Yıldırım Beyazıt Üniversitesi / Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı

1. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi / Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Vatandaşı Bilgilendirme Eğitimleri İNSÜLİN KALEM EĞİTİMİ Yıldırım Beyazıt Üniversitesi / Çankırı Caddesi Çiçek Sokak No:3 Altındağ ULUS/ANKARA

2. Hızlı Etkili İnsülinler (Analogİnsülinler) KULLANILACAK İNSÜLİNİN ÖZELLİKLERİ İnsülin Çeşitleri • İnsülin Aspart: NovoRapid • İnsülin Lispro: Humalog • İnsülin Glulisin: Apidra Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

3. Hızlı Etkili İnsülinler • İnsülin enjeksiyonundan hemen sonra etki etmeye başlar ve 3-5 saat sonra etkisi biter • Bu nedenle insülin yapılır yapılmaz yemeğin yenmesi gerekmektedir • Hızlı etkili insülinler berrak renktedir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

4. Kısa Etkili İnsülinler (Regülerİnsülinler) • Actrapid • Humulin R Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

5. Kısa Etkili İnsülinler (Regülerİnsülinler) • İnsülin enjeksiyonundan yarım saat sonra etkilemeye başlar, etkisi 8 saate kadar sürer • Bu nedenle kısa etkili insülinler yemekten 15 dakika önce yapılmalıdır • Kısa etkili insülinler berrak renktedir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

6. Orta Etkili İnsülinler (NPH) • İnsulatard • Humulin N Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

7. Orta Etkili İnsülinler (NPH) • İnsülin enjeksiyonundan 1-2 saat sonra etki etmeye başlar ve 18-24 saate kadar etkisi sürer • Bu nedenle insülinin yemekten yarım saat önce yapılması gerekmektedir • Orta etkili insülinler bulanık renktedirler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

8. Uzun Etkili İnsülinler • İnsülin Detemir: Levemir • İnsülin Glarjin: Lantus Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

9. Uzun Etkili İnsülinler • İnsülin enjeksiyonundan 2-4 saat sonra etkilemeye başlar, etkisi 24 saate kadar sürer • Bu nedenle yemekten bağımsız olarak, her gün belirlenen uygun bir saatte yapılması gerekir (genellikle yemekten hemen önce, yatarken, sabah) • Uzun etkili insülinler berrak renktedirler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

10. Hazır Karışım İnsülinler • Hızlı, kısa ve orta etkili insülinin önceden karıştırılmış halidir • Bu nedenle her üç tipin etkilerini kapsar Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

11. Karışım İnsülin Analoğu • NovoMix 30: %30 İnsülin Aspart, %70 Protamin Kristalli İnsülin Aspart • Humalog Mix 25: %25 İnsülin Lispro, %75 İnsülin Lispro Protamin Süspansiyon • Humalog Mix 50: %50 İnsülin Lispro, %50 İnsulin Lispro Protamin Süspansiyon Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

12. Karışım İnsülin Analoğu • Hızlı (Analog) ve orta etkili insülinin karışımıdır • İçerisinde hızlı etkili insülin bulunduğu için, insülin yapılır yapılmaz yemeğin yenmesi gerekmektedir • Karışım insülin analogları bulanık renktedirler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

13. Karışım İnsan İnsülini • Mixtard 30: %30 Actrapid, %70 NPH • Humulin M 70/30: %30 Humulin R, %70 NPH Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

14. Karışım İnsan İnsülini • Kısa (Regüler) ve orta etkili (NPH) insülinin karışımıdır • İçerisinde kısa etkili insülin bulunduğu için, insülinin yemekten 15 dakika önce yapılması gerekmektedir • Karışım insan insülinleri bulanık renktedirler Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

15. İNSÜLİN TAŞIMA KOŞULLARI • İnsülinler doğru bir şekilde saklanmaz veya taşınmazsa gereken işlevlerini yerine getirmeyebilir • İnsülinler bir yerden bir yere taşınırken, eğer varsa mutlaka insülin taşıma çantası ile taşınmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

