STAROŻYTNOŚĆ

1. STAROŻYTNOŚĆ od IV wieku p.n.e. do V wieku n.e. dalej

2. STAROŻYTNOŚĆ od IV wieku p.n.e. do V wieku n.e. Przyjmuje się umowne ramy czasowe kultury antycznej od stopniowego tworzenia się greckich miast-państw do końca Cesarstwa Zachodniorzymskiego i detronizacji ostatniego cesarza Rzymu- Romulusa Augustulusa (476 n.e.). dalej

3. GŁÓWNE PRĄDY UMYSŁOWE w VI i V wieku p.n.e. Cynizm- postawa pogardliwego odrzucenia ideałów i autorytetów uznawanych w danej grupie, brak poszanowania dla ogólnie przyjętych norm. Cynicy głosili ideał cnoty jako życia zgodnego z naturą i ideał mędrca kierującego się tylko rozumem, nie uznającego żadnych ogólnie obowiązujących wartości, norm, praw ani autorytetów. Odrzucali system państwowy, konwencje kulturowe, majątek. Mędrcem, według nich, był człowiek niezależny od owych pozornych dóbr. Przedstawiciel-Diogenezz Synopy.

4. Epikureizm- szkoła filozoficzna stworzona przez Epikura (341-270 p.n.e.). Za cel życia uznawał rozważne dążenie do przyjemności i szczęścia. Radość życia, korzystanie z uciech i piękna świata, uwolnienie ciała od bólu i ducha od niepokoju - to zasadnicze zalecenia tej filozofii. ("Trzeba wyzwolić się ze strachu bogów i śmierci"; "Straszną rzeczą jest konieczność, ale nie ma żadnej konieczności żyć w konieczności"; "Bezmyślnych wyzwala ze smutków czas mądrych - logika"; "Carpe diem" - chwytaj dzień, ciesz się chwilą).

5. Stoicyzm- to postawa życiowa polegająca na zachowaniu spokoju, hartu ducha i opanowania w trudnych sytuacjach (znoszenie ze stoicyzmem niepowodzeń życiowych). Stoicy twierdzili, że szczęście zapewnia cnota, a tę osiągać można poprzez życie zgodne z naturą, która jest harmonijna, bo stworzona przez boga.Ideałem człowieka był mędrzec, którego cechują: powaga, trzeźwość, rygoryzm i umiarkowanie. Ważnejest zachowanie w życiu tzw."stoickiego spokoju„. Należy stosować zasadę„złotego środka” tzn. w obliczu klęski należy zachować spokój i nie poddawać się rozpaczy. Podobnie jak w szczęściu nie należy ulegać euforii.Przedstawiciel-Zenon z Kition

6. Sceptycyzm to stanowisko odrzucające możliwość uzyskania wiedzy pewnej i uzasadnionej. Zasadą naczelną sceptyków było zachowanie dystansu wobec wszelkich zjawisk. Postulowano powstrzymanie się od osądów. (sceptycznie - nieufnie, niedowierzająco, powątpiewająco). Hedoniści uznawali przyjemność (rozkosz) bądź unikanie przykrości za najwyższe lub jedyne dobro, cel życia i naczelny motyw ludzkiego postępowania.

7. Sofiści -zawodowi nauczyciele przygotowujący obywateli do życia publicznego (Ateny, V i IV wiek p.n.e.) przez nauczanie retoryki, polityki, filozofii i etyki. Twierdzili, że żadne twierdzenie nie jest prawdziwsze od drugiego, może być tylko praktyczniejsze. Dlatego uczyli manipulowania poglądami, sprytnego udowadniania twierdzeń fałszywych, zbijania argumentów przeciwnika za pomocą odpowiednio dobranych argumentów i sztuczek krasomówczych. Z czasem rzeczownik "sofistyka" zaczął oznaczać pokrętne argumentowanie polegające na wykorzystaniu wieloznaczności wyrazów i nieuczciwych, nielogicznych wnioskach. Najsłynniejszy sofista to Gorgiasz.  Sofista to człowiek świadomie posługujący się fałszywymi przesłankami, dowodzący nieprawdziwych tez za pomocą fałszywych argumentów.

