ULAŞILABİLİRLİK MEVZUATI EMİNE ÖZCAN Aile ve Sosyal Politika Uzman Yardımcısı

1. ULAŞILABİLİRLİK MEVZUATI EMİNE ÖZCAN Aile ve Sosyal Politika Uzman Yardımcısı ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

2. ULAŞILABİLİRLİK MEVZUATI 1.İmar Mevzuatı 2.Özürlüler Kanunu 3.Yerel Yönetimler Mevzuatı ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

3. 1-İMAR MEVZUATI 572 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 3194 sayılı İmar Kanunu’na 1997 yılında “Ek Madde 1”eklenmiştir. Ek Madde 1; “Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanabilir kılınması için, imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda Türk Standartları Enstitüsü’nün ilgili standartlarına uyulması zorunludur.” ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

4. 1-İMAR MEVZUATI İmar Kanunu’na göre; 1997 yılından bu yana; Belediye, Valilik ve Kaymakamlıklar, yaptıkları tüm planlama, proje, uygulama, ruhsatlandırma, denetleme, faaliyetlerinde ulaşılabilirliği göz önünde bulundurmak zorundadır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

5. Özürlülere Yönelik Düzenlemelerin Yapılmasını Öngören İmar Yönetmelikleri; • Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği • Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği • Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik • Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliği • Otopark Yönetmeliği • Sığınaklarla İlgili Ek Yönetmelik ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

6. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği (02.09.1999 ve 13.07.2000 tarihli düzenlemeler) • İlk kez Özürlü Kavramı, ulaşılabilirlik ve TSE’nin özürlülerle ilgili standartları • Açık alanlarda (yol, otopark, park, yaya bölgesi, meydan ve kaldırımlarda), • Ulaşım ve haberleşme noktalarında, • Peyzaj elemanlarında • özürlülerinulaşabilirliğinin sağlanması için TSE standartlarına uygun düzenleme yapılması koşulu getirilmiştir. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

7. Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği (02.09.1999 tarihli düzenleme) • TSE standartlarına • Bazı ölçülerde ve ticari kullanımlara ilişkinmaddelerde düzenlemeler yapılmıştır ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

8. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik (02.09.1999 tarihli düzenleme) • Kentsel kullanımlar, sosyal ve teknik alt yapı alanlarında ulaşabilirliğini sağlayıcı tedbirlerin alınması amacıyla özürlülere yönelik her türlü mevzuat ve TSE standartları dikkate alınır, • Kentsel, sosyal ve teknik alt yapı standardını belirleyen tabloya, sosyal tesis alanlarının “rehabilitasyon merkezlerini kapsaması” hususu eklenmiştir. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

9. Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliği (02.09.1999 tarihli düzenleme) • TSE standartlarına uyulması zorunluluğu • Binaların çeşitli bölümlerindeki ölçülendirmelerinde ve özelliklerde düzenlemeler yapılmıştır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

10. Otopark Yönetmeliği (02.09.1999 tarihli düzenleme) TSE standartlarına uyulması, umumi bina, bölge otoparkları ve genel otoparklarda, 1’den az olmamak şartıyla park yerlerinin %5’inin özürlü işareti koyularak özürlülere ayrılması şartları getirilmiştir. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

11. Sığınaklarla İlgili Ek Yönetmelik (02.09.1999 tarihli düzenleme) Sığınakların yapımında TSE standartlarına uyulması hükmü getirilmiştir.  ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

12. 2.ÖZÜRLÜLER MEVZUATI ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

13. 5378 Sayılı Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (01.07.2005) • Kanunun 19 uncu maddesi ile 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 inci maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere ; • “Özürlülerin yaşamı için zorunluluk göstermesi hâlinde, proje tadili kat maliklerinin en geç üç ay içerisinde yapacağı toplantıda görüşülerek sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karara bağlanır. Toplantının bu süre içerisinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılır. İlgili merciler, tasdikli proje değişikliği veya kroki taleplerini en geç altı ay içinde sonuçlandırır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

14. Yapılarda Özürlülerin Kullanımına Yönelik Proje Tadili Komisyonları Teşkili, Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik (22.04.2006) ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

15. 5378 Sayılı Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun(01.07.2005) Geçici 2 nci maddesinde; “Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirilir.” hükmü yer almaktadır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

16. 5378 Sayılı Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (01.07.2005) Geçici 3 üncü madde; “Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilir.” ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

17. Başbakanlık Genelgesi (12 Temmuz 2006 Tarih Ve 2006/18 Sayılı) 5378 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinde, belirtilen uygulamaların gerçekleştirilmesi için tanınan 7 yıllık sürenin 07.07.2005 tarihinde başladığını hatırlatarak,bu konudaki en büyük görevin yerel yönetimlere düştüğü belirtilmektedir. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