16. İnsülin taşıma çantası yok ise insülinler buz kalıpları ile birlikte taşınmalıdır (duruma göre tek veya iki buz kalıbı kullanılabilir) • Buz kalıpları ambalajlı olmalı, insülin paketini ıslatmamalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

17. Seyahat esnasında içerisinde insülin bulunan el bagajınızı arabaların bagaj veya torpido gözüne koymayınız Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

18. İNSÜLİN SAKLAMA KOŞULLARI • Doğru şekilde saklandığı sürece insülinler son kullanma tarihine kadar kullanılabilir • Son kullanma tarihi insülin kutusu üzerinde yazılıdır • Son kullanma tarihleri geçmiş olan insülinleri kullanmayınız Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

19. Kullanmakta olduğunuz insülin kalemlerini (kullanıma hazır insülin kalemleri ve kartuş takılarak hazırlanan kalemler) buzdolabına koymanıza gerek yoktur • Kullanmakta olduğunuz insülin kalemlerini oda ısısında, güneş görmeyen bir yerde, içerisindeki insülin bitinceye kadar kullanabilirsiniz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

20. Eğer evinizin sıcaklık derecesi 28°C’nin üzerinde ise kullanmakta olduğunuz insülin kalemlerini de buzdolabında tutun • Kullanmadan yarım saat önce buzdolabından çıkarıp, oda ısısına getirdikten sonra enjeksiyonunuzu yapın Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

21. Enjeksiyondan yarım saat önce çıkarmayı unutursanız; insülini kullanmadan önce insülin dolu hazneyi 5 dakika avuç içine alarak normal sıcaklığa gelmesini sağlayınız • Soğuk insülin ağrıya ve insülin emilim süresinin uzamasına neden olur Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

22. Yedek insülinlerinizi buzdolabının orta rafında (tencere bölümü), etrafında boşluk kalacak şekilde, 2-8 oC arasında saklayınız • İnsülinler kesinlikle dondurulmamalıdır • Donmuş insülinler çözdürülerek asla kullanılmamalıdır • İnsülinler ısı kaynağından uzak tutulmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

23. İnsülinleri mümkün olduğunca sıcakta ve güneşte tutmayınız • Kullandığınız insülinler, açıldıktan sonra, oda ısısında 28 gün saklanabilir • 28 gün geçtiğinde yeni bir kartuş veya kullanıma hazır kalem açılmalı, 28 günü geçen insülin çöpe atılmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

24. İNSÜLİN KALEM ÖZELLİKLERİ • İnsülin kalemleri, içerisine kartuş yerleştirilen ve kullanıma hazır kalemler olmak üzere iki çeşittir • Kartuş yerleştirilen kalemlerde, kartuş bittiğinde, yenisi aynı kaleme takılarak kullanılır • Kullanıma hazır kalemlerde ise, içerisindeki insülin bitince kalem çöpe atılır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

25. İnsülin Kartuş Şeklinde İse; • Kalemin koruyucu kapağını çıkarın • Kartuş haznesini döndürerek çıkarın • Piston kolunu kalemin içine doğru itin (Kalemi aldığınızda piston kolu dışarıya doğru itilmemiş olabilir. Piston kolu, ancak kalemin içinde bir kartuş varsa, enjeksiyon düğmesine basıldığında ileriye doğru ilerler) Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

26. Insülin kartuşunu yerleştirmeden önce çatlak veya hasarlı olup olmadığını kontrol edin • İnsülin kartuşunu kartuş haznesinin içine, sivri ucu öne gelecek şekilde yerleştirin Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

27. Kartuş haznesi ile kalemin gövdesini düz bir şekilde bitiştirin • Kalem gövdesini vidalayarak sıkıca kartuş haznesinin üzerine takın • Kartuş haznesinin tamamen tesbit edilmemiş olması durumunda, piston kolu hareket edemeyebilir ve muhtemelen siz de tam insülin dozunuzu alamayabilirsiniz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

28. Kaleme taktığınız insülininizi mutlaka tipi, son kullanma tarihi, görünümü açısından kontrol ediniz • Kullanacağınız insülin bulanık görünümlü ise; kalemi avuç içinde, 10 kez hafifçe yuvarlayın ve ardından 10 kez aşağı-yukarı çevirin • İnsülinin toz ve sıvı kısmının eşit karışımlı bir görünüm sağladığından emin olunuz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

