5811 SAYILI BAZI VARLIKLARIN MILLI EKONOMIYE KAZANDIRILMASI HAKKINDA KANUN

1. 5811 SAYILI BAZI VARLIKLARIN MILLI EKONOMIYE KAZANDIRILMASI HAKKINDA KANUN SUAYIP SEVGI

2. 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun 22.11.2008 tarihli ve 27062 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve bu tarih itibarıyla yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

3. 5811 sayılı Kanuna İlişkin Genel Tebliğ 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin Genel Tebliğ ise 06.12.2008 tarihli ve 27076 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

4. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Ülkemizde uzun yıllardır kalıcı güven ve istikrar sağlanamaması nedeniyle milli servet unsurlarından bir kısmı ülke dışına çıkarılmış olup, varlıkların yurt dışına çıkarılmasında; kambiyo mevzuatında yer alan hükümler, Türkiye’deki vergi yükü, yurt dışında uygulanan teşvikler ve sağlanan imkanlar etkin olmuştur.

5. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Öte yandan 2007 yılı ortalarında ABD konut piyasasında yaşanan olumsuz gelişmelerle küresel finans piyasalarında istikrar ve likidite bolluğu bozulmaya başlayarak Eylül/2008 döneminden itibaren finansal krize yol açmıştır.

6. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Finansal kriz, küresel ekonomiye bağlı tüm ülkeleri yakından etkilemekte olup, piyasalara duyulan güvensizlik ortamından kaynaklanan ihtiyat güdüsüne dayalı likidite talebinin ulaştığı yaygınlık nedeniyle bütün ülkeleri etkilemeye başlamıştır.

7. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Krizin yol açtığı ihtiyaten likidite talebine bağlı olarak uluslararası kredi piyasaları büyük ölçüde daralmış, bu durum ise reel ekonomileri de etkilemiştir. • Yurt dışı taleplerin yavaşlaması gelişmekte olan ülkelerin ihracat performansını etkilerken, azalan sermaye girişleri bu ülkelerdeki ekonomik canlılığın devamı için risk oluşturmaktadır.

8. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • İhtiyaç saiki yerine ihtiyat saikiyle para talebinin yüksek düzeylere çıktığı bu tür finansal kriz dönemlerinde, piyasa aktörleri açısından likidite temin kaynaklarının çeşitlendirilmesi, likiditeye kolay ulaşılabilmesi ve likidite temini konusundaki endişelerin giderilmesine yönelik olarak yapılacak düzenlemeler, piyasalara güven verecektir.

9. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Bu bağlamda, 5811 sayılı Kanun ile gerçek ve tüzel kişilerce sahip olunan; para, döviz, altın, hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymetlerin Türkiye’ye getirilmesi, taşınmazların kayda alınması suretiyle milli ekonomiye kazandırılması,

10. Düzenlemenin Nedeni ve Amacı • Sahip olunan söz konusu kıymetlerin banka ve aracı kurumlara ya da vergi dairelerine bildirilmek ve %2-%5 oranlarında vergilendirilmek suretiyle kayda alınması ve yapılan bu beyanlardan hareketle inceleme yapılmaması öngörülmektedir.

11. 5811 Sayılı Kanunun Kapsamı Gerçek veya tüzel kişiler tarafından 1/10/2008 tarihi itibarıyla yurt dışında sahip olunan ve yurt dışında bulunan; • Para, • Döviz, • Altın, • Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile • Varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar,

12. 5811 Sayılı Kanunun Kapsamı Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 01.10.2008 tarihi itibarıyla işletmelerin özkaynakları içinde yer almayan aynı türden varlıklar,

13. Tanımlar Banka Aracı Kurumlar 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 3. maddesinde tanımlanan bankaları 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre kurulan aracı kurumları ifade etmektedir.

