İŞLETME BİLİMİNE GİRİŞ I - II

1. İŞLETME BİLİMİNE GİRİŞ I - II

2. İşletmeyi tanıyalım İşletmeler günlük yaşantımızın önemli bir parçasını oluşturmakta, insan gereksinimlerinin büyük bir bölümünü karşılamaktadırlar. Bu işletmeler çeşitli türlerde ve büyüklüktedir. Bir ülke ekonomisini oluşturan ve sayıları yüzbinlere hatta milyonlara varan işletmeler ekonominin hücreleri gibi düşünülebilir.

3. İşletmeyi tanıyalım • İşletmeler başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal ve hizmet üretirler. • İşletmeler iktisadi mal ve hizmet üretirler. İktisadi mal ve hizmetlerin özelliği fayda yaratmaları ve kıt olmalarıdır. • İşletmelerin bu üretimi gerçekleştirebilmeleri üretim faktörleri adı verilen emek, doğa, sermaye ve bilginin bir araya getirilmesine bağlıdır. • İşletmeler kar amaçlı örgütlerdir.

4. İşletmeyi tanımlayalım Kar Kar Kar Mal ve Hizmet Pazarı Mal ve Hizmet İŞLETME TÜKETİCİLER Emek ,Sermaye ,Doğal Kaynaklar, Bilgi Üretim Faktörleri Pazarı Ücret Faiz Kira (para)

5. İşletmeyi tanımlayalım Kişi veya kurumların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, üretim faktörlerini biraraya getirerek mal veya hizmet üreten, pazarlayan, maddi ve manevi kar elde etmeyi amaçlayan iktisadi, teknik ve hukuki birimlerdir.

6. İşletme Fonksiyonları Bir işletmede çok farklı nitelikte faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Bu faaliyetler işletmenin içinde bulunduğu sektöre göre farklılık göstermekte, işletmenin büyüklüğüne göre bağımsız departmanlar halinde gruplandırılmakta veya gruplandırılmamaktadır.

7. İşletme Fonksiyonları Genel anlamda bir işletmede gerçekleştirilebilecek farklı nitelikteki fonksiyonlar şöyle belirtilebilir: -üretim -pazarlama -finansman -insan kaynakları -muhasebe -ar-ge -halkla ilişkiler -yönetim

8. Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren ve faaliyet esnasında oluşan kar veya zarardan etkilenen kişidir. Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren, bu faaliyetleri bir ücret karşılığı yapan, kar elde etme amacında olan ancak kar veya zarardan direkt etkilenmeyen kişidir. Müteşebbis Yönetici

9. Yönetim Seviyeleri • Stratejik Yönetim (Tepe = Üst Yönetim) • Fonksiyonel Yönetim (Orta Kademe Yönetim) • Program Yönetimi (Alt Kademe Yönetim)

10. İşletmenin amaçları Genel anlamda işletmelerin iki tür amaca sahip oldukları söylenebilir: ekonomik amaçlar ve sosyal amaçlar. Ekonomik amaçlar faaliyetlerden kar elde etmeye yönelikken, sosyal amaçlar işletmenin faaliyetleri üzerinde etkili olan çıkar ve baskı gruplarının beklentileriyle ilgilidir.

11. İşletmenin belli başlı EKONOMİK amaçları • Karlılık • Süreklilik • Büyüme

12. İşletmenin belli başlı SOSYAL amaçları • Doğanın ve kültürel mirasın korunması • Eğitim ve kültür, sanat faaliyetlerinin desteklenmesi • Toplumsal değerler ve iş ahlakı • Çalışma hayatının niteliğinin geliştirilmesi • Sosyal faydayı arttıracak yatırımın yapılması • Tüketicinin korunması

13. İşletmenin Çevresi İşletmenin çevresi, işletme dışında kalan ancak onun faaliyetlerini etkileyen her şey olarak karşımıza çıkmaktadır.

14. İşletmenin Çevresi İşletme varlığını sürdürebilmek için ihtiyacı olan her tür kaynağı çevresinden alarak yine onun istek ve ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışır.

