001 r. - Niemcy, Bułgaria • 2002 r. - Dania, Irlandia, Kirgistan • 2003 r. - Bośnia • 2004 r. - Chorwacja

15. Liczba akredytowanych szpitali:(stan na 2010 r.) • 100% - Korea Pd, Kazachstan, Francja • 90% - USA • 30% - Japonia • 20% - Czechy • 17% - Polska • 97 szpitali • po 12 w woj. śląskim i warmińsko – mazurskim(wg CMJ) • 1% - Indie (za: Kutryba B., Kutaj-Wąsikowska H.; w: Centrum Monitorowania Jakościw Ochronie Zdrowia; K-w; Medycyna Praktyczna 2012/10.)

16. Misja Programu Akredytacji w Polsce: • „Poprawa jakości opieki zdrowotnej • świadczonej społeczeństwu polskiemu.”

17. Eksperci Centrum Monitorowania Jakościw Ochronie Zdrowia • celem doskonalenia opieki szpitalnej stworzyli • Zestaw Standardów Akredytacyjnych • składających się z 15 działów obejmujących m.in.: • bezpośrednią opiekę nad pacjentem, • rodzaje i organizację świadczonych usług, • funkcjonowanie i zarządzanie szpitala.

18. Odżywianie (OD) Poprawa Jakości i Bezpieczeństwo Pacjenta (PJ) Zarządzanie Ogólne (ZO) Zarządzanie Zasobami Ludzkimi (ZZ) Zarządzanie Informacją (ZI) Zarządzanie Środowiskiem Opieki (ŚO) Zestaw Standardów Akredytacyjnych: • Ciągłaść Opieki (CO) • Prawa Pacjenta (PP) • Ocena Stanu Pacjenta (OS) • Opieka nad Pacjentem (OP) • Kontrala Zakażeń (KZ) • Zabiegi i Znieczulenia (ZA) • Farmakoterapia (FA) • Laboratorium (LA) • Diagnostyka Obrazowa (DO)

19. Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych: • Prawa Pacjenta (PP) Wszyscy zatrudnieni w szpitalu, mający kontakt z chorymi,są zapoznani z prawami pacjenta. Tematyka ta powinna stanowić element regularnych spotkań kadry lekarskiej i pielęgniarskiej. Rozdz. 4, Art. 13. Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 XI 2008 r. (Dz.U.11.113.657) Pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego.

20. Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych cd. • Zabiegi i Znieczulenia (ZA): Sprzęt do znieczulania i zabiegów systematycznie sprawdzany. (np.: zestawy narzędziowe, osprzęt, laryngoskopy, resuscytatory Ambu) • Zarządzanie Ogólne (ZO): • Misja szpitala i cele zakładu znane pracownikom. • Zarządzenia i procedury łatwo dostępne w poszczegulnych jednostkach organizacyjnych. (Pracownicy powinni je znać i stosować.) • Stałe podnoszenie kwalifikacji pracowników wkalkulowane w politykę zakładu.

21. Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych cd. • Zarządzanie Informacją (ZI) Dokumentacja: czytelna, kompletna i autoryzowana. • Zarządzanie Środowiskiem Opieki (ŚO) • Szpital powinien spełniać wymogi p/ poż, oraz posiadać plan ewakuacji. • Konserwacja i serwisowanie urządzeń medycznychplanowa i zgodnie z zaleceniami producenta. • Gospodarka odpadami.

22. Kontrola Zakażeń (KZ) • Dział poświęcony minimalizowaniu ryzyka występowania zakażeń u pacjentów i personelu. • Jeden z najważniejszych kryteriów oceny jakości opieki. • Obejmuje wymogi dotyczące: • programu pracy zespołu ds. kontroli zakażeń, • opracowania i wdrożenia procedur higienicznych, • szkoleń personelu, • monitorowania i analizowania danych o zakażeniach, • działań naprawczych zmierzających do redukcji ryzyka zakażeń.