8. PIERWOWZORY LUDZKICH POSTAW I PASJI • Prometeusz - archetyp buntownika i bezinteresownego dobroczyńcy. Tytan, który wbrew woli Zeusa nie tylko ofiarował ludziom ogień, ale też zakpił sobie z bogów, sprytnie ustalając zasady dzielenia mięsa ofiarnego. Za nieposłuszeństwo został skazany na męki: przykuty do skały na Kaukazie cierpiał niewypowiedziany ból, bowiem co wieczór ptak wydziobywał mu wątrobę, która za dnia odrastała. Nieszczęśnik został uwolniony przez Herkulesa. PIERWOWZÓR= ARCHETYP • Edyp - Tebańczyk, syn Lajosa i Jokasty

9. PIERWOWZORY LUDZKICH POSTAW I PASJI- ciąg dalszy PIERWOWZÓR= ARCHETYP • Dedal - archetyp człowieka dojrzałego, rozważnego, doświadczonego, ale postrzeganego jako skrajnego realistę. W życiu kieruje się rozumem a nie emocjami.Uosabia tęsknotę za ojczyzną, pragnienie niezależności i wolności. Mitologiczny twórca labiryntu, znakomity architekt i wynalazca. • Ikar - archetyp człowieka, który w pragnieniu pokonania granic, jakie stawia człowiekowi natura, potrafi się zapamiętać, śmiercią zapłacić za chwilę szczęścia; symbol uniesienia, upojenia swobodą; również - klęski nauczyciela. To symbol marzycieli i idealistow. Syn Dedala, zginął, kiedy pomimo upomnień ojca wzbił się zbyt wysoko i promienie słoneczne roztopiły wosk, którym zlepione były skrzydła.

10. PIERWOWZORY LUDZKICH POSTAW I PASJI- ciąg dalszy PIERWOWZÓR= ARCHETYP • Niobe - królowa Teb, tak dumna ze swoich czternaściorga dzieci, że wynosiła się ponad Latonę, matkę Apolla i Artemidy. Zagniewana bogini uśmierciła jej pociechy, a zrozpaczoną kobietę zamieniła w kamień. Archetyp cierpiacej matki, skamieniałej z bólu. • Syzyf - symbol pracy bezowocnej, która nie przynosi zamierzonego efektu.

11. PIERWOWZORY LUDZKICH POSTAW I PASJI- ciąg dalszy • Herkules - syn Zeusa i ziemianki Alkmeny. Zasłynął jako wykonawca dwunastu prac. Symbolizuje odwieczny sen o potędze, jego przykład dowodzi, że dzięki męstwu i wytrwałości można dokonać czynów przekraczających pozornie możliwości człowieka. • Nike - symbol zwycięstwa, tryumfu oraz istoty, która niesie szczęśliwą wieść o wygranej. Jej posąg umieszczano na dziobach okrętów. • Odys- król Itaki, który po zakończeniu wojny trojańskiej, przez 10 lat tulał się po morzach zanim powrócił do domu.Symbol losu człowieka na ziemi- wędrówka, tułaczka ma sens, gdy prowadzi do określonego celu. • Penelopa- wierna żona Odyseusza, ktora przez 20 lat czekała na męża, opierając się zalotnikom. Symbol wierności małżeńskiej.

12. PIERWOWZORY LUDZKICH POSTAW I PASJI- ciąg dalszy • Kasandra- jasnowidząca córka króla Troi, Priama, nikt nie wierzył jej przepowiedniom otyczący nieszczścia, jakie miastu przyniesie wprowadzenie do niego konia trojańskiego.Archetyp kogoś, kto przepowiada nieszczęście, ,,czarno widzi” przyszłość. • Pytia-kapłanka w światyni w Delfach przepowiadająca przyszłość.Dziś to osoba mówiąca dwuznacznie, niejasno.

13. INNE ZNANE POSTACIE • Orfeusz i Eurydyka - Orfeusz król i śpiewak tracki, syn muzy Kaliope, tak cierpiał po śmierci ukochanej żony, że bogowie postanowili ją mu zwrócić. Postawiono jeden warunek: Orfeusz nie mógł na nią spojrzeć, dopóki nie ujrzą światła dziennego. Ten jednak nie potrafił się powstrzymać i utracił ukochaną na zawsze; • piękna Helena - żona Menelaosa, króla Sparty. Jej porwanie stało się bezpośrednią przyczyną wojny trojańskiej; • Terezjasz to ślepy wróżbita, który stracił wzrok w młodości, gdy ujrzał Atenę w kąpieli. W zamian za utracony wzrok otrzymał od Zeusa  życie siedem razy dłuższe niż zwykłych ludzi. Znał tajemnice przyszłości, wiedział to, o czym nikt nie wie, rozumiał mowę ptaków;  • Sfinks - potwór o ciele lwa, twarzy i piersi kobiecej i skrzydłach ptaka. Porywał ludzi i rzucał w przepaść, oznajmiwszy wpierw, że będzie tak czynił, póki ktoś nie rozwiąże jego zagadki. Wybawicielem Teb został Edyp; • Pegaz - skrzydlaty koń Zeusa (od uderzenia jego kopyta miało wytrysnąć źródło Hipokrene, z którego woda dawała natchnienie poetom); dosiąść Pegaza - próbować sił w poezji, pisać wiersze;