14. Tanımlar – Kanaat verici belge • 1. Devlet tarafından veya devlet güvencesinde tutulan kayıt ve siciller Örneğin; Tapu kayıtları ile diğer siciller, yasal yükümlülükler nedeniyle verilen beyannameler

15. Tanımlar – Kanaat verici belge 2. Diğer kanaat verici belgeler • Bankalar ile bankerlerin yaptıkları işlemlerle ilgili kayıtlar ve düzenledikleri belgeler, • Aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, sigorta şirketleri ve benzeri mali kurumların kayıtları ve düzenledikleri belgeler, • Posta idaresi nezdindeki çek hesabı ve düzenlenen diğer belgeler, • Noter gibi kurum ve kuruluşların düzenledikleri senetler ve sözleşmeler ile diğer kayıt ve belgeler, • Defter tutan mükelleflerin kayıtları ile bu kayıtlarda yer alan ve VUK’nun ikinci kitabının üçüncü kısmında belirtilen belgeler ile muadili belgeler, • Şirketlerin ortaklık ve kooperatiflerin üyelik kayıtları Bu belgeler ile ilgili olarak tasdik zorunluluğu yoktur.

16. Tanımlar – Kanaat verici belge • Bilgi değişiminde bulunulan yabancı ülkelerde yetkili makamlardan alınarak mahallindeki Türk elçilik ya da konsoloslukları, yoksa mahallindeki Türk menfaatini koruyan ülkenin aynı nitelikteki temsilcileri tarafından tasdik olunan belgelerde kanaat verici belge olarak değerlendirilecektir.

17. Kanaat verici belge • Kayıt ve belgelerle gerçek veya tüzel kişilerce sahip olunan varlıklar arasında illiyet bağının kurulması ve 01.10.2008tarihi itibarıyla; • Taşınmazların yurt dışındaki varlığının, • Diğer varlıkların ise yurt dışında bulunduğunun ispatı zorunludur. • Gerçek veya tüzel kişilerce Kanun kapsamında beyan edilen varlıklara ilişkin kanaat verici belgelerin gerektiğinde vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmek üzere zamanaşımı süresince saklanması gerekmektedir.

18. Tanımlar – Taşınmazlar Türk Medeni Kanunu’nda “Taşınmaz” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır. Bunlar; • Arazi, • Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, • Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler, olarak sayılmıştır.

19. Tanımlar – Taşınmazlar • Vergisel uygulamalar açısından “Gemiler” gayrimenkul olarak değerlendirilmekle beraber, 5811 sayılı Kanun kapsamında gemilerin beyan edilmesi mümkün değildir. (Kanunun Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmesi esnasında, gayrimenkulün Türkiye’ye getirilmesi ifadesinin gemileri Kanun kapsamına aldığı belirtilerek, eleştirilmişti.)

20. Yurt dışında sahip olunan varlıklara ilişkin uygulama esasları

21. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından 01.10.2008 tarihi itibarıyla yurt dışında sahip olunan ve yurt dışında bulunan - Para, - Döviz, - Altın, - Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile - Varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar,

22. Bankalara ve Aracı Kurumlara Beyan 22.11.2008 – 02.03.2009 tarihleri arasında; - Bankalara, Ek-1’de yer alan form ile - Aracı kurumlara, (sadece menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları) Ek-3’te yer alan form ile bildirilebilecektir. (Formlar 2 örnek olacak) Banka veya aracı kurumlara bildirim yapılması halinde, vergi dairelerine ayrıca beyanda bulunulmayacaktır.

23. Bankalara ve Aracı Kurumlara Beyan Bankalar, bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde Türkiye’ye getirilen veya bir hesaba transfer edilen para, altın, döviz ve menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını ilgili müşterileri adına açacakları hesaplara kaydedeceklerdir. Aracı kurumlar, bildirilen menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını müşterileri adına açılacak hesaplara kaydedecek ve müşterilerin portföylerine dahil edecektir.

24. Bankalara ve Aracı Kurumlara Beyan • Ancak, banka veya aracı kurumlara bildirimi yapılan varlıklara ilişkin bildirim değeri üzerinden %2 oranında hesaplanan tutarın ödenmemesi durumunda, banka veya aracı kurumların söz konusu bildirimi alma zorunluluğu yoktur.