29. İnsülin, Kullanıma Hazır Kalem Şeklinde İse; • Kalemin koruyucu kapağını çıkarın • Kullanacağınız insülin bulanık görünümlü ise; kalemi avuç içinde 10 kez hafifçe yuvarlayın ve ardından 10 kez aşağı-yukarı çevirin • İnsülinin toz ve sıvı kısmının eşit karışımlı bir görünüm sağladığından emin olunuz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

30. İNSÜLİN KALEMİ İĞNE UCU ÖZELLİKLERİ • İnsülin kalemi iğne uçları tek tek steril paketler içerisindedir ve insülin kalemine bir vidalı sistem veya click ile sabitlenir • İnsülin kalemi iğne uçları 4-13 mm arasındaki farklı uzunluklardadır • İğne ucu uzunluğu diyabetlinin cilt altı yağ dokusu kalınlığına göre, doktor tarafından seçilmelidir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

31. Genellikle cilt altı yağ dokusu (subcutan) insülin enjeksiyonu için, 8-13 mm kalem iğnesi tercih edilmektedir • İnsülin kalemi iğne uçları tek kullanımlıktır… • Her enjeksiyondan sonra iğne ucu kalemden çıkarılmalı ve atılmalıdır • İğne ucu kalemde takılı olarak bırakılmamalıdır • Bunun nedeni , kartuştan insülin sızmasının ve kartuşa hava girmesinin önlenmesidir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

32. İğne Uçlarının İnsülin Kalemine Takılması • İğne ucunun koruyucu kağıdını çıkarın • İğneyi düz olarak kartuş haznesinin üzerine, çevirerek vidalayın • Dış ve iç iğne koruyucu kapakları çevirmeden çekerek çıkarın • Enjeksiyon sonrasında iğneyi sökmek için dış koruyucu kapağı saklayın Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

33. İğne Uçlarının İnsülin Kalemine Takılması ve İlk Kullanımda Hava Çarılması • Her yeni insülin kaleminde veya ilk kartuş takılımında, hava alma işlemi yapılmalıdır • İnsülin doz ayarı düğmesinden insülin miktarını 4 üniteye ayarlayın • Kalemi, iğnesi yukarıya gelecek şekilde tutun • Olası hava kabarcıklarının yukarda toplanması için kartuşa hafifçe yandan tıklayın Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

34. Enjeksiyon düğmesine basın • İnsülinin ince bir fıskiye halinde iğneden çıkıp çıkmadığını kontrol edin • Eğer sadece bir kaç damla insülin görürseniz, kalemin havası doğru boşaltılmamış demektir • Yeni bir kartuş taktığınızda veya yeni bir kullanıma hazır kalem açtığınızda bir kaç hava boşaltma denemesi gerekli olabilir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

35. Eğer insülin bir kaç denemenin ardından ince bir fıskiye halinde iğneden çıkmazsa iğne tıkanmış olabilir • İğne ucundan fıskıye halinde insülin akışı sağladığında, kaleminiz enjeksiyon için hazır hale gelmiş demektir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

36. İnsülin Doz Ayarlaması ve Her Kullanımda Hava Çıkarma İşlemi • Her enjeksiyondan önce iğne ucunun açık olup olmadığını anlamak, kalemin çalışıp çalışmadığından emin olmak için doz ayar düğmesini bir üniteye çevirerek hava çıkarma işlemi yapılmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

37. İnsülin doz ayarı düğmesinden insülin miktarını 1 üniteye ayarlayın • Kalemi iğnesi yukarıya gelecek şekilde tutun • Olası hava kabarcıklarının yukarda toplanması için kartuşa hafifçe yandan tıklayın Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

38. Enjeksiyon düğmesine basın • İğne ucunda bir damla insülin görüyor olmanız yeterlidir • İğne ucunda damlayı göremiyorsanız işlemi birkaç kez tekrarlayınız Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

