1 / 92

Birinci Basamakta Diyabet Yönetimi: Tanı ve Tedavide Temel İlkeler, Güncel Bilgiler ile Günlük Pratiğimizden Uygulama

Birinci Basamakta Diyabet Yönetimi: Tanı ve Tedavide Temel İlkeler, Güncel Bilgiler ile Günlük Pratiğimizden Uygulama Örnekleri . Doç. Dr Dilek TOPRAK Tarabya ASM. SUNUM PLANI. DM tanımı Epidemiyolojisi Semptomları Tanı kriterleri Tedavi seçenekleri. Diyabetin Tanımı.

rafer
Download Presentation

Birinci Basamakta Diyabet Yönetimi: Tanı ve Tedavide Temel İlkeler, Güncel Bilgiler ile Günlük Pratiğimizden Uygulama

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Birinci Basamakta Diyabet Yönetimi:Tanı ve Tedavide Temel İlkeler, Güncel Bilgiler ile Günlük Pratiğimizden Uygulama Örnekleri Doç. Dr Dilek TOPRAK Tarabya ASM

  2. SUNUM PLANI • DM tanımı • Epidemiyolojisi • Semptomları • Tanı kriterleri • Tedavi seçenekleri

  3. Diyabetin Tanımı Diabetes mellitus, insülin sekresyonu, insülin etkisi veya bu faktörlerin her ikisinde de bir defekt olması sonucu ortaya çıkan, hiperglisemiyle karakterize, ilerleyici ve komplikasyonlara yol açanmetabolik bir hastalıktır. Diabetes Care.2009 3

  4. DİYABET İNSİDANSI YIL 2000 Dünyada tahmini diyabetli insan 140 milyon YIL 2025 Dünyada tahmini diyabetli insan 300 milyon HER YIL Diyabet komplikasyonlarından ölen 3 milyon TÜRKİYEDE ERİŞKİN NÜFUSUN DİYABET SIKLIĞI % 7.2 dir.(TÜDEP- 1997)

  5. Diabetes Mellitus’un EtyolojikSınıflaması Insülin eksikliği ile birlikte beta-hücre harabiyeti Tip 1 insülin yetersizliği ile birlikte insülin direnci Tip2 Beta-hücre fonksiyonundagenetik bozukluklar, ekzokrin pankreas hastalıkları,endokrinopatiler (ilaç veya kimyasal maddelere bağlı)vediğer nadir formlar Diğerspesifik tipler Beta- hücredisfonksiyonu ile birlikte insülin direnci Gestasyonel Adapted from The Expert Committee on the Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. Diabetes Care. 1997;20:1183-1197. 5

  6. DM semptomları

  7. ADA 2010 Tanı Kriterleri (Plazma glukoz düzeyleri (mg/dL) Açlık Plazma Glukozu <100 100-125 ≥ 126 OGTT (2. saat tokluk glukozu) <140 140-199 ≥200 Normal IFG IGT Diyabet (Prediyabet) Glisemik kontrolün evresi ADA. Diabetes Care.2010;vol 33:S62-69 9

  8. DİKKAT !!! POSTPRANDİYAL HİPERGLİSEMİ (TKŞ) KV RİSK - MORTALİTE GÜNÜN 12 SAATİ POSTPRANDİYAL DÖNEMDE GEÇER DECODE Study Group. Lancet 1999;354(9179):617-21. Monnier et al. Eur J Clin Invest 2000;30(Suppl 2):3–11

  9. DM Komplikasyonları Kronik Komplikasyonlar Akut Komplikasyonlar Makrovasküler Kompl. Mikrovasküler Kompl. Hipoglisemi Diabetik ketoasidoz Hiperozmolar nonketotik koma Laktik asidoz Retinopati Nefropati Nöröpati Kardiovasküler sistem Serebrovasküler sistem Periferik dolaşım 11

  10. Diyabetik komplikasyonlar RELATİF RİSK HbA1C • DCCT Research Group, N Engl J Med 1993, 329:977-986.

  11. HbA1c ve ortalama plazma glukozu arasındaki ilişki Diabetes Care.2010;33:S11-61 Standarts of Medical Care in Diabetes-2009. American diabetes Association *Aytekin Oğuz Turk Jem 2008; 12:50-54 13

  12. 100 Beta hücre fonksiyonu % BAG Postprandiyal Hiperglisemi Tip 2 DM Faz I Tip 2 DM Faz II Tip 2 DM Faz III 0 -12 -10 -3 -2 0 2 8 10 14 Tanı (yıl) Tip 2 DM Klinik Dönemleri ve Beta Hücre Fonksiyonları ile İlişkisi

