130 likes | 320 Views
Teorijski modeli strukturnih rascjepa. Partije i birači. Kako nastaje partijski sistem u jednom društvu? Koji su dominantni sukobi koji u jednom društvu prerastaju u partijske sukobe? Jesu li ti sukobi proizvedeni ili već postoje? Strukturne razvojne tendencije Djelovanje kolektivnih aktera.
E N D
Partije i birači • Kako nastaje partijski sistem u jednom društvu? • Koji su dominantni sukobi koji u jednom društvu prerastaju u partijske sukobe? • Jesu li ti sukobi proizvedeni ili već postoje? • Strukturne razvojne tendencije • Djelovanje kolektivnih aktera
Kitscheltova tipologija • Programske, harizmatske i klijentelističke partije • Koje će se formirati u postsocijalističkim društvima? • Da li je moguće predvidjeti? • Uslovi: • Pretkomunističko naslijeđe • Vrsta komunističkog režima • Tip tranzicije • Institucije • Partije i izbori nakon komunizma
Attila Agh • Podjele nastaju kao “projekti” elita • Čak i posle izbora partije nemaju mehanizme komunikacije sa društvenim grupama i organizovanim interesima • Podjele nisu društveni rascjepi već podjele unutar političkih elita • To je razlog zašto se neke podjele nikad ne stabilizuju
Kritika: • Lipset i Rokan društvene podjele upravo definišu kao podjele nastale pod uticajem i izborom elita • Rascjepi nisu samo socio-ekonomski već i ideološki, kulturni (tradicionalisti-modernisti) • Ovo posebno važno za postkomunistička društva
Kitscheltov prijedlog: • Ko su članovi političke zajednice • Pravila igre koja treba poštovati • Raspodjela resursa Shodno tome: • univerzalizam - partikularizam • Liberterizam - autoritarizam • Tržišna alokacija – politička redistribucija
Osnovni model Libertersko-kosmopolitska politika Glavna osa političkog takmičenja Spontana tržištna alokacija Politička redistribucija Autoritarno-partikularistička politika
Birokratski model – urušavanje komunizma Sekularni liberteri Socijalisti i socijaldemokrati Lijevo desno Tržišni liberali Ekonomski populisti Vjerski tradicionalisti
Konsensualni komunizam, dogovorena tranzicija i dominacija kulturnih sukoba Sekularni liberteri Desni liberteri Lijevi liberteri Tržišni liberali Ekonomski populisti Kulturni tradicionalisti Vjerski tradicionalisti
Patrimonijalni socijalizam i opstanak režimskog rascjepa Manje podjele Protiv komunističke partije postkomunisti Tržišni liberali Ekonomski populisti Manje podjele
Etnički sukob u patrimonijalnom socijalizmu sa preventivnim reformama Manjinski identitet Manjinski partikularisti Liberali kosmopoliti postkomunisti Tržišni liberali Ekonomski populisti Većinski partikularisti Većinski identitet
Gyorgy Markus • Tri rascjepa: • Komunistički - antikomunistički režim • Populistički tradicionalizam – modernizacija • Rad - kapital
Nenad Zakošek • Tri rascjepa: • Teritorijalno-kulturni • Ideološko-kulturni • Socioekonomski