120 likes | 348 Views
5.Biziaren historia. Brandon Alex Ugaitz 4.BD. SARRERA. Dakigunez Lur planeta hobekien bereizten duen ezaugarria bizia dela . Fosilak aztertuz izaki bizidunak dibertsifikatuz joan direla jakin dezakegu . Atal honetan izaki bizidunen historiaren alderdi nagusiak ikusiko ditugu.
E N D
5.Biziaren historia Brandon Alex Ugaitz 4.BD
SARRERA • DakigunezLur planeta hobekienbereiztenduenezaugarriabizia dela . • Fosilakaztertuzizakibizidunakdibertsifikatuzjoandirelajakindezakegu. • Atalhonetanizakibizidunen historiaren alderdinagusiakikusikoditugu.
LehenengoIzakiBizidunak • Hondakinfosilzaharrrenak duela 3 500 Ma-koestromatolitoakdira. • Ziurrenezbakterioenantzekoakziren. • Haieneboluzioa oso geldoa izan zen ,hurrengoaurreratuenaztarnak duela 2 100 Ma-koakizan ziren-eta. • Kanbriarraurreanbiziauretansoilikgaratuzen,etazelulabakarrakziren. • Izakizelulanitzenlehenengoarrastoak duela 600 Ma-koakdira.
Uretakobiziarendibertsifikazioa • Kanbriarraurrea: • Mikroorganismo eta algekLurraren atmosfera aldatuzuten,O₂ ugariaskatzen. • Horregaitik duela 600 Maornogabeaskoeboluzionatuzuten. Haiengorputzamaskorrez eta oskolezestaltzenadibidez. • KanbriareztandahauKanbriarraurrearenamaieran eta Paleozoikoarenhasierangertatu zen.
Paleozoikoa: • Uretakobiziadibertsifikatuegin zen. • Trilobitek oso hedapenhandia izan zuten. • Ekinodermatuak,moluskuak eta koralak ere askohedatuziren. • LehenengoarrainenhondakinakOrdoviziarrekoakdira • Animalia hauetatikbesteaskosortuziren: Plakodermoek, Kondriktieek eta Teleosteoak.
Aire-ingurunearenkonkista • Zailaeginzitzaienizakibizidunei aire-inguruneraegokitzea.Urarensostengua falta zitzaien-eta. • Atmosfera ozono nahiko izan zuenean posible izan zen inguruneraegokitzea. • Cooksonialandarea izan zen uretatikkanpobizi zen lehenegolandarea(Siluriarrean),eta lehenengoanimaliakartropodoak izan ziren. • Geroagointsektuhegalariakagertuziren eta airea arnastekogaizirenarrainak ere(Devoniarrrean).
Aire-ingurunekobiziarendibertsifikazioa • Karboniferoa: • Bizia aire-inguruneanbizkorari zen eboluzinatzen. • Ibai eta zirgirenertzeta, goroldio eta iratzezosatutakobasoakhaztenziren. • Baso haietanartropodoerraldoi eta anfibioakbiziziren. • Anfibio hauetatiklehenengonarrastiaksortuziren.
Permiarra: • Lehorragoa izan zen,horri esker garatuzirennarrastiek eta gimnospermoek. • Ugaztunaurrerakotzarentaldeagaratu zen: narrastimamiferoideak. • PermiarrarenamaieranLurrarenhistoriakoiraungipenmasiboagertatuzen.Taldeugaridesagertuziren eta horregatikezartzendute data horretanPaleozoikoarenamaierageologoek.
Mesozoikoa • Iratze eta gimnospermo-basoaknagusituziren. • Dinosaurioakhirutaldeetakoaknagusiziren. • Ugaztunakurriagoak izan ziren. • Narrastibatzukheganegiteaedouretarasartzealortuzuten.
Kretazeoa • Angiospermoakhedatuzirenintsektueneboluzioarenmesederako. • Amaieraniraungitzemasibobatgertatu zen, eta espezieugaridesagertuziren, adibidezdinosaurioaketa bestenarrastibatzuk.
Zenozoikoa • Ugaztunakdibertsifikatueginziren eta gauregungoanimaliaketa landareaksortzenhasiziren.
Fosilak • Fosilaarrokanirauntzen den aztarna da. • Honelasortzendirafosilak: • Organismoarenhondakinekazkarlurperatubehardirasedimentukapa batean. • Uretanegonbehar du deskonposatzeko. • Biakdenboraluzeaniraunbehardute. • Iraupenlaburra eta banaketageografikozabaladituztenfosilei, fosilgidakesatenzaie.