  13. Tip 2 DM Klinik Dönemleri • Tip 2 DM • Faz I: AKŞ-TKŞ yüksekliği Daha sonra insülin direncinin artışı ve beta hücre fonksiyonundaki azalma. • Faz II: Beta hücre harabiyetinin ilerlemesi (OAD) • Faz III: Beta hücre fonksiyonlarının çok azalması (insülin replasman tedavisi)

  14. Normal endojem insülin paterni

  15. VAKA • Konya Akşehir’de Aile Hekimi olarak çalışan Dr Dilek T. kendisine bağlı populasyonda Diyabet taraması yapmak ve henüz tanısı konmamış Diyabetli hastalarını da belirlemek istiyor. • Dr Dilek T. Neleri göz önüne almalı, kimlere, hangi testleri, ne zaman yapmalı?

  16. Kimler Tip 2 DM Yönünden Taranmalı? • 45 yaş ve üstü herkese her 3 yılda bir KŞ ölçtürmeli (açlık, tokluk) • Aşağıdaki özelliklere sahip bireyler daha sık ve daha genç yaşta ölçtürmeye başlamalılar: • Aşırı kilolu • Fiziksel inaktivite • Hormonal tedavi görenler (OK kullanımı dahil) • Alkol ve sigara kullanımı • 1. derece akrabalarında diyabet olanlar • 4 kilo üzerinde bebek doğuranlar • Hipertansifler • Dislipidemisi olanlar (HDL<35 mg/dl, TG>250 mg/dl) • Daha önceki testlerinde IGT veya IFG bulunanlar.

  17. ASM’lerde yapılabilecek Diyabet ve eşlik eden hastalıklara yönelik testler • Glukoz AKŞ- 8 saat açlık TKŞ- 2. saat OGTT- 75 gr, en az 2 saatlik • HbA1c- 5.9’un altı • Lipid profili (HDL, LDL, T.Kol, TG) • Kan basıncı takibi • Boy-kilo, göbek çevresi ölçümü, BMI hesaplaması • YAPILAMAYAN: C-peptid (endojen insülin göstergesi)

  18. Dr Dilek T. Diyabetli hastalarının tedavisini nasıl düzenlemeli?

  19. DİYABET TEDAVİSİ

  20. DİYABETİN TEDAVİSİNİN AMAÇLARI • Hiperglisemiyi önlemek • Akut metobolik komplikasyon risklerini • azaltmak. • Mikrovasküler kamplikasyonları (retiopati, • nefropati, nöropati) önlemek veya geciktirmek. • Sadece diyabeti değil Diyabete eşlik eden • obezite, HT, dislipidemi ve KV sorunları • önlemek ve tedavi etmek. • Hastaya iyi bir yaşam kalitesi sağlamak.

  21. AH Dr Dilek T.’nin Diyabetli hastalarına ilaç dışı desteği, önerileri ne olmalıdır?

  22. DİYET • İdeal kiloya ulaştırma • 6 öğün • 25-30-35kal/ideal kilo hesabı • Yanında 2 (küp) şeker taşıması • Besin değişimi anlatılması • 3’ler kuralı, süt ürünleri • Haftalık hedefler • Ev halkının desteği

  23. EGZERSİZ • Düzenli egzersiz • Yürüyüşe özendirme • Akran desteği • Tip 1 DM çocukları cesaretlendirme, spor takımlarına katılım

  24. EĞİTİM • Hipo/hiperglisemi semptomları • Ayak bakımı • Yılda 1 kez göz muayenesi • Yanında şeker bulundurması • HT, dislipidemi ve Obesitenin DM ile bağlantısı konusunda bilgilendirme • Her hastaya KŞ ve TA takip kartları • Yakınlarının eğitimi • Pnömokok ve Grip aşısı • Dergi, dernek aboneliği • İnternet (?) • Yakınlarının bilgilendirilmesi • Dr Dilek T. Ulaşım bilgileri

  25. Dr Dilek T. Tedavideki hedefleri ne olmalı? Regulasyondaki başarı/-sızlığını nasıl değerlendirmeli?

  26. 3 HEDEF • Glisemik hedefler • Biyokimyasal hedefler • Kardiyovasküler hedefler

  27. ADA, AACE, IDF ve TEMD glisemik hedefler 1Diabetes Care 2009; 32:S13–S61, 2Endocr Pract. 2007;13. Suppl 1:3-68, 3IDF Global Guideline for T2DM 2005, 4TEMD Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kulavuzu 2009 30

  28. Biyokimyasal hedefler TEMD Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kulavuzu 2009 AKŞ < 110 mg/dl TKŞ (2. saat) < 140 mg/dl HbA1c < % 6.5 LDL – K < 100 mg/dl HDL – K ♀>50, ♂>40 mg/dl Total – K < 200 mg/dl Trigliserid < 150 mg/dl 31

