NFOŚiGW

1. POSTRZEGANIE PRZEZ POLAKÓW PROBLEMÓW ŚRODOWISKOWYCH W KONTEKŚCIE ZDROWIA CZŁOWIEKA prezentacja wyników badań ankietowych Wanda Jarosz, Jolanta Brol, Zofia Nowińska, Patrycja Przewoźnik Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach Program jest dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NFOŚiGW Ministerstwo Zdrowia

2. Wiedza i świadomość Znak graficzny - North and East Yorkshire & Northern Lincolnshire

3. Czynniki wpływające na zdrowie

4. W jakim stopniu, zdaniem Polaków, niekorzystny stan środowiska może wpływać na zdrowie człowieka? Komentarz 79,8% (N = 800) respondentów jest zdania, że zanieczyszczenie środowiska naturalnego może istotnie wpływać na stan zdrowia człowieka. • W stosunku do badań z lat 80. i 90. przeprowadzony sondaż wskazuje na wzrost świadomości społecznej Polaków • Polacy dostrzegają związek między środowiskiem a zdrowiem • Postrzeganie zagrożenia wynikającego ze stanu środowiska nie jest powiązane z miejscem zamieszkania Badania ankietowe społeczeństwa

5. Czy zanieczyszczenie środowiska może wpłynąć niekorzystnie na zdrowie człowieka? Komentarz • Prawie cała badana grupa dostrzega związek pomiędzy stanem środowiska a jakością życia • Aż 93,6% uczniów uważa, że zanieczyszczenia środowiska wpływają w bardzo dużym i dużym stopniu na zdrowie • Zaledwie 4% twierdzi, że ten wpływ jest niewielki Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

6. Zanieczyszczenie którego z elementów środowiska ma największy negatywny wpływ na zdrowie człowieka? Komentarz • Najsilniejsza jest świadomość szkodliwego wpływu na zdrowie zanieczyszczonego powietrza • W zdecydowanie mniejszym stopniu dostrzegany jest wpływ zanieczyszczeń znajdujących się w wodzie i żywności • Jedynie 10,5% wskazań dotyczyło zanieczyszczonej gleby co świadczy o słabym wiązaniu tego faktu z naszym zdrowiem Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

7. Jakimi drogami zanieczyszczenia wnikają do organizmu człowieka? Komentarz • Test wiedzy - co drugi uczeń odpowiedział poprawnie • Zaledwie 2,4% badanych uczniów nie potrafiło udzielić odpowiedzi Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

8. Od czego najbardziej zależy szkodliwy wpływ zanieczyszczeń środowiska na organizm człowieka? Komentarz • Uczniowie uważają, że najbardziej istotny jest rodzaj substancji toksycznej, następnie jej stężenie oraz wrażliwość organizmu na który działa • Znacznie mniejsze znaczenie mają czas działania oraz wiek i kondycja osoby narażonej Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

9. Czynniki środowiskowe wpływające na zdrowie SYTUACJE NADZWYCZAJNE katastrofy chemiczne, nadużycie alkoholu lub leków CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE stres, praca zawodowa, relacje między ludźmi CZYNNIKI BIOLOGICZNE bakterie, wirusy,grzyby, pasożyty GMO CZYNNIKI FIZYCZNE hałas, mikroklimat, promieniowanie, oświetlenie CZYNNIKI CHEMICZNE substancje chemiczne, zapylenie, dym tytoniowy

10. Jakie czynniki środowiskowe są źródłem niepokojów uczniów? Komentarz • Stres jest przyczyną niepokoju 75% badanych uczniów • Co drugi uczeń wśród przyczyn niepokoju wymienia obecność w środowisku toksycznych substancji chemicznych oraz zanieczyszczenie żywności • Ponad 40% obawia się hałasu i uzależnień • Co czwarty uczeń wśród 5 najważniejszych powodów niepokoju wymienia brak poczucia bezpieczeństwa Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

11. Czynniki środowiskowe będące źródłem niepokoju przedstawicieli organizacji pozarządowych Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe organizacji pozarządowych

12. Najważniejsze problemy występujące w gminach wpływające na jakość życia mieszkańców Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

13. Najważniejsze problemy występujące w gminach miejskich wpływające na jakość życia mieszkańców Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

14. Najważniejsze problemy występujące w gminach miejsko-wiejskich wpływające na jakość życia mieszkańców Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

15. Najważniejsze problemy występujące w gminach wiejskich wpływające na jakość życia mieszkańców Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

16. Działania na rzecz środowiska i zdrowia Znak graficzny - North and East Yorkshire & Northern Lincolnshire

17. Działania mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców realizowane w gminach Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

