T.C. ANKARA VALİLİĞİ İl Sağlık Müdürlüğü

1. T.C.ANKARA VALİLİĞİİl Sağlık Müdürlüğü Tükenmişlik Sendromu Mustafa Doğan Sosyal Hizmet Uzmanı&Kamu Yönetimi Uzmanı 28 Ağustos 2014 Ankara

2. MUSTAFA DOĞAN Lise öğrenimini Keskin EML Kimya Bölümünde, Önlisans öğrenimini A.Ü. AÖF İnsan Kaynakları Yönetimi bölümünde, Lisans öğrenimini Hacettepe Üniversitesi İİBF Sosyal Hizmetler Bölümünde, Yüksek Lisans öğrenimini Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE )’de Kamu Yönetimi bölümünde yaptı. Halen AÜ AÖF İktisat 4. sınıfta okumaktadır. Özel bir firmada Pazar Araştırmaları; Uluslararası Çalışma Örgütünde (ILO) proje uzmanı olarak çalıştı. Sağlık Bakanlığı bünyesinde ve bağlı hastanelerinde uzman/birim sorumlulukları görevlerinde bulundu. Amasya Sağlık Müdürlüğü bünyesinde İnsan Hakları, Hasta Hakları, AB, TKY; Ankara Sağlık Müdürlüğü bünyesinde Psiko-Sosyal Destek ve Krize Müdahale, Kadına Yönelik Şiddetin Önlemesi, Çocuk İhmal ve İstismarının Önlenmesi, Aile Eğitim Programı Eğitici Eğitimi ve Etkili İletişim Programlarında il eğitimcisi olarak görev yaptı. Çok sayıda AB projelerinde ve ulusal kurumların hibe programlarında proje tasarımcısı, proje danışmanı ve bağımsız değerlendirici olarak ve alanıyla ilgili bilirkişi olarak çalıştı/çalışıyor.

3. TANIMI İlk kez 1974 yılında HerbertFreudenberger tarafından “başarısız olma, yıpranma, enerji ve gücün azalması veya tatmin edilemeyen istekler sonucunda bireyin iç kaynaklarında meydana gelen tükenme durumu” şeklinde tanımlanmıştır. ALMANYA’DA!!!!! Tükenmişlik, insanlarla yüzyüze ilişki gerektiren mesleklerde daha fazla görülmektedir. Mustafa Doğan

4. İnsanlarla çalışan profesyonellerde, insanlara karşı duyulan sorumluluğun, nesnelere karşı duyulan sorumluluktan daha fazla olması nedeniyle, bu kişilerde tükenme riskinin daha yüksek olduğu çeşitli araştırmalarla ortaya konulmuştur. Mustafa Doğan

5. Tükenmişlik; hizmet sektörü çalışanları olan doktorlar, hemşireler, hastabakıcılar, avukatlar, öğretmenler, akademisyenler, polisler, bankacılar, sosyal hizmet görevlileri, çocuk bakıcıları, çeşitli işletmelerin müşteri hizmetleri temsilcileri ve herhangi bir alanda yönetici kademesinde görev yapanlarda, diğer meslek gruplarına oranla daha yüksektir. Mustafa Doğan

6. Tükenmişliğin en yaygın ve kabul gören tanımı, Christina Maslach tarafından yapılmıştır. • Tükenmişlik “işi gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan ve sürekli diğer insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda olan kişilerde görülen fiziksel bitkinlik, uzun süreli yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, yapılan işe, hayata ve diğer insanlara karşı olumsuz tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendrom”dur. Mustafa Doğan

7. Tükenmişlik sendromu ilk olarak aşırı kronikleşmiş iş talebinin bireyin duygusal kaynaklarını tüketmesi ile ortaya çıkmaktadır. (Burnout) Mustafa Doğan

8. TÜKENMİŞLİĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER • BİREYSEL FAKTÖRLER Örgüt içerisindeki kişilerden kaynaklanan ve tükenmeye neden olan özelliklerdir. Diğer yandan bu faktörler, örgütsel özelliklerin bireyler üzerindeki etkisini de pozitif veya negatif yönde etkilemektedir. Mustafa Doğan

9. TÜKENMİŞLİĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER • Daha fazla risk altında olanlar: • İdealist • Mükemmeliyetçi • Amaç odaklı • Mücadeleci • Rekabetçi • Kaybetmeyi sevmeyen • Öfkeli • Saldırgan • Eleştirici • Aceleci • Dakika odaklı • Sözüne sadık Mustafa Doğan

10. TÜKENMİŞLİĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER • Sorumluluk sahibi • Kişisel çıkarcı • Hızlı hareket eden • Hızlı konuşan • Karşılanması zor beklentileri olan • Öz yeterliliği eksik, • Empati kurmayan/kuramayan • Kadınlar, • Yaş, • Çalışma süresi, • Mesleki kıdem • Medeni durum, • Çocuk sahibi olup olmama Mustafa Doğan

11. TÜKENMİŞLİĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÖRGÜTSEL FAKTÖRLER • İş yükü • Kontrol • Ödül • Aidiyet • Adalet • Değerler Mustafa Doğan

12. TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ FİZİKSEL BELİRTİLER • Yorgunluk ve bitkinlik hissi • Baş ağrıları • Uyuşukluk • Uyku bozuklukları • Geçmeyen soğuk algınlıkları • Enfeksiyona karşı direncin azalması • Kilo sorunları(+-) • Solunum güçlüğü • Genel ağrı/sızılar • Sindirim/boşaltım sistemleri sorunları • Tansiyon(+-) • Kas gerilmeleri • Yüksek kolestrol • Kalp çarpıntısı • Dermatolojik sorunlar Mustafa Doğan

13. TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ PSİKOLOJİK / DUYGUSAL BELİRTİLER • Engellenmiştik • Genel sinirlilik hali • Ruhsal incinmeye açıklık • Psikolojik sorunlar • Huzursuzluk • Tedirginlik • Sabırsızlık • Özgüvende azalma • Düşmanlık duyguları Mustafa Doğan

14. TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ PSİKOLOJİK / DUYGUSAL BELİRTİLER • Ümitsizlik • Eleştirel bakış • Aile içi sorunlarda artış • Tatminsizlik • Nezaket ve saygı da azalma • Asılsız şüpheler • Depresif eğilim • Suçluluk • Çaresizlik Mustafa Doğan

15. TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ DAVRANIŞSAL BELİRTİLER • Unutkanlık • Başarısızlık hissi • Aile içi çatışmalar • Konsantrasyon bozuklukları • Çabuk öfkelenme • Ani krizler • Ağlama nöbetleri • Yalnız kalma isteği • Alınganlık • Takdir edilmediğini düşünme Mustafa Doğan

16. TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ DAVRANIŞSAL BELİRTİLER • İşi yavaşlatma • Hırsızlık eğilimleri • İşten uzaklaşma • İş niteliğinde bozulma • Düşük performans • Arkadaşlık ilişkilerinde bozulma • İş tatminsizliği • Yeni bir meslek eğitimi alma • İşe geç gitem/gitmemeler • İşten ayrılma • Başka iş armalar Mustafa Doğan

17. Peki ne olacak!!! İŞLE BÜTÜNLEŞME (ENGAGEMENT) Mustafa Doğan

18. Peki ne olacak!!! ÖRGÜTSEL DÜZEYDE İŞLE BÜTÜNLEŞME • Gerektiğinde yardımcı personel ve ek donanıma başvurmak, • Serbest karar verme imkânlarını ve kararlara katılımı artırmak, • Çalışanların başarılarını takdir etmek, • İşin gerektirdiği sorumluluk miktarını belirleyip, yetki ve sorumluluğu denkleştirmek, • Adil bir ödül sistemi geliştirmek, • İş yükünün aynı kişilerde birikmesini önlemek için zor işlerin eşit olarak dağıtılmasını sağlamak, Mustafa Doğan

19. Peki ne olacak!!! • Örgütsel değişimi sağlamak, • Takım çalışmalarını desteklemek, • Örgütsel değişimi sağlamak, • Takım çalışmalarını desteklemek, • Örgüt içi iletişimin yeterli düzeyde ve kaliteli olmasını sağlamak, • Kişisel gelişim ve dinlenmeye önem vermek, çalışma saatleri içerisinde bunlara yeterli zamanı ayırmak, • Hizmet içi eğitimler planlamak, • İşyerinde sosyal destek amaçlı gruplar kurmak, Mustafa Doğan

20. Peki ne olacak!!! • Öğle yemeği ve dinlenme aralarını rahatlatıcı ve iş ortamından uzaklaştırıcı yerlerde vermek, • Kişilerarası iletişimin sağlıklı olmasını sağlamak, • Kişileri yeni görevlere atamak, • Üst yönetimin desteğini sağlamak, • Yetki devri ile astların yaptıkları iş konusunda yönetsel beceri sahibi olmalarını sağlamak, • Sık sık pozitif geri bildirim vermek, • Uzun çalışma saatlerinin kısaltmak, • Örgütsel bağlılığı sağlamak, Mustafa Doğan

21. Peki ne olacak!!! • Örgüt içerisinde düzenli işleyen bir çatışma yönetim sistemi kurmak, • Görev tanımlarını açık ve net olarak belirlemek, • Uzun çalışma saatlerinin kısaltmak, • Örgüt içi danışmanlık hizmeti vermek, • Yerinde bir terfi politikası izlemek • Tatil ve sosyal etkinlik imkanlarını artırmak, • Kariyer için fırsat tanımak. Mustafa Doğan

22. Peki ne olacak!!! BİREYSEL DÜZEYDE İŞLE BÜTÜNLEŞME • İşle bütünleşme ile ilgili bilgi sahibi olmak, • Kendini iyi tanımak ve ihtiyaçlarını belirlemek, • İşle ilgili gerçekçi beklenti ve hedefler geliştirmek, • Kişisel gelişim ve danışmanlık gruplarına katılmak, • Nefes alma ve gevşeme tekniklerini öğrenmek, rahatlamak için müzik dinlemek, spor yapmak, • Kişinin insan olarak sınırlılıklarını bilmesi ve kabullenmesi, • Hobi edinmek, Mustafa Doğan

23. Peki ne olacak!!! • İşe başlamadan önce işin zorlukları ve riskleri ile ilgili bilgi edinmek, • Zaman yönetimi konusunda bilgi sahibi olmak, • Tatile çıkmak, • İşte ve özel hayattaki monotonluğu azaltmak, • Huzurlu bir yaşam tarzı belirlemek, • İşe ara vermek veya iş değişikliği yapmak • Kendisini stresle başa çıkma konusunda geliştirmek. Mustafa Doğan

24. TEŞEKKÜRLER dogan2015@gmail.com