14. ZŁOTE MYŚLI STAROŻYTNYCH • "Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić" - słowa te wypowiedziała tytułowa bohaterka ,,Antygony” Sofokesa. W imię tej miłości decyduje się na przeciwstawienie się prawom ustanowionym przez władcę Kreona. Nawet pod groźbą kary śmierci nie cofnęła swej decyzji i do końca pozostała jej wierna. W jej przekonaniu miłość braterska i szacunek, jakim darzyła Polinejkesa, były ważniejsze niż ślepe oddanie ziemskim prawom. Dzięki tej miłości wybaczyła też bratu jego postępek. Nie liczyło się dla niej to, co z nią zrobi Kreon. Bo ten traktował poddanych jako własność - żądał od nich bezwzględnego posłuszeństwa. Nawet nie dopuszczał do siebie myśli, że mógł podjąć złą decyzję, nie chciał słuchać niczyich rad, kiedy mówił: "Lud mi dyktować będzie, co mam czynić?". • "Rzecz to piękna zaprawdę, gdy krocząc w pierwszym szeregu, • Ginie człowiek odważny, walcząc w obronie ojczyzny"- to hasło Tyrteusza (znanego z tego, że był twórcą liryki patriotycznej i apelacyjnej).Pozostawienie ojczyzny na pastwę losu było wg niego czynem niedopuszczalnym. To właśnie od jego imienia znany jest termin poezji tyrtejskiej, czyli poezji nawołującej do walki w obronie ojczyzny. • ,,Człowiekim jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”- to słowa komediopisarza rzymskiego Terencjusza. Nawiązuje ono do idei humanizmu zapoczątkowanej a Grecji, a potem przejętej przez Rzymian. Powracano do niej w późniejszych epokach, np. w renesansie.

16. GATUNKI LITERACKIE - wywodzące się ze starożytności I. EPIKA: EPOS- zawierał ponadczasowe przesłanie oraz realia ze świata antycznego (Homer, Wergiliusz) BAJKA (Ezop) MITY II. LIRYKA: ODA-HYMN-TREN-ELEGIE-SIELANKA-PIEŚŃ-FRASZKA-EROTYK-SATYRA (Safona, Anakreont, Tyrteusz, Horacy) III. DRAMAT: TRAGEDIA I KOMEDIA (Sofokles, Ajschylos, Eurypides, Seneka)

17. WIELCY TWÓRCY LITERATURY ANTYKU Homer: jego dwa wielkie eposyIliada i Odyseja Tyrteusz: Zachowane do dziś jedynie we fragmentach jego elegie wojenne miały budzić patriotycznego ducha i zachęcać do walki w obronie ojczyzny. Ezop:grecki bajkopisarz. Był on greckim niewolnikiem. Cała europejska sztuka pisania bajek odwołuje się do Ezopa, który uchodzi za pierwszego twórcę bajek w historii, a zatem wynalazcę nowego gatunku literackiego. Jego główną domeną były bajki zwierzęce, a ich wymowa miała zabarwienie satyryczne lub moralizatorskie.

18. WIELCY TWÓRCY LITERATURY ANTYKU Ajschylos: pierwszy z trójki wielkich greckich tragediopisarzy. Ograniczył rolę chóru, na pierwszy plan wysuwając dialogi i monologi postaci. Wprowadził drugiego aktora. Sławę zyskały zwłaszcza tragedie Prometeusz skowany i Persowie. Sofokles: drugi z wielkich greckich tragediopisarzy. Rozbudował akcję i wprowadził na scenę trzeciego aktora. Zredukował znaczenie chóru. Zachowało się 7 jego tragedii, z których najlepsze to Antygona i Król Edyp. Eurypides: trzeci z wielkich dramaturgów greckich. Dąży on do wyrażenia skrajnych odczuć i przeżyć bohaterów. Wprowadził do swych sztuk ludzi prostych.Ojciec tragedii psychologicznej i tragikomedii.