25. Vergi Dairelerine Beyan • Kapsama giren varlıklar; 22.11.2008 – 02.03.2009 tarihleri arasında, Ek-2’de yer alan beyanname ile elden veya elektronik ortamda gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairelerine beyan edilebilecektir. • Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, beyanlarını elektronik ortamda yapmak zorundadır.

26. Vergi Dairelerine Beyan Türkiye’de ikametgâhı bulunmayanlarla ilgili olarak yetkili vergi daireleri; -Ankara’da Başkent Vergi Dairesi Müdürlüğü, -İstanbul’da Beyoğlu Vergi Dairesi Müdürlüğü, -İzmir’de Konak Vergi Dairesi Müdürlüğü. Vergi Daireleri tarafından beyan üzerine herhangi bir belge istenmeyecek, Taşınmazlara ilişkin olarak, yurt dışında sahip olunduğuna ilişkin belgenin ibraz edilmesi yeterli olacaktır.

27. Tahakkuk Eden Verginin Ödenmesi Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değerleri üzerinden, hesaplanan % 2 oranında vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar bağlı olunan vergi dairelerine ödenecektir. Banka veya aracı kurumlar, aylık olarak vergi sorumlusu sıfatıyla kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak varlıkların bildirim değerleri üzerinden % 2 oranında hesapladıkları vergiyi, bildirimi izleyen ayın onbeşinci günü akşamına kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine beyan edip, aynı sürede ödeyecektir. Banka ve aracı kurumların beyannamelerini elektronik ortamda vermeleri zorunludur.

28. Yurt dışında sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali • Bildirilen veya beyan edilen varlıklar, VUK uyarınca defter tutan mükelleflerce istenilmesi halinde, yasal defterlere kaydedilebilecektir. • Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, yasal defterlerine kaydettikleri varlıklar için pasifte özel fon hesabı açacaklar. Söz konusu hesap sermayenin cüz’ü kabul edilecek ve sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamayacaktır. • Fon hesabında tutulan bu tutarlar, - İşletmenin tasfiye edilmesi halinde - GVK 81, KVK 19 ve 20. maddeleri uyarınca gerçekleşecek devir ve bölünme hallerinde vergilendirilmeyecektir.

29. Yurt dışında sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali • Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, varlıkları yasal defterlerinde ayrıca gösterebileceklerdir. • Yasal defterlere kaydedilen bu varlıklar, dönem kazancının tespitinde gelir unsuru olarak dikkate alınmayacaktır. • Varlıklar, banka veya aracı kurumlara bildirilen ya da vergi dairelerine beyan edilen ve beyan tarihi itibarıyla belirlenen Yeni Türk Lirası karşılığı değerleriyle kaydedilebilecektir.

30. Yurt Dışında Sahip Olunan Varlıkların Türkiye’ye Getirilmesi Kanun kapsamındabildirilenveyabeyan edilen taşınmazlar dışındaki varlıkların bildirim veya beyan tarihinden itibaren bir ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir. Bu koşulun gerçekleşmemesi halinde, Kanunun 3/5 maddesinde yer alan vergi incelemesi ve tarhiyata ilişkin avantajdan yararlanılması mümkün değildir.

31. Yurt Dışında Sahip Olunan Varlıkların Türkiye’ye Getirilmesi Varlıklara yurt dışında sahip olunduğunun ve ilgili mevzuat çerçevesinde Türkiye’ye getirildiğinin ispat yükümlülüğü mükelleflere ait olacaktır. 22.11.2008 tarihinden sonra, bildirim veya beyandan önce Türkiye’ye getirilen ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılan bir hesaba transfer edilen varlıklara ilişkin olarak Kanunda öngörülen sürede bildirim veya beyanda bulunulması mümkündür.