23. Kontrola Zakażeń (KZ) cd. • Procedury zmierzające do redukowania ryzyka zakażeń powinny obejmować m.in: • mycie i dezynfekcję rąk, powierzchni i sprzętu, • mycie, dezynfekcję i sterylizację sprzętu medycznego, • postępowanie z bielizną szpitalną, • stosowanie środków ochrony osobistej, szczepienia, postępowanie poekspozycyjne, • kryteria rozpoznawania zakażeń (w tym miejsca operowanego), • monitorowanie i rozpoznawanie ognisk epidemicznych, • uczestnictwo personelu w szkoleniach dotyczących zakażeń.

24. Kontrola Zakażeń (KZ) cd. • „Zapobiegnie zakażeniom jest zadaniem • wszystkich • zatrudnionych w szpitalu.”

25. KZ 1.5 Mycie, dezynfekcja i sterylizacja sprzętu medycznego • W rozdziale określono co należy uwzględnić w procedurach dotyczących reprocesowania wyrobów medycznych wielokrotnego użytku, jako źródła potencjalnego zakażenia: • rodzaj mycia, dezynfekcji i sterylizacji z podziałem na kategorie sprzętu medycznego, • miejsce wykonywania, • etapy reprocesowania od dezynfekcji wstępnejpo sterylizację dla każdego typu sprzętu(nie uwzględniono transportu), • metody kontrolowania prawidłowego i efektywnego stosowania procedury, • odpowiedzialność za wykonanie procedury.

26. Opracowując procedury dla SC należy uwzględnić m.in. aktualne: • Przepisy: • Ustawa o wyrobach medycznych z 20 maja 2010 r. • Rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. • Dyrektywa Rady Europy 93/42/EEC dotycząca wyrobów medycznych (z późn. zmianami Dyrektywa 2007/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady). • Wytyczne: • Ogólne wytyczne 2011 r. sterylizacji wyrobów medycznych. • Czyszczenia i dezynfekcji w endoskopii gastroenterologicznej 2008 r. • Instrukcje: • obsługi urządzeń (autoklawów, myjek-dezynfektorów, zgrzewarek itp.) • reprocesowania narzędzi chirurgicznych i sprzętu medycznego (Aesculap, Atmed, Chifa, Elite, Olympus, Synthes itd.) • stosowania i karty charakterystyki środków dezynfekcyjnych • Poradniki (m. in.: Przygotowanie instrumentarium medycznego; wyd. 8; DaimlerstraBe 2; Morfelden-Walldorf 2006 r.) • Zalecenia ekspertów(str int.: sterylizacja.org.pl; shl.org.pl; pspe.pl; zakazenia.org.pl ) • Normy dotyczące aspektów sterylizacji.

27. Przykładowe procedury dla CS:(aktualizacja co 2-3 lata) • Przygotowanie i przekazywanie narzędzi chirurgicznych i sprzętu med. do CS. • Opracowywanie narzędzi i sprzętu medycznego w CS. • Przygotowanie autoklawów parowych do pracy i kontrola procesu sterylizacji. • Zwalnianie materiału sterylnego. • Postępowanie w przypadku zakłóceń pracy autoklawów, awarii, pożaru. • Przygotowanie do pracy sterylizatora tlenkiem etylenu. • Kontrola procesu i zwalnianie materiału po sterylizacji tlenkiem etylenu. • Przygotowanie i zwalnianie stanowisk pracy w CS. • Czyszczenie autoklawów parowych. • Postępowanie z pojemnikami i wózkami transportowymi CS. • Transport materiału do/z CS. • Okres przechowywania pakietów wysterylizowanych w CS. • Opracowanie akcesoriów endoskopowych. • (...)