39. Hala insülin damlası görünmüyor ise iğne ucunu değiştiriniz • İğne ucu değiştirmenize rağmen insülin gelmiyorsa insülin uygulama kalemini değiştiriniz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

40. Kulanılan insülin kalemi eğer kullanıma hazır kalem değil, kartuş takılarak kullanılan kalem ise, insülin enjektörü kullanımı öğrenilmelidir • Kalem bozulduğunda veya bir aksaklık olduğunda insülin enjektörü kullanılarak enjeksiyon yapılabilmelidir • Ya da yedek bir kalem daha bulundurulmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

41. İnsülin Doz Ayarlaması • Doktorunuzun önerdiği dozu, doz ayar düğmesi yardımı ile ayarlayınız • Eğer gerekenden fazla ünite ayarladıysanız dozaj düğmesini geri çevirerek dozu düzeltebilirsiniz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

42. İnsülin Enjeksiyonu Uygulama Yerleri • İnsülin uygulaması için önerilen bölgeler karın, kolların üst kısmı ve bacakların üst kısmıdır • Gerekli olduğunda kalçaların üst bölümü de kullanılabilir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

43. Karın Bölgesi: Göbek çukurundan sağlı sollu 3 parmak dış kısmına enjeksiyon yapılır, göbek çukurunun alt ve üst kısmına enjeksiyon yapılmaz • Kol Bölgesi: Dirseğin 4 parmak üstü ile omuzun 4 parmak altı arasında kalan kısmın gömlek ütü çizgisinin dış kısmı Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

44. Bacak Bölgesi: Diz kapağının 4 parmak üstü ile, kasık bölgesinin 4 parmak altı arasında kalan bölgenin, ütü çizgisinin dış kısmı • Kalça Bölgesi: Kalçanın üst dış bölgesi • En hızlı insülin emilimi, sırasıyla karında, koların üst kısmında, uyluklarda ve kalçada olur Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

45. İnsülin Enjeksiyonu Uygulama Yerleri ve Rotasyon • Enjeksiyon bölgeleri ve enjeksiyon yeri için rotasyon yapılmalıdır • Çeşitli rotasyon teknikleri bulunmaktadır • Rotasyon yapılmasındaki amaç, insülin enjeksiyon yerlerini ve bölgelerini dinlendirmektir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

46. Bir bölgeye 7 defa enjeksiyon uygulanmalıdır • 7 enjeksiyon sonrasında insülin bölgesi değiştirilmelidir • Enjeksiyon yapacağınız nokta, bir önceki enjeksiyon noktasından en az 3 cm. (bir-iki parmak) uzakta olmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

47. Gündüz uygulanan insülinler için, hızlı emilim nedeniyle, karın bölgesi tercih edilmektedir • Gece yapılan insülinin yavaş emilimi istendiğinde, bacak bölgesi tercih edilmelidir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

48. İnsülin enjeksiyonlarınızda gündüz insülinlerinizi; sol göbek, sol kol şeklinde; daha sonra sağ göbek, sağ kol olmak üzere 7’şer enjeksiyon şeklinde sırayla kullanabilirsiniz • Gece insülinlerinizi sol bacak ve sağ bacağa 7’şer insülin enjeksiyonu şeklinde, sırayla yapabilirsiniz Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

49. Enjeksiyon için, sürekli aynı bölgeler ve aynı enjeksiyon yerleri kullanıldığında, yağ dokusunda kalınlaşma ve incelmeler gelişebilir • İncelme ve kalınlaşma nedeniyle emilim bozuklu olabileceğinden, rotasyon uygulaması yapılmalıdır Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..

50. İNSÜLİN ENJEKSİYON UYGULAMA YÖNTEMİ • İnsülin kalemi, iğne ucu, doz ve insülin uygulaması yapılacak bölge hazırlandıktan sonra insülin enjeksiyonu yapılır • İnsülin enjeksiyonu hasarlı olmayan deriye yapılmalıdır • Enjeksiyon bölgeleri, her yıl hekim tarafındankontrol edilmelidir Yıldırım Beyazıt Üniversitesi | Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Ders Konusu:………..