12-Reglur um stjórn fyrirtækja

1. 12-Reglur um stjórn fyrirtækja • Lög um bókhald nr. 145/1994 • Bókhaldi skal haga þannig að að skýran og aðgengilega hátt megi rekja viðskipti og notkun fjármuna. • Sundurliðaðar upplýsingar um rekstur og efnahag • sem þarfir eigenda, lánardrottna og hins opinbera krefjast • lög, reglugerðir og góð reikningskilavenja

2. Bókhaldsskylda • Tvíhliða bókhald • allir nema þeir sem eru sérstaklega undanþegnir • m.a. þeir sem ekki nota meira aðkeypt vinnuafl en sem svarar einum starfsmanni að jafnaði og stunda ýmsan iðnað, þjónustu og verkun sjávarafla, landbúnað, akstur og útgerð • félög og sjóðir sem ekki stunda atvinnurekstur

3. Bókhaldsskylda/2 • Hverjir • Félög með takmarkaðri ábyrgð s.s. hlutafélög • Félög með ótakmarkaðri ábyrgð s.s. sameignarfélög • Samvinnufélög • Bankar og lík starfsemi • Stofnair í eigu ríkis og sveitarfélaga • Félög og sjóðir sem stunda atvinnurekstur • Einstaklingar sem stunda atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi

4. Bókhaldsbækur • Skipulagt og öruggt kerfi • Tvíhliða bókhald: • bókhaldsbækur, tölvukerfi • dagbók – færsluröð • hreyfingarlisti – færslur flokkaðar á viðeigndi bókhaldsreikninga • aðalbók (höfuðbók) þar sem fram kemur staða hvers bókhaldsreiknings • ársreikningur • sjóðbók – inn og útborganir • viðskiptamannabók

5. Bókhaldsbækur/2 • Einfalt bókhald: • Sjóðbók fyrir inn- og útborganir • Sundurliðunarbók • Ársreikningur • Hreinir eigna-, skulda-, gjalda- og tekjureikningar • þ.e. færa tekjur á sér reikninga og gjöld á sér reikninga ekki blanda þessu saman

6. Varðveisla bókhaldsgagna • Bókhaldsgögn s.s. fylgiskjöl, bréf, skeyti, myndbréf o.þ.h. • 7 ár • Ársreikninga • 25 ár • Sjóðsstrimla • 3 ár • Skýrt og læsilegt • Skrifa með penna – blýantur óleyfilegur • Leiðréttingar sýnilegar – með sérstöku fylgiskjali • Tippex bannað

7. Ársreikningar • Rekstrarreikningur • Efnahagsreikningur • Skýringar • Reikningsárið = 12 mánuðir

8. Gjaldeyrismál og innflutningur • Óheft gjaldeyrisviðskipti vegna inn- og útflutnings • Takmarkanir: • Seðlabanka heimilt að takmarka ákveðna flokka fjármagnshreyfinga í allt að sex mánuði • Viðskiptaráðherra getur takmarkað gjaldeyrisviðskipti vegna beinna fjárfestinga erlendra aðila í atvinnurekstri, viðskipti með hlutabréf og fasteignkaup erlendra aðila í atvinnurekstri

9. Gjaldeyrismál og innflutningur/2 • Gjaldeyrir • Seðlabankinn setur reglur um skilyrði til gjaldeyrisviðskipta • Innflutningur • skv. lögum frá 1992 er innflutningur óheftur • Útflutningur • Utanríkisráðuneytið veitir útflutningsleyfi

10. Skattar • Gjöld sem renna til ríkis og sveitarfélaga • Standa undir samneyslunni • skattar - tollar • Stjórnarskrárákvæði • skattar ákvarðaðir með lögum • Tollar • leggjast á innflutning • Skattar • beinir og óbeinir skattar

11. Skattar • Beinir skattar • lagðir á einstaklinga og lögaðila • tekjuskattur • lagður á tekjur – gengur til ríkis • Útsvar • lagt á tekjur – gengur til sveitarfélaga • eignarskattur • gjaldstofn eru eignir umfram ákveðið lágmark • Óbeinir skattar • milliliðir sjá um innheimtu • neysluskattar – leggjast á neyslu • virðisaukaskattur • Nefskattar • lagt á alla gjaldendur • framkvæmdasjóður aldraðra

12. Skattar/2 • Skattskyldar tekjur • hvers konar gæði, laun, arður og hagnaður sem metin verður til peningaverð • Skattskyldar eignir • allar fasteignir, lausafé og önnur verðmæt eignarréttindi • Innheimta • Tekjuskattur og útsvar • mánaðarlega • Endanleg álagning í lok skattárs • kærufrestur 30 dagar

13. Skattar/3 • Virðisaukaskattur • greiðist: • af öllum viðskiptum innanlands og innflutningi vöru og þjónustu • á öllum stigum • innskattur • útskasttur • mismunur innskatts og útskatts • greitt til ríkissjóðs eða • greiðsla úr ríkissjóði • þ.e. fyrirtæki greiðir skatt af þeim virðisauka sem verður til í fyrirtækinu • vsk. er annað hvort 24,5% eða 14%

14. Skattar/4 • Virðisaukaskattur/2 • Hverjir innheimta vsk. • allir þeir sem stunda atvinnustarfsemi sem er ekki sérstaklega undanþegin því að innheimta vsk. • Fjármagnstekjuskattur • 10% tekjuskattur af vöxtum og arði • Ýmsir skattar • Tryggingagjald – markaðsgjald • leggjast á allar atvinnugreinar

15. Yfirvöld skattamála • Ríkisskattstjóri • Skattrannsóknarstjóri • Yfirskattanefnd • Sérreglur • Hjón bera óskipta ábyrgð á sköttum líka ef um séreign er að ræða

16. Leyfi til atvinnurekstrar • Löggilding • Löggiltir endurskoðendur, bílasalar • Skipun • T.d. sumir opinberir starfsmenn • Leyfisbréf • Leigubílaakstur • Faggilding • Formleg viðurkenning á hæfni t.d. vegna skoðunar ökutækja • Vottun • Formleg staðfesting á að vara eða þjónusta sé í samræmi við tilgreindar kröfur t.d. ISO 9000 staðlar