19. Eurypides Ajschylos Sofokles

20. WIELCY TWÓRCY LITERATURY ANTYKU Safona:grecka poetka tworząca utwory o tematyce miłosnej. Safona gromadziła wokół siebie młode dziewczęta, dbając o ich właściwą edukację i rozwój moralny. Pindar: grecki poeta liryczny. Autor poezji chóralnej. Głośne są też jego utwory sławiące cześć zwycięzców w igrzyskach olimpijskich. Herodot: pierwszy wielki grecki historyk. Autor obszernego tomu Dzieje, w którym opisał koleje losu Grecji od czasów legendarnych po sobie współczesne. Arystofanes: najwybitniejszy komediopisarz grecki. Jego komedie to ostrze satyry skierowane przeciw współczesnym mu osobistościom politycznym i kulturalnym.

21. WIELCY TWÓRCY LITERATURY ANTYKU Wergiliusz: najwybitniejszy rzymski poeta epicki. Autor sielanek pasterskich,poematu o rolnictwie Georgiki, eposu o dziejach Eneasza Eneida – wzorowanego na dziełach Homera. Horacy: najwybitniejszy rzymski poeta liryczny. Autor wspaniałych pieśni, satyr oraz listów poetyckich (głośny List do Pizonów). Owidiusz: sławę zyskały szczególnie jego elegie miłosne. Z niewiadomych przyczyn skazany na banicję. Na wygnaniu powstało kolejne jego wielkie dzieło, zrodzone z tęsknoty za krajem i bliskiej już świadomości śmierci Księga żalów.

22. ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE - wywodzące się ze starożytności • jabłko niezgody - jabłko z napisem "Dla najpiękniejszej" rzucone przez boginię niezgody, Eris. O rozstrzygnięcie sporu, która z bogiń: Hera, Atena czy Afrodyta ma je otrzymać, poproszono Parysa. Ten w zamian za obietnicę otrzymania za małżonkę najpiękniejszej kobiety, Heleny - oddał je Afrodycie. Przenośnie: źródło, przyczyna poważnych konfliktów; • koń trojański - pod koniec 10 roku wojny Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, opuścili podzamcze, pozostawiając olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie wprowadzili "dar" do miasta, nie wiedząc, że kryje się w jego wnętrzu oddział rycerzy achajskich. Ci, pod osłoną nocy, otworzyli bramy miasta, co doprowadziło do upadku Ilionu. Przenośnie: podstępny, niebezpieczny dar, ukryte niebezpieczeństwo, chytry podstęp; • koszula Dejaniry - umierający centaur Nessos, chcąc zemścić się na Heraklesie, polecił jego żonie swą krew, jako środek zapewniający trwałą miłość męża. Nasączona jadem koszula paliła ciało herosa, przyczyniając się do jego cierpień. Przenośnie: przyczyna cierpienia.

23. kraina cieni - Hades. Przenośnie: świat umarłych, niewidzialnych; • znaleźć się w labiryncie - budowla o niezwykle skomplikowanym układzie korytarzy, która na polecenie Minosa została zaprojektowana i zbudowana na Krecie przez Dedala. Stała się miejscem zamieszkania Minotaura; • męki Tantala - kara jaka spotkała króla, który zaprosiwszy bogów na ucztę zaserwował im potrawę sporządzoną z ciała własnego syna. Uwięziony przez bogów w Tartarze cierpi z powodu głodu, pragnienia i strachu. Tantal stoi po pas w wodzie, ale nie może się jej napić, ponieważ ona przed nim ucieka. Nad jego głowa wiszą piękne, soczyste jabłka, ale on nie może ich dosięgnąć.Nad nim zawieszono skałę, która ciągle się chwieje, jakby zaraz miała spaść. Przenośnie: straszliwe cierpienia;niemożność osiągnięcia czegoś, czego bardzo pragniemy i co jest blisko nas. • czapka niewidka - szyszak Hadesa, czyniący go niewidzialnym. Przenośnie: magiczna czapka;