32. Türkiye’de sahip olunan varlıklara ilişkin uygulama esasları

33. Türkiye’de sahip olunan varlıkların kapsamı Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak 01.10.2008 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında işletmelerin özkaynakları arasında yer almayan; - Para, - Altın, - Döviz, - Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, - Taşınmazlar,

34. Türkiye’de sahip olunan varlıkların beyanı • Türkiye’de sahip olunan ve kapsama giren varlıklar, sadece vergi dairelerine beyan edilecektir. • Beyan süresi, 02.03.2009 tarihine kadardır. • Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, Ek-5’te yer alan beyanname ile elden veya elektronik ortamda gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairelerine beyanda bulunabilecektir. • Ancak yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, beyanlarını elektronik ortamda yapmak zorundadır. • Beyan değeri varlıkların Yeni Türk Lirası karşılığı değeridir.

35. Tahakkuk Eden Verginin Ödenmesi • Beyan edilen varlıkların değerleri üzerinden vergi dairelerince % 5 oranında vergi tarh edilecektir. • Bu şekilde hesaplanan vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.

36. Türkiye’de sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali • Türkiye’de bulunan ve beyan edilen varlıkların, defter tutma yükümlülüğü bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince yasal defterlere kaydedilmesi zorunludur. • Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerce; • Taşınmazlar dışındaki varlıklar, öncelikle banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırılacaktır. Varlıklar, bu tutarlar üzerinden vergi dairelerine beyan edilecek ve yasal defterlere kaydedilecektir. • Taşınmazlar ise yasal defterlere, vergi dairelerine beyan edilen değeriyle kayıt edilecektir.

37. Türkiye’de sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali • Yasal defterlerine kaydedilen varlıklar için pasifte özel bir fon hesabı açılacaktır. Fon hesabı, sermayenin cüz’ü kabul edilecek ve beyan tarihinden itibaren altı ay içinde sermayeye ilave edilecektir.

38. Türkiye’de sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali ------------------------------ / ------------------------------- 102 Bankalar 549 Özel Fonlar -------------------------------/-------------------------------- 689 Diğer olağandışı Gid. (%5 Vergi) 102 Bankalar ------------------------------/--------------------------------- 549 Özel Fonlar 500 Sermaye -----------------------------------------------------------------

39. Türkiye’de sahip olunan varlıkların kayıtlara intikali • Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler; Taşınmazlar dışındaki varlıklarını öncelikle banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatıracaklardır. Varlıklar, bu tutarlar üzerinden vergi dairelerine beyan edilecek ve yasal defterlere kaydedilecektir. Taşınmazlar ise vergi dairelerine beyan edilen değerleri üzerinden yasal defterlere kaydedilecektir. • Defter tutma yükümlülüğü bulunmayanlar; Beyan ettikleri taşınmazlar dışındaki varlıklarını, banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırmaları yeterlidir. Anılan mükellefler için başka bir şart aranmayacaktır. • Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde gelir unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.

40. Ortaklar cari hesabında yer alan borçlar • İşletmelerin bilançolarında ortaklar cari hesabında yer alan ortaklara borç tutarları; - Bankalara işletme adına yatırılması, - Vergi dairelerine beyan edilerek üzerinden %5 oranında vergi ödenmesi, - Bilançonun pasifinde açılacak özel fon hesabına kaydedilmesi - Süresi içinde sermayeye ilave edilmesi durumda, Kanun hükümlerine tabi olacaktır.

41. Varlıkların bildirim ve beyan değeri • Yurt dışında/Türkiye’de bulunan varlıkların; Vergi dairelerine beyan edilmesinde, Banka veya aracı kurumlara bildirilmesinde, Yasal defterlere kaydedilmesinde, bu varlıkların rayiç bedelinin Yeni Türk Lirası karşılığı esas alınacaktır. • Rayiç bedel, söz konusu varlıkların sahiplerince bildirim veya beyan tarihi itibarıyla belirlenen alım-satım bedelidir. Bu bedelin gerçek durumu yansıtması gerekmektedir. Döviz ve döviz cinsinden varlıklarda, beyan veya bildirim tarihindeki T.C.Merkez Bankası döviz alış kuru dikkate alınacaktır.

42. Şirket adına görünmeyen varlıklar • Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları; şirket veya şirketin ortakları adına kapsama giren varlıkları 01.10.2008 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanlar; - Yurt dışında sahip oldukları varlıklarını, şirket adına bildirime ve beyana konu edebilirler. - Türkiye’de bulunan varlıklarını şirket adına beyan edebilirler. Ancak; yurt dışı varlıklar için Türkiye’ye getirme, Türkiye’deki varlıklar için sermaye artırımında bulunma şartları unutulmamalıdır.