18. Działania mające na celu poprawę stanu zdrowia i opieki zdrowotnej mieszkańców Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe jednostek samorządowych

19. Działania organizacji w zakresie środowiska i zdrowia Komentarz Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% W działaniach uwzględniają takie czynniki środowiskowe jak: • czynniki środowiskowe wewnątrz pomieszczeń (klimatyzacja, dym tytoniowy) • społeczno-gospodarcze determinanty zdrowia środowiskowego • skutki zmian klimatu • promieniowanie elektromagnetyczne • genetycznie modyfikowaną żywność • hałas Badania ankietowe organizacji pozarządowych

20. Działania podejmowane dla poprawy stanu środowiska, a tym samym swojego zdrowia Komentarz • 69% społeczeństwa uważa, że indywidualne działania mogą przyczynić się do poprawy stanu środowiska, a tym samym ograniczyć narażenie zdrowia • Najczęściej podejmowane działania to: sortowanie śmieci, dbałość o czystość, nie wycinanie drzew, nie palenie opakowań plastikowych i śmieci Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe społeczeństwa

21. Działania podejmowane przez rodziców dla ochrony dzieci przed zagrożeniami środowiskowymi Komentarz • Zdaniem większości istotne jest wpojenie dzieciom podstawowych zasad higieny i konsekwentne ich przestrzeganie • Około 1/3 ankietowanych uważa, że bardzo ważna jest jakość podawanej dzieciom żywności oraz wybór miejsca zabaw Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe społeczeństwa

22. Działania podejmowane przez uczniów w trosce o własne zdrowie • 80% uczniów dba o higienę osobistą oraz przestrzega zasad prawidłowego żywienia • Około 70% uważa, że dla zachowania zdrowia istotna jest aktywność fizyczna Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

23. Zasady zdrowego stylu życia stosowane na co dzień przez uczniów Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

24. Partnerstwo i współpraca na rzecz środowiska i zdrowia Znak graficzny - North and East Yorkshire & Northern Lincolnshire

25. Współpraca samorządu ze społecznością lokalną w działaniach na rzecz środowiska i zdrowia Komentarz • Najczęściej współpracują z samorządem przedstawiciele grup zawodowych, indywidualne osoby niezrzeszone, NGO, uczniowie, przedstawiciele partii politycznych • Zaledwie w 37% gmin mieszkańcy bardzo często i często inicjują działania na rzecz środowiska i zdrowia • W prawie co drugiej gminie robią to rzadko lub zdecydowanie rzadko Badania ankietowe jednostek samorządowych

26. Formy współpracy organizacji z otoczeniem Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe organizacji pozarządowych

27. Od czego zależy minimalizacja środowiskowych zagrożeń zdrowia Komentarz Obecnie najważniejsze zagrożenia środowiskowe w opinii organizacji pozarządowych to: • stres (66,7%) • toksyczne substancje chemiczne obecne w środowisku (62,1%) • stan środowiska przyrodniczego (59,1%) • uzależnienia (51,5%) • poczucie bezpieczeństwa (43,9%) Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe organizacji pozarządowych

28. Komunikacja - dostęp do informacji Znak graficzny - North and East Yorkshire & Northern Lincolnshire

29. Zapotrzebowanie mieszkańców na informację dotyczącą ochrony środowiska i zdrowia na terenie gminy ostatnie 5 lat Badania ankietowe jednostek samorządowych

30. Dostępność informacji o zanieczyszczeniuśrodowiska i wpływiezanieczyszczeń na zdrowie w skali kraju i regionu Badania ankietowe jednostek samorządowych

31. Dostępność informacji o zanieczyszczeniuśrodowiska i wpływiezanieczyszczeń na zdrowie w skali kraju Komentarz • Co dziesiąta organizacja jest zdania, że informacja jest w pełni dostępna, 65% twierdzi, że raczej dostępna • Ocena działalności informacyjno promocyjnej resortu zdrowia jest również niska – 44% twierdzi, że przekazują oni ograniczoną ilość informacji, a co trzecia organizacja wyraża opinię, że nie przekazują wcale tego typu informacji Badania ankietowe organizacji pozarządowych

32. Dostępność informacji o zanieczyszczeniuśrodowiska i wpływiezanieczyszczeń na zdrowie na terenie bezpośredniego działania organizacji Badania ankietowe organizacji pozarządowych

