Prof. dr hab. Marzenna A. Weresa Instytut Gospodarki Światowej Szkoła Główna Handlowa

1. Przestrzenna koncentracja działalności naukowo-badawczej w Warszawie a regionalna strategia innowacji Mazowsza Prof. dr hab. Marzenna A. Weresa Instytut Gospodarki Światowej Szkoła Główna Handlowa e-mail: mweres@sgh.waw.pl Tezy do dyskusji przygotowane na warsztaty nt. “Dobre praktyki w tworzeniu i wdrażaniu Regionalnych Strategii Innowacji” Warszawa, 24 listopada 2005 r.

2. Zróżnicowanie zasobów i działalności B+R na terenie Mazowsza - wymiary analizy: • wymiar przestrzenny (geograficzny) – Warszawa jako centrum naukowo-badawcze i innowacyjne Mazowsza; • skutki koncentracji zdolności innowacyjnej dla rozwoju gospodarczego regionu, a w szczególności dla produktywności czynników wytwórczych;

3. Zróżnicowanie zasobów i działalności B+R na terenie Mazowsza - wymiary analizy: • wymiar czasowy - ocena czy i kiedy nastąpi zmniejszenie wewnątrzregionalnej luki technologicznej • sposoby aktywizacji innowacyjności regionu; możliwości wpływu na niwelowanie różnic technologicznych; • implikacje wewnątrzregionalnej luki technologicznej dla kształtowania RIS Mazovia

4. Warszawa- centrum naukowo-badawcze Mazowsza • Miejsce lokalizacji większości ośrodków, w których wykonywane są prace badawczo-rozwojowe: • Liczba jednostek badawczo-rozwojowych sektora publicznego działających na terenie Warszawy wynosiła 2003 roku 131 (Mazowsze-275), tj. 49,4%liczby ośrodków w woj. mazowieckiego) • Liczba warszawskich państwowych szkół wyższych stanowi 78% uczelni całego woj. mazowieckiego (14 uczelni wobec 18 na Mazowszu) • Liczba podmiotów gospodarczych na terenie stolicy – prawie 300 tys. firm, co stanowi 47,7% ogólnej liczby podmiotów gospodarczych w woj. mazowieckim.

5. Warszawa- centrum naukowo-badawcze Mazowsza • W Warszawie koncentruje się większość nakładów Mazowsza na B+R • Udział nakładów na B+R poniesionych na terenie stolicy to 89,1% wszystkich środków przeznaczonych na badania i rozwój w województwie mazowieckim • Nakłady warszawskich przedsiębiorstw na B+R wyniosły w 2003 r. 192,3 mln zł, czyli 40,6% nakładów sektora przedsiębiorstw w woj. mazowieckim

6. Podstawowe wskaźniki • Relacja nakładów na B+R do dochodu narodowego jest w Warszawie stosunkowo wysoka: • Warszawa - 1,8%. • Mazowsze - 1,25% • Polska – 0,56% • Znaczne nakłady na B+R na 1 mieszkańca: • w Warszawie 1053 zł, • Mazowsze - 389 zł • Polska - 119 zł.

7. Źródła pochodzenia nakładów na B+R • Relatywnie większe rola budżetu państwa w finansowaniu B+R • Warszawa - środki budżetowe pokrywają 65,8% całości nakładów • Mazowsze - 64,7% • Polska - 62,7%,

8. Środki zagraniczne w finansowaniu B+R • Relatywnie większa niż przeciętna w Polsce i woj. mazowieckim, aktywność ośrodków naukowych Warszawy w pozyskiwaniu funduszy zagranicznych: • Warszawa – udział środków zagr. 6,1% • Mazowsze - 5,9% • Polska - 4,6%

9. Zasoby ludzkie: pozycja Warszawy na Mazowszu • Silne zaplecze kadrowe - liczba zatrudnionych w stolicy sferze B+R wynosiła w 2003 roku 30 tys. osób, co stanowi: • 88,6% zasobów kadry badawczej województwa mazowieckiego (34 tys.); • 24% zasobów całej Polski 12 tys. osób z tytułem naukowym = 1/4 z całej Polski i 90% kadr Mazowsza (w tym około 2,3 tys. profesorów) pracuje w Warszawie;

10. Zatrudnieni w B+R: pozycja Warszawy na Mazowszu

11. Zasoby ludzkie: pozycja Warszawy na Mazowszu • Rozwój zasobów ludzkich - w stolicy studiuje 310 tys. studentów, tj.: • 89% ogółu studentów w woj. mazowieckim • 17 proc. ogółu studentów w Polsce.

12. Studenci: pozycja Warszawy w woj. Mazowieckim

13. Aparatura naukowo-badawcza: pozycja Warszawy na Mazowszu • Koncentracja aparatury naukowo-badawczej na terenie Warszawy • Wartość aparatury naukowo-badawczej na terenie Warszawy wynosiła w 2003 roku 1218,4 mln zł tj. • 86,8% zasobu aparatury B+R Mazowsza, • 34,6% aparatury badawczej całego kraju

14. Szanse technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego - implikacje dla budowania RSI • korzyści skali działania – obniżenie kosztów jednostkowych • duża mobilność personelu – dyfuzja technologii • możliwości rozwijania powiązań sieciowych- współpraca w działalności innowacyjnej (Davelaar/Nijkamp 1989; Cooke and Morgan in 1993) • efekty synergii

15. Szanse technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego - implikacje dla budowania RSI • łatwość dostępu do zasobów oraz infrastruktury instytucjonalnej wspierającej komercjalizację wiedzy (fundusze VC, banki)- przynosi dodatkowe efekty zewnętrzne (Fischer /Revilla Diez/Snickars/Varga 2001) • Wyższa produktywność zasobów, transmisja wzrostu gospodarczego do innych części regionu (Shefer/Frenkel 1998).

16. Zagrożenia technologicznego zróżnicowania woj. mazowieckiego - implikacje dla budowania RSI • dalsze pogłębianie luki technologicznej i rozwojowej między centrum i peryferiami • przesunięcia w profilu specjalizacji poszczególnych części województwa - umocnienie pozycji Warszawy w przemysłach i usługach o wysokiej wartości dodanej

17. Jak wykorzystać szanse? - Implikacje dla RSI Budowanie otwartego systemu innowacyjnego miasta Warszawy: • na zewnętrz – ułatwienie transferu technologii z innych systemów regionalnych i narodowych (łączenie lokalnej i zewnętrznej wiedzy) • do wewnątrz – wspieranie kooperacji pionowej i poziomej w obrębie regionu