15. İŞLETMEYİ OLUŞTURAN ÇEVRE FAKTÖRLERİ • İç ve Dış Çevre • Yakın Çevre

16. İç Müşteri İşletme Sahibi Hissedarlar Ekonomik Teknolojik Sosyo-Kültürel Hukuki-Politik Doğal Çevre İç Çevre ve Dış Çevre

17. Yakın Çevre • Tüketiciler • Kredi Kuruluşları • Rakip Firmalar

18. İşletmeyi neden kurarız ? • Bağımsız çalışma isteği • Miras yoluyla işletme sahipliği • Yeni bir buluş veya fikri pazara sunma arzusu • Başka fırsatların yokluğu • Toplumsal itibar sağlama • Kazanç sağlama ve ülke ekonomisine katkıda bulunma

19. Kesin yatırım kararı almadan önce ilk ne yapmalıyız ? Cevap : PAZAR ARAŞTIRMASI Hedeflenen pazar ile ilgili bilgilerin doğru elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız çalışmadır. Bu araştırmanın verileri iki türdür : Birincil ve İkincil veriler.

20. Pazar Araştırmasının bize verecekleri... • Tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri • Tüketici gelir düzeyi, yaş ve cinsiyete bağlı satın alma davranışları • Yatırım tutarı ve ürün birim maliyeti • Rakip va aracı kuruluşlar hakkında bilgi

21. Proje Yatırım Düşüncesi Yatırım konusundaki alternatifler gözden geçirilerek bunlardan en ekonomik olanla işletmecilik faaliyetlerine başlanır. İşletme açısından yatırım, ileride gelir sağlamak amacıyla yapılan her türlü yatırım harcamasıdır.

22. Kuruluş Aşamaları • Proje Fikri • Fizibilite Çalışmaları • Ekonomik Etüd • Teknik Etüd • Finansal Etüd • Hukuki Etüd

23. Fizibilite = Yapılabilirlik • Ekonomik Etüd • Pazar araştırması ve talep tahmini • İşletme büyüklüğünün ve kapasitesinin belirlenmesi • İşletmenin kuruluş yerinin seçimi

24. Fizibilite = Yapılabilirlik • Teknik Etüd • İşletmenin kurulacağı arazinin seçimi • Üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi • Kullanılacak makinelerin etüdü ve seçimi • Hammadde ve yardımcı malzemelerin etüd ve seçimi • Kullanılacak enerji türünün seçimi

25. Fizibilite = Yapılabilirlik • Finansal Etüd • Yatırım tutarının hesaplanması • İşletmenin gelir ve gider tahminlerinin yapılması • Finansal kaynakların hesaplanması • İşletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler

26. Fizibilite = Yapılabilirlik • Hukuki Etüd • İşletmenin hukuki yapısının seçimi • Kuruluş ve üretim için gerekli izinlerin alınması için gereken yasal koşulların belirlenmesi

27. Kuruluş Aşamaları • Fizibilite Raporu • Yatırım Kararı • Kesin Proje • Yatırım • Üretime Geçiş

28. Yönetim nedir? İşletme amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşmak üzere planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetimin yapılması sürecidir.

29. İŞLETME NASIL YÖNETİLİR ? Cevap : Yönetim fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi ile yönetilir.

30. Yönetim Fonksiyonları nelerdir? • Planlama • Örgütleme • Koordinasyon • Yöneltme • Denetim

31. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir? • Planlama : Neyi, ne zaman, nerede, kim tarafından ve nasıl yapılacağının önceden belirlenmesidir. Aşamaları : • Sorunların veya fırsatların saptanması • Amaçların belirlenmesi • Planın dayandığı hareket noktalarının belirlenmesi • Seçeneklerin saptanması ve değerlendirilmesi • En uygun alternetifin seçilmesi • Yardımcı planların düzenlenmesi • Planları, sayısal değerlerle bütçelemek

32. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir? 2. Örgütleme : Belirli amaçlara ulaşmak için yapılacak işlerin ve bu işleri yapacak kişilerin oluşturulması. Aşamaları : • Örgütsel yapının kurulması • İlişkilerin saptanması • Görev tanımlarının yapılması • Görevin gerektirdiği niteliklerin tanımlanması

33. Örgütleme Kadrolama • İstihdam edilecek iş gücünün seçimi ve işe yerleştirme • Eğitim ve geliştirme • Değerleme

34. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ? • Koordinasyon : Örgütün yaptığı işin çeşitli bölümlerini birbiri ile ilişkilendirmektir. Etkin koordinasyon için ; • İyi ve yalın bir organizasyon yapısı gereklidir. • Plan ve programların uyumlaştırılması • Gönüllü koordinasyonun özendirilmesi • İyi bir haberleşme sistemi

35. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ? 4.Yöneltme : İş görenlerin kendilerine verilen görevleri etkin bir biçimde yerine getirilmesini sağlamaktadır. Kapsamı : • Astların özelliklerine göre hazırlanmış açık ve yalın talimatlar verilmeli • Sürekli eğitim faaliyetleri • Çalışan motivasyonu • Disiplin, ödül ve ceza dengesi

36. Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ? 5.Denetim : Örgütte gerçekleşen sonuçlar ile, planlanan hedeflerin karşılaştırılması ve sapma hallerinin nedenlerinin tespitidir. Aşamaları : • Standartların belirlenmesi • Gerçekleşen durumun tespiti • Durumun karşılaştırılması • Farklılıklar yönünde hareket tarzının belirlenmesi

37. Yönetim Kademeleri Üst Kademe Orta Kademe Alt Kademe

38. Yönetim Faaliyetleri Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır ? • Amaçlar başta saptanmalı • En az iki kişi bir araya gelmeli • İlişkiler uyumlu – düzenli olmalı • İş bölümü yapılmalı • Yöneticilerin yetki sınırları belirlenmeli • Geleceğe dönük rasyonel kararlar alınmalı ve bunlardan doğan sorumluluk taşınmalı

39. Başarılı Yönetici Özellikleri • İleri görüşlülük • İşini ve yöneteceği kişileri yakından tanımak • Etkin ve yerinde kararlar alabilmek • İş görenlere karşı tarafsız, objektif ve insancıl olmalı • İş görenlere örnek olmalı • Gerektiğinde ceza verebilmeli • İş gören eğitimlerine önem vermeli

40. TEMEL İŞLETME FONKSİYONLARI • ÜRETİM • PAZARLAMA • FİNANS • İNSAN KAYNAKLARI • HALKLA İLİŞKİLER • AR-GE

41. ÜRETİM Girdilerin fayda yaratacak şekilde mamul veya hizmete dönüştürülmesi faaliyetidir.

42. Üretim Prosesi GİRDİ ÜRETİM SÜRECİ ÇIKTI Toprak Ürün Emek Hizmet Sermaye Yönetim DÜZELTME ÖLÇME

43. Üretim Faktörleri • Emek • Sermaye • Doğal Kaynaklar • Bilgi • Girişim

44. Üretim Faaliyeti kaç şekilde gerçekleşir ? • Üretim miktarına göre • Üretimde izlenen yola göre • Üretilen mamulün cinsine göre

45. Üretim miktarına göre ...Tek Mal üretimiSeri üretimKitle üretimiÜretimde izlenen yola göre ...İmal yerinde üretimHareket halinde üretim Atölye sistemi Akıcı sistem Grup sistemiÜretilen mamulün cinsine göre ...Fiziksel mal üretimiHizmet üretimi

46. Tek Mal Üretim • Tek mamul üretilir • Üretim işlemi bir daha tekrarlanmaz • Üretilen her mamul bir önceki üretinden farklı olur • Sipariş üzerine çalışılır

47. Seri Üretim • Mamul bir seriyi oluşturacak miktarda yapılır • Seri bittiğinde yeni seriye geçilir • Seride birbirinin aynı sınılı sayıda üretim yapılır • Sipariş üzerine ve bilinmeyen müşteriler için üretim gerçekleşir

48. Kitle Üretimi • Üretim devamlıdır • Aynı mamulden çok miktarda üretilir • Birbirinin aynı olan mamuller üretilir • İmalat öncesi hazırlık fazladır ve bu maliyeti arttırmaktadır

49. Atölye Sistemi • Aynı tür makinalar aynı yerde toplanır • Her mamulün üretiminde izlenen yol farklıdır • Üretim değişen koşullara göre ayarlanır

50. Akıcı Sistem • Üretimde kullanılacak mallar fabrikaya girişlerinden mamul halde çıkışlarına kadar belirli yol izlerler • Makineler mal veya parçaların izleyeceği hat üzerine yerleştirilir • Parçalar belirli bir yönde, sürekli ve düzenli bir akış halinde hareket ederler