24. wyrocznia delficka - świątynia Apollina w Delfach. Przenośnie: wizja, jasnowidzenie; • nić Ariadny - dar królewny kreteńskiej,Ariadny, który umożliwił Tezeuszowi odnalezienie drogi powrotnej z labiryntu po pokonaniu Minotaura . Przenośnie: sposób na wyjście z trudnej sytuacji, pomoc w rozwiązaniu problemu; • nić żywota - Mojra Kloto przędzie niż żywota (według Hezjoda). Przenośnie: los, przeznaczenie; • olimpijski spokój - w czasie starożytnych igrzysk przerywano walki i wojny. Przenośnie: powaga, panowanie nad emocjami; • woda letejska - od Lete, rzeki zapomnienia w Hadesie. Przenośnie: rzeka zapomnienia, niepamięci; • wierna jak Penelopa - Penelopa, żona Odyseusza, czekała wiernie na jego powrót dwadzieścia lat.Przenośnie-wierność małżeńska; • chimeryczny charakter - od Chimery, potwora, łączącego cechy lwa, kozy i węża. Przenośnie: kapryśny, dziwaczny, nieprzewidywalny;

25. puszka Pandory- Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała nakazu i namówiła męża do otwarcia puszki, w której, jak się okazało, ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Przenośnie: spotęgowane zło, nieszczęście, przykra i nagła niespodzianka; • pyrrusowe zwycięstwo - od imienia króla Epiru, Pyrrusa. Przenośnie: zwycięstwo opłacone nadmiernymi ofiarami; • wejść na Parnas - górę Parnas uważano za siedzibę poezji i muzyki. Przenośnie: osiągnąć sukces (np. literacki); • z tarczą albo na tarczy - spartańska matka w ten sposób zwracała się do syna idącego na wojnę, słowa te oznaczają: zwycięż albo padnij; • węzeł gordyjski - kunsztowny węzeł z łyka złożony w świątyni Zeusa przez Gordiosa. Przenośnie: zagmatwany problem, skomplikowana sprawa;

26. paniczny strach - niepohamowany, nagły, często nieuzasadniony strach, przerażenie; takie uczucia wzbudzał w ludziach koszmarnie brzydki grecki bóg pasterzy - Pan; • pięta Achillesa - matka herosa, boginka morska Tetyda, aby zapewnić synowi nieśmiertelność, wykąpała go w źródle uodparniającym ciało na wszelkie rany. Jednak zanurzając dziecko, trzymała je za piętę, która pozostała nieodporna. Przenośnie: słaby punkt; • róg obfitości - róg mitycznej kozy Almatei, której mlekiem został wykarmiony Zeus. Młody bóg pobłogosławił róg, który od tej pory napełniał się wszystkim, czego zapragnął ten, kto go posiadał; symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów; • syzyfowa praca - bezowocna, daremna praca. Król Koryntu uchodził za "najbardziej przebiegłego ze śmiertelników", nie tylko nie bał się bogów, ale potrafił ich przechytrzyć (ujawniał boskie tajemnice, uwięził bożka śmierci Tanatosa, wymknął się z Hadesu i żył długie lata na ziemi). Za karę musiał wtaczać głaz pod górę, a gdy ten był u szczytu, spadał i Syzyf od początku podejmował wysiłek;

27. ogród Hesperyd- Gaja w prezencie ślubnym podarowała Herze jabłoń rodzącą złote owoce. Strzefły jej 3 siostry, Hesperydy, i stugłowy smok. Przenośnie-bogactwo, ktorego nie można zdobyć. • być między Scyllą a Charybdą- to dwa potwory morskie, które musiał ominąć Odyseusz podczas powrotu do domu po wojnie trojańskiej. Przenośnie- być w wielkim niebezpieczeństwie, w sytuacji bez wyjścia. • Pole Elizejskie - miejsce biesiad w krainie wiecznej szczęśliwości, raj; • wyprawa po złote runo - po złote runo baranka boskiego pochodzenia postanowił wyruszyć Jazon. Zorganizował drużynę (Argonauci) i z pomocą Medei zdobył je.; • miecz Damoklesa- Damokles zazdrościł swemu władcy potęgi i bogactwa. Ten zaprosił go na ucztę i by dać mu nauczkę zawiesił nad jego głową miecz na końskim włosiu. Przenośnie- stale grożące niebezpieczeństwo. • oko za oko, ząb za ząb- to sformułowanie z kodeksu Hammurabiego- kara ma być taka sama jak wina.Przenośnie- zawziętość, zawiść, nienawiść.