28. Przykładowa dokumentacja CS: • Narzędzia i sprzęt przekazane na stronę dezynfekcyjną. • Opracowanie narzędzi np. w Myjce – Dezynfektorze ... • Kontrola autoklawów testami Bowie – Dick; biologicznymi. • Protokół procesu sterylizacji. • Miesięczne zestawienie procedur wykonanych dla poszczególnych jednostek. • Metryczka dla sprzętu o określonej krotności używania. • Kalendarz raportów. • Zeszyt: • zastosowanych środków myjących, dezynfekcyjnych, • kontroli wykrywającej pozostałości białkowe, • zwrotów np. sprzętu z wykrytymi wadami, uszkodeniami, • ekspozycji na czynnik potencjalnie zakaźny. • (...)

29. Wizytatorzy Akredytacyjni: • Dokonują oceny w skali punktowej za dostowanianie danej komórki organizacyjnej do wymogów standardów. • Sporządzają raport, wyniki oceny zakładu przedstawiają Radzie Akredytacyjnej. • Rada Akredytacyjna, po procentowym określeniu spełnienia standardów, podejmuje uchwałę dotyczącą rekomendacji Ministrowi Zdrowia o udzieleniu lub odmowie udzielenia akredytacji danej jednostce świadczącej usługi zdrowotne.

30. Wizytatorzy akredytacyjni w zakresie punktu KZ 1.5Mycie, dezynfekcja i sterylizacja sprzętu medycznego • dokonująprzeglądu dokumentacji, • przeprowadzają wywiad z zespołem ds. kontroli zakażeńi personelem, • przeprowadzają bezpośrednią obserwację, • przydzielają właściwą ilość punktów: • 5 pkt. – za wdrożenie procedur mycia, dezynfekcji i sterylizacji sprzętu medycznego oraz nadzór nad ich wykonaniem, • 3 pkt. – gdy powyższe procedury są realizowane częściowo lub brak nad nimi nadzoru, • 1 pkt – gdy nie wdrożono takich procedur.

31. Akredytacja cd. • Wymogiem koniecznym do uzyskania akredytacji,jest spełnieniemin. 75% standardów akredytacyjnych. • Certyfikat akredytacyjny jest przyznawany na okres 3 lat. • Ponowne otrzymanie certyfikatu wiąże się z ponownymuruchomieniem procedury przeglądu komisji akredytacyjnej.

32. Korzyści wynikające z Akredytacji: • Dla Pacjenta i Społeczeństwa: • wzrost zaufania do danej jednostki ochrony zdrowia, • polepszenie stanu zdrowia i bezpieczeństwa, • satysfakcjonujące efekty terapii i opieki.

33. Korzyści wynikające z Akredytacji cd. • Dla Zakładu: • zmiana świadomości pracowników na rzecz poprawy jakości udzielanych świadczeń i sprawowanej opieki, • ulepszenie współpracy i komunikacji w szpitalu m.in. dzięki powołaniu zadaniowych zespółów: ds. Jakości, Zakażeń, Terapeutycznych itd., • przejrzystość działań potwierdzona dokumentacją, • wzmocnienie pozycji na rynku usług medycznych, konkurencyjność, • zwiększenie szans na uzyskanie korzystniejszego kontraktuna wykonywanie świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

34. Korzyści wynikające z Akredytacji cd. • Dla Pracowników: • podnoszenie kwalifikacji, • wzrost świadomości, • zmiana nawyków i przyzwyczajeń, • poczucie odpowiedzialności i wpływu na jakość efektów pracy, • planowość działań, • poprawa warunków pracy, • możliwość stosowania nowych technologii, • zwiększony poziom bezpieczeństwa, • poczucie satysfakcji, • większy prestiż zawodowy.

35. Wnioski - istotne dla CS: • Akredytacja zobowiązuje wszystkich pracowników do znajomości i przestrzegania zasad, procedur, standardów itp. obowiązujących w szpitalu i w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. • Zasady dekontaminacji i reprocesowania sprzętu medycznego powinny być znane nie tylko pracownikom Centralnej Sterylizatorni ale również użytkownikom. • Jakość wynika z kompleksowego działania wszystkich zatrudnionych w szpitalu, opartego na wymianie koniecznych informacji, współpracy i wzajemnym poszanowaniu.

36. Dziękuję za uwagę

38. Dziękuję za uwagę