  29. Kardiyovasküler hedefler Kan basıncı < 130/80 mmHg Mikroalbuminüri < 30 mg/gün BMI < 25 kg/m2 TEMD Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kulavuzu 2009 32

  30. Yeni öneriler: • glisemik kontrol hedeflerinin daha aşagı çekilmesi • geleneksel basamaklı tedavinin yerine insülin ve kombinasyon tedavilerine daha erken başlanması

  31. EASD ve ADA Önerileri • A1C ≥ %7 olması, tedaviye başlamayı veya tedavide değişiklik yapılmasını gerektirir. • A1C, hedef değere ulaşılana dek 3 ayda bir ölçülmeli, hedefe ulaşıldıktan sonra ise en az 6 ayda bir kontrol edilmelidir. • Başlangıçta açlık ve öğün öncesi KŞ hedef alınmalıdır. Öğün öncesi açlık ve kapiller KŞ hedefi 70-130mg/dl olmalıdır. • Postprandiyal KŞ hedefi < 180mg/dl olmalıdır. • Hastanın yaşam beklentisi düşük ve hipoglisemi riski varsa glisemik kontrol hedefleri yeniden gözden geçirilmelidir. • hipertansiyon ve hiperlipidemi gibi durumların tedavi edilmesi mikrovasküler komplikasyon riskini azaltır.

  32. Glisemik kontrolde bireysel özellikler dikkate alınmalıdır: Diyabet süresi Hastanın yaşı/yaşam beklentisi Eşlik eden hastalıkları Bilinen KVH veya ileri makrovasküler kompl. Hipoglisemiyi farketmeme Hastanın görüşü 35

  33. İLAÇ TEDAVİSİ

  34. monoterapi kombinasyon Insulin Phase I Phase II Phase III Tip 2 DM evreleri ve Tedavi Yaklaşımı 100 75 b-hücreFonksiyonu(% b) 50 25 0 -12 -10 -6 -2 0 2 6 10 14 Based on data of UKPDS 16: Diabetes. 1995.

  35. Dr Dilek T. AKŞ=167mg/dl, TKŞ=198mg/dl çıkan hastası Ahmet beyin (69y, BMI=29, TA=120/75 ) ilaç tedavisini nasıl planlayabilir ?

  36. OAD • OAD + İNSÜLİN • İNSÜLİN

  37. ORAL ANTİDİYABETİKLER

  38. Sülfonilüre türevleri ve benzerleri • insülin salgılatır, • kilolularda dikkat, • sabah aç alınır • İnsülin salgılatır

  39. Aldoz redüktaz inhibitörleri • * Tolrestat • * Alrestatin • * Sorbinil

  40. Biguanid türevleri * Metformin • obezlerde tercih, • insülin direncini azaltır • GIS etkilerine dikkat

  41. Alfa glukozidaz inhibitörleri (akarbozlar) • absorbsiyonu önler, • TKŞ’ye etkili • flatulansa dikkat • Basamaklı tdv

  42. Miglitinidler • Repaglinid:Novonorm, Novade, Diafree (0.5-1-2mg tb) • Nateglinid:Starlix, Teglix, İncuria (120-180 mg tb)

  43. DPP-4 (dipeptidil peptidaz-4) inhibitörü • insülinin salgılanmasını engelleyen DPP-4 enzimini bloke ederek pankreasın insülini salgılamasını sağlar. • sülfonilüre grubu ilaçlarla kombine kullanıldığında hipoglisemi görülebilir. • 18 yaş altında, Hamileler ve emzirenlerde kullanılmaz • Yemeklerle veya aç karnına alınır. • 1x100mg

  44. İnsülin salınımını arttıran diğer ajanlar • Glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1), • Exendin-4 (sentetik GLP-1) • Fosfodiesteraz inhibitörleri (L686398 ve JTT608), • α2-adrenoseptör antagonistleri • Süksinat esterleri • Eritromisin (bilinmiyor)

  45. İnsüline duyarlaştırıcılar (= Tiazolidinedionlar = Glitazonlar) • * Troglitazon (yok) • * Rosiglitazon (Türkiye’de satışı durduruldu) • * Pioglitazon (Glifix, Piogtan, Dropia, Piondia 15-30-45mg) • Hedef hücrelerde insülin duyarlılığını arttırır. • İnsülin salgılanmasını artırmazlar, hipoglisemi yapmazlar.

  46. SONUÇ: Ahmet bey’e Metformin 850mg 2x1 başlanarak izleme alınabilir.

  47. SÜ Glitazonlar METFORMİN Dipeptidil peptidaz-4 AKARBOZ Miglitinidler

More Related