43. Şirket adına görünmeyen varlıklar Şirket veya şirketin ortakları adına kapsama giren varlıkları 01.10.2008 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanlar, dışındaki (eş, çocuk, yakın akraba, üçüncü kişiler) kişilerce tasarruf edilen varlıkların şirket adına bildirim veya beyana konu edilebilmesi için, bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ait olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir.

44. Gider ve amortisman uygulaması • Ödenen vergilerin, hiçbir suretle gider olarak dikkate alınması ya da başka bir vergiden mahsup edilmesi mümkün değildir. • Beyan edilen varlıklar hakkında amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır. • İşletmeye kaydedilen bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir. • İşletmeye kaydedilen bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan gelirlerle ilgili açıklama yapılmaması gelir olarak değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelir.

45. İnceleme ve tarhiyat yapılmayacak haller Bildirim veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle 01.01.2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.(Nereden Buldun sorulmayacaktır.!)

46. Diğer nedenlerle yapılacak incelemelere ilişkin tarhiyatlar ve mahsup uygulaması Bildirim veya beyan dışındaki herhangi bir nedenle, Kanunun yürürlüğe girdiği (22.11.2008) tarihten sonra 01.01.2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak vergi incelemesi yapılması halinde, bu incelemeler sonucu; gelir, kurumlar ve KDV yönünden tespit edilen matrah farklarından, Kanun kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar mahsup edilecektir. Vergi incelemesine yetkili olanlar, bu Kanun kapsamında bildirilen/beyan edilen tutarları inceleme esnasında mahsup etmek suretiyle vergi inceleme raporlarını tanzim edecektir. Ancak vergi incelemesine yetkili olanlar, bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin olarak Kanunda öngörülen koşulların gerçekleşip gerçekleşmediğini ayrıca kontrol edeceklerdir.

47. Kapsama girmeyen incelemeler • 01.01.2008 tarihinden önceki dönemlerle ilgili olarak Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan vergi incelemeleri, • 01.01.2008 tarihinden sonraki dönemlere ilişkin yapılacak vergi incelemeleri, kapsam dışında olup, bu incelemeler sonucunda bulunan matrah farklarından bildirilen veya beyan edilen tutarların mahsup edilmesi söz konusu değildir.

48. Vergi incelemesine başlama Vergi incelemeleri ile ilgili olarak mükellefler nezdinde; • İşe başlama tutanağının düzenlenmesi, • Vergi incelemesi yapılmak üzere mükellefin davet edilmesi, • Yasal defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması veya • Matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ya da • Yasal defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmiş olması durumunda, vergi incelemesine başlanıldığı kabul edilecektir.

49. Aynı fiilden kaynaklanan tarhiyatlar ve mahsup Bildirim ve beyan dışındaki nedenlerle yapılacak incelemelerde aynı fiilden kaynaklanan matrah farkı bulunması halinde, bildirilen veya beyan edilen tutarlar gelir, kurumlar veya katma değer vergisi matrah farklarının hepsinden mahsup edilebilecektir. Yıllık gelir veya kurumlar vergisi yönünden tespit edilen matrah farklarından bildirilen veya beyan edilen tutarların mahsup edilmesi halinde, bu vergilere yönelik geçici vergi matrah farkından da mahsup yapılacaktır.

50. Örnek (A) A.Ş. 5811 Sayılı Kanun kapsamında 600.000 YTL beyan etmiştir. (Diğer koşulların sağlandığı varsayılmıştır.) Mükellef kurum hakkında bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle 2006 yılına ilişkin olarak yapılan vergi incelemesi sonucu belgesiz mal satışı nedeniyle aşağıdaki matrah farkları bulunmuştur; - Kurumlar vergisi 1.000.000 YTL - Geçici vergi 1.000.000 YTL - Katma değer vergisi 1.000.000 YTL