28. stajnia Augiasza - oczyszczenie stajni nie uprzątanej przez 30 lat było jedną z 12 prac Heraklesa. Przenośnie: miejsce szczególnie zaniedbane, chaos; • powrót do Itaki - z "Odysei". Przenośnie: powrót do ojczyzny, domu; • drakońskie prawo - prawo niezwykle surowe, mające charakter zemsty. Określenie wywiedzione od imienia prawodawcy i reformatora, Drakona; • pępek świata - według mitów świątynia w Delfach miała być środkiem świata. Przenośnie- ironicznie: najważniejsza osoba, rzecz; • chimeryczny charakter - od Chimery, potwora, łączącego cechy lwa, kozy i węża. Przenośnie: kapryśny, dziwaczny, nieprzewidywalny;

29. TRAGEDIA ANTYCZNA • Konflikt tragiczny polega na zderzeniu dwóch racji, które zawsze są równorzędne. Kończy się obustronną porażką oraz walką człowieka skazanego na porażkę z losem. • Tragizm to nierozwiązywalny konflikt między dążeniami bohatera a przewyższającymi go siłami( przeznaczenie, normy moralne ). • Bohater tragiczny to ten, którego działanie skazane jest na klęskę. • Katharsis- stan ,,oczyszczenia” psychicznego. po przeżyciu lęku, trwogi widz miał stać się lepszy, oczyszczony. • lęku, trowgi bohater miał stać się lepszy

30. TRAGEDIA ANTYCZNA • Podczas świąt ku czci Dionizosa chór mężczyzn śpiewał dytyramb- uroczystą pieśń. Z czasem przekształciła się ona w dialog chóru z przewodnikiem chóru (koryfeuszem) -takie sa poczatki teatru i tragedii. • TRAGEDIA= pieśń kozła- mężczyzni śpiewający dytyramb ubrani byli w skóry kozłów(wyobrażali satyrów towarzyszących Dionizosowi). • Zasada trzech jedności- czasu, miejsca i akcji. • Tematyka- z legend i mitów, bohaterowie uwikłani byli w konflikty moralne, ścigani przez Fatum

31. TRAGEDIA ANTYCZNA • Mimesis- zasada nakazująca naśladowanie w utworze rzeczywistości z jednoczesnym jej przekształceniem - możliwością uczynienia jej piękniejszą lub brzydszą, przedstawianie zdarzeń typowych i mających znaczenie ogólne, przedstawienie zdarzeń nie tak, jak zaszły faktycznie, ale według konieczności i prawdopodobieństwa, przedstawianie zdarzeń, kierując się potrzebami kompozycji, a nie chęcią przedstawienia dokładnie wszystkich detali rzeczywistości.

32. BUDOWA TRAGEDII ANTYCZNEJ • Prolog – monolog lub dialog wprowadzający w sytuację dramatu, przedstawia punkt wyjściowy akcji. • Parodos – pierwsza pieśń- wejściowa chóru. • Epejsodiony – fragmenty należące do akcji; dialogi dwóch lub trzech bohaterów. • Stasimony – występy chóru wplecione między epejsodia. • Eksodos – ostatnia, pożegnalna pieśń chóru, zakończenie tragedii.

33. TEATR ANTYCZNY narodziny- V wiek p.n.e. miejsce- Grecja, Ateny organizacja przedstwień- na przełomie marca i kwietnia, podczas Wielkich Dionizjów; tragedie odgrywano podczas trzech ostatnich dni tego święta. BUDOWATEATRU:orchestra (po niej poruszał się chór), proskenion (miejsce występu aktorów), skene (fasada budynku w kolumnami o wygladzie świątyni lub pałacu. Miała 3 wejścia, przez które wchodzili aktorzy). CHÓR- najpierw 15 potm 12 osób. AKORZY- tylko mężczyźni, w maskach, perukach i butach na wysokich koturnach.

34. STYLE W ARCHITEKTURZE • Najstarszy jest porządekdorycki, który powstał w VII wieku p. n. e. Kolumna dorycka charakteryzowała się wybrzuszonym i żłobkowanym trzonem, pozbawiona była bazy, jej głowica miała prostą formę geometryczną. • Bardziej dekoracyjny jest porządek joński. Jego charakterystycznymi cechami były woluty (ślimacznice) na głowicach oraz akroteria. Kolumny jońskie różniły się od doryckich tym, że były smuklejsze i posiadały profilowaną bazę. • Porządek koryncki powstał w Atenach w V wieku p. n. e. Kolumny korynckie były najbardziej smukłe i charakteryzowały się bogato zdobionymi kapitelami. Ważną ozdobą korynckich głowic były liście akantu, rośliny rosnącej w krajach basenu morza śródziemnego.

36. Teksty nawiązujące do wątków antyku • Treny J.Kochanowskiego • „Ikar”- J.Iwaszkiewicz • „Oda do młodości”- A.Mickiewicz • „Wciąż o Ikarach głoszą”-Ernest Bryl