18. Başbakanlık Talimatı (12.09.2008) Yapılı çevredeki uygulamaların standartlara uygun olmadığına değinilerek yeni yapılaşma alanlarında veya yeniden düzenleme yapılan alanlarda ve kamu binalarının veya kamunun kullanımına tahsis edilmiş bulunan diğer yapılarda, mevzuata uygun şekilde düzenlemelerin yapılması için gereken önlemlerin alınması zorunluluğu talimatlandırılmıştır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

19. Sürücü Koltuğuna İlave Olarak Sekizden Fazla Koltuğu Bulunan ve Yolcu Taşımak Amacıyla Kullanılan Araçların Özel Hükümleri İle İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2001/85/AT) Toplu taşıma konusunda Ulusal Tip Onayı Belgesi alacak veya daha önce Ulusal Tip Onayı Belgesi Almış araçların 13 Şubat 2009 tarihinden itibaren bu yönetmeliğe göre Tip Onayı alma zorunluluğu getirilmiştir. Aksi takdirde bu araçların Araç Tip Onayı Belgelerinin iptal edeceği hükmü getirilmiştir. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

20. Şehiriçi Toplu Taşıma Hizmetinde Yer Alan Otobüslerin Özürlülerin Kullanımına Uygun Duruma Getirilmesi İle İlgili Genelge Belediyelerin Sınıf I ve Sınıf II araç satın almaları durumunda, söz konusu Yönetmeliğin VII No’lu Ekinde ifade edilen şartlara uygun teknik şartnameler hazırlatarak satın almaya ilişkin işlemlerini bu doğrultuda yapmaları, Ayrıca kendi denetimlerinde kullanılan Sınıf I ve Sınıf II araçlar için de aynı şartları aramalarının zorunlu olduğu, ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

21. Şehiriçi Toplu Taşıma Hizmetinde Yer Alan Otobüslerin Özürlülerin Kullanımına Uygun Duruma Getirilmesi İle İlgili Genelge Belediyeler tarafından hizmete sunulmuş veya belediyelerin denetimlerinde olan, 13 Şubat 2009 tarihinden sonra imal edilen ve şehiriçi toplu taşımacılıkta kullanılan araçların, 5378 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinde öngörülen sürenin bitimine kadar özürlülerin kullanımına uygun hale getirilmesi amacıyla söz konusu Yönetmeliğin VII No’lu Eki’ne uygun biçimde tadil edilmesi gerektiği,   ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

22. Ayrıca; • Şehiriçi otobüs durak yerlerinin ulaşılabilir güzergahta seçilmesi, • Otobüse biniş ve inişler için gerekli fiziksel koşulların sağlanması, • Toplu taşımaya ait bilgilendirme için gerekli sesli ve görsel donanımların eklenmesi, • Diğer yandan özürlüler için ayrı otobüs, ayrı güzergah belirlenmesi gibi ayrımcılığa neden olacak uygulamalardan kaçınılması; • Konuya ilişkin denetim faaliyetlerini yürüten kamu kurumlarının yaptıkları denetimlerde yukarıda yer alan hususları göz önünde bulundurmaları gerektiği belirtilmiştir ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

23. 3.YEREL YÖNETİMLER MEVZUATI ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

24. 3.Yerel Yönetimler Mevzuatı • 5393 sayılı Belediye Kanunu • 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu • 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu • Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

25. Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik (31.07.2009) Özürlülerle İlgili Tedbirler başlıklı 7 nci maddede; “İdare, sunduğu kamu hizmetlerinin özürlüler tarafından kolayca erişilebilir olması için gerekli tedbirleri alır.” hükmü bulunmaktadır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

26. Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı 2010 yılı Herkes İçin Ulaşılabilirlik Eylem Yılı ilan edilmiş, Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı hazırlanmıştır. Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı, Yüksek Planlama Kurulu’nun 25 Ekim 2010 tarihli 2010/35 sayılı Kararı ile kabul edilmiş ve 12 Kasım 2010 tarihli ve 27757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

27. Uygulama Mevzuat düzenlemeleri Toplumsal bilinçlendirme Ulaşılabilirlik Ulusal Eylem Planı; ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

28. Yapılı Çevrenin Düzenlenmesinde Yararlanılan Kaynaklar • TS 9111/ Nisan 1991: Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığına Sahip Bireyler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Kuralları • TS 12576/ Nisan 1999: Şehir İçi Yollar- Özürlü ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemlerin Tasarım Kuralları • TS 12460/ Nisan 1998: Şehir İçi Yollar- Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm5: Özürlü ve Yaşlılar İçin Tesislerde Tasarım Kuralları ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

29. Yapılı Çevrenin Düzenlenmesinde Yararlanılan Kaynaklar ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

30. Broşürler ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012

31. TEŞEKKÜRLER ULAŞILABİLİRLİK BÖLGESEL PAYLAŞIM TOPLANTISI 18 ŞUBAT 2012