33. Ocena dostępności informacji o stanie środowiska i jego wpływie na zdrowie człowieka Komentarz • Nie ma dobrego i powszechnego dostępu do informacji o zagrożeniach zdrowia wynikających ze stanu środowiska • Ponad 40% respondentów uznało, że nie ma takiej informacji lub oceniło ją jako złą • Zaledwie 6% ankietowanych uważa, że personel medyczny odpowiedzialny za promocję zdrowia przekazuje dostateczną ilość informacji, 80% badanych twierdzi, że nie przekazuje wcale tego typu informacji lub w bardzo ograniczonym zakresie Badania ankietowe społeczeństwa

34. Główne źródła informacji o stanie środowiska i zdrowia Komentarz • Jako główne źródło informacji w dalszym ciągu wskazywane są programy telewizyjne, audycje radiowe i artykuły prasowe • Poniżej 30% respondentów korzysta z ulotek, broszur, biuletynów oraz raportów z badań • Społeczeństwo w minimalnym zakresie korzysta z biuletynów informacyjnych, stron internetowych czy baz danych co świadczy o ciągle zbyt małej wiedzy o zasadach i możliwościach dostępu do informacji Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe społeczeństwa

35. Główne źródła informacji o stanie środowiska i zdrowia Komentarz • Dla większości uczniów głównym źródłem informacji są radio, telewizja oraz szkoła • Zdaniem prawie 40% respondentów istotne są również informacje przekazywane przez rodziców • ¼ uczniów wykorzystuje internet jako źródło informacji o stanie środowiska i zdrowia Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100% Badania ankietowe uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych

36. Popularyzacja problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia przez resorty środowiska i zdrowia Badania ankietowe organizacji pozarządowych

37. Jakie działania w zakresie udostępniania informacji o stanie środowiska i wpływie zanieczyszczeń na zdrowie człowieka powinny podejmować władze publiczne? Komentarz • Ludzie oczekują informacji jednak sami nie potrafią do niej dotrzeć • Oczekują na poprawę informacji o funkcjonowaniu urzędów odpowiedzialnych za problematykę środowiska • Oczekują widocznej reakcji na ich opinie i oceny • Maja świadomość, że konieczna jest lepiej zorganizowana współpraca z mediami Badania ankietowe społeczeństwa Pytanie wielokrotnego wyboru – wyniki nie sumują się do 100%

38. Podsumowanie Znak graficzny - North and East Yorkshire & Northern Lincolnshire

39. Kampania informacyjno-promocyjna - wytyczne Audytorium, adresat • Pierwotne audytorium stanowią grupy celowe: przedstawiciele administracji publicznej i samorządowej, organizacje pozarządowe działające na polu: ochrony środowiska i promocji zdrowia, środowisko biznesu, zakłady produkcyjne, media, nauczyciele, środowisko naukowe • Za ich pośrednictwem docelowym odbiorcą będzie społeczeństwo - jednostka, rodzina, społeczność lokalna, grupa społeczna, grupa interesu • Część przekazu będzie adresowana bezpośrednio do ogółu społeczeństwa

40. Kampania informacyjno-promocyjna - wytyczne Jakie warunki powinien spełniać przekaz? • identyfikacja odbiorcy z treścią - powinien zostać sformułowany w kategorii aspiracji, obaw, pragnień zbiorowości • działanie - powinien podpowiadać możliwość działania, dawać przykłady, przedstawiać warianty rozwiązań możliwych do przyjęcia • zaufanie - nadawcy przekazu muszą być wiarygodni, budzić zaufanie, najlepiej gdy odbiorcy już ich znają

41. Kampania informacyjno-promocyjna - wytyczne Jakie środki wzmocnią przekaz u kluczowych zbiorowości? • dostarczenie materiałów do formułowania przekazu, pakietów informacyjnych • poradnik z zakresu promocji zdrowia środowiskowego, • współpraca z ekspertami • stałe zainteresowanie mediów, (programy i audycje cykliczne, programu i audycje tematyczne, filmy) • szeroka informacja w internecie, materiały informacyjne dostępne w formie elektronicznej

42. Kampania informacyjno-promocyjna - wytyczne Jakie środki wzmocnią przekaz u kluczowych zbiorowości? • nadanie odpowiedniej rangi działaniom na rzecz środowiska i zdrowia • pozyskanie przychylności środowisk opiniotwórczych i instytucji publicznych • poparcie dla działań na rzecz środowiska i zdrowia osób popularnych lub o dużym autorytecie • ukazanie działań, które zakończyły się sukcesem (pozytywnych przykładów) oraz pozytywnych wzorców zachowań • partnerstwo podmiotów prowadzących działania promocyjne

43. Dziękuję za uwagę www.ietu.katowice.pl/wpr