Schakelprogramma’s & voortrajecten in de bacheloropleiding

1. Schakelprogramma’s & voortrajecten in de bacheloropleiding Irene Hermans, hoofd onderwijs & onderzoek, KHLeuven Danielle Van Horenbeeck, coördinator onderwijsondersteuning, Toegepaste Psychologie, Lessius Vicky Steylaerts, doctoraatstudent, Steunpunt Buitenlands Beleid, Toerisme en Recreatie, K.U.Leuven

2. Steeds meer hogeschoolstudenten studerenvoortAfgestudeerden van de Katholieke Hogeschool Leuven blijken steeds vaker voort te studeren na het beëindigen van hun professionele bacheloropleiding. Vorig jaar was dat met 34 procent van de afgestudeerden het geval, tegenover 25 procent vijf jaar terug. Dat blijkt uit een bevraging door de KH Leuven van alle studenten die in 2007 en 2008 hun bacheloropleiding beëindigden. De meeste studenten die voortstuderen kiezen voor schakelprogramma's en 'bachelor-na-bacheloropleidingen'.DM, 4/12/09

3. Inhoud • De professionele weg • De schakelstudent • De getuigenis van een ‘zalm’ • Beleidsplan Associatie K.U.Leuven • Schakelprogramma’s in de Associatie K.U.Leuven: eerste analyes • Good Practice • Schakel en voortraject Toegepaste Psychologie • Bespreking • Bronnen

4. De professionele weg… Van professionele bachelor naar academische master…

5. De academische weg

6. De professionele weg

7. BAMA-profielen (2003) Beschrijven de eigenheid van de verschillende types van onderwijs

8. Focus op verwerven professionele competenties Leren van specifieke beroepsvaardigheden Praktijkgerichte opleidingen Hogeschool Voorbereiding op werkveld PROFESSIONELE BACHELOR Focus op verwerven van academische competenties Leren van onderzoeks- en wetenschappelijke vaardigheden Brede academische vorming Universiteit Voorbereiding op Master ACADEMISCHE BACHELOR

9. Omschrijving schakelprogramma(www.nvao.nl) • Een schakelprogramma wordt aangeboden aan afgestudeerden van professioneel gerichte bacheloropleidingen die een masteropleiding willen volgen. . • Een schakelprogramma omvat ten minste 45 en ten hoogste 90 studiepunten maar kan op basis van een bekwaamheidsonderzoek en/of een EVC-procedure teruggebracht worden tot 0 studiepunten.

10. Doelstelling schakelprogramma(www.nvao.nl) • de algemene wetenschappelijke vaardigheden of competenties worden bijgespijkerd. Dit zijn de methoden die een student nodig heeft om aan onderzoek te doen in het studiegebied van de masteropleiding. • de wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis, de vakkennis of theorie van de opleiding worden op een niveau gebracht dat het mogelijk maakt de masteropleiding inhoudelijk met succes af te ronden.

11. De schakelstudent(Associatie werkgroep SSB) Kenmerken Begeleiding

12. Kenmerken • Heterogene groep: ze verschillen in vooropleiding, begincompetenties, leeftijd, capaciteiten en motivatie • Bewuste keuze voor de professionele weg of uitstel gedrag? • Volgen vaak schakels die aansluiten bij hun opleiding : voordeel • Een aantal heeft geen optimale vooropleiding gehad • Brengen praktijk (en/of) werkervaring mee

13. Gelijkenis met eerstejaars • Nieuw in de onderwijsinstelling • Komen ook in een nieuwe groep terecht • Geen ervaring met academisch onderwijs • Onzekerheid over eigen capaciteit • Beheersing van het academisch Nederlands? • Voldoende studievaardigheden?

14. Verschillen met eerstejaars • Ervaring met een andere vorm van hoger onderwijs • Voorkennis en expertise in vakdomein / beheersing vakjargon • Dienen zich sneller informatie- en onderzoekscompetenties eigen te maken • Docenten kennen de schakelstudent niet goed • ‘Groep’ is soms onherkenbaar voor de student/docent • Grotere druk om te slagen • Grotere motivatie, beter weten waarom…

15. De getuigenis van een ‘zalm’ Vicky Steylaerts, doctoraatstudent, Steunpunt Buitenlands Beleid, Toerisme en Recreatie, K.U.Leuven

16. Getuigenis: mijn professionele weg • 2007: klaargestoomd voor de praktijk • Bewuste keuze: master in toerisme • Schakelprogramma: een transformatie • 2009: het academische verhaal wordt vervolgd...

17. Beleidsplan AssociatieDoelstellingen in het kader van schakels? In – en doorstroom van studenten in de Associatie bevorderen

18. Globale doelstelling • ‘Na het behalen van een professioneel bachelordiploma maken schakelprogramma’s en verkorte bacheloropleidingen een vlotte doorstroom naar een academische masteropleiding mogelijk. • De associatieleden evalueren hun aanbod. • Het optimaliseren van de begeleiding van schakelstudenten is hierbij een belangrijke prioriteit.’

19. Schakelprogramma’s in de associatie K.U.Leuven(Associatie werkgroep Flexibilisering) Eerste analyses van inschrijf- en slaagcijfers Eerste conclusies…

20. Analyse Inschrijvingscijfers schakelprogramma’s Associatie • Populaire schakelprogramma’s (veel studenten) situeren zich in • Handelswetenschappen en bedrijfskunde • Industriële wetenschappen en technologie • Binnen K.U.Leuven • Master Criminologie • Master Verpleegkunde/Vroedkunde • Master in Educatieve studies

21. Analyse slaagcijfersschakelprogramma’s • Hoge slaagcijfers voor • Toerisme, Verpleegkunde, Sociaal Werk • Logopedie-audiologie • Chemie en Biochemie

22. Vragen… eerste conclusies? • Professionele en academische opleidingen op één campus leiden tot hogere studentenaantallen? • Succes (hogere slaagcijfers) door overlegde schakels? (Toerisme, Sociaal Werk, Verpleegkunde)

23. Voorbeeld van een good practiceBeschrijving en bespreking Danielle Van Horenbeeck, Coördinator onderwijsondersteuning, Toegepaste Psychogologie, Lessius

24. Situering • Studiegebied : sociaal-agogisch werk • Toegepaste Psychologie : 3 hogescholen (HOWEST, KATHO, Lessius) • Psychologie : 3 universiteiten(K.U.Leuven, VUB, UGent)

25. (Toegepaste) psychologie opleidingen in Vlaanderen (2008) totaal: 6451 1699= 36%

26. Studentenaantallen TP – Lessius • verder studeren : • * Bevraging alumni van 2005 : 31% • * Bevraging alumni van 2007 : 53 %

28. 2Ma PSY 3Ba TP 2Ba TP 2Ma PSY stage stage stage stage 1Ba TP werk professionele bachelor schakel 1Ma PSY academische bachelor-master 1Ba PSY 2Ba PSY 3Ba PSY 1Ma PSY

29. Schakelprogramma master in de psychologie K.U.Leuven (49 SP) specifiek voor BaTP

30. Slaagcijfers schakelprogramma

31. Onderzoek KULeuven (DOS) naar verkorte bachelortrajecten en het schakelprogramma master in de psychologie situatie 0809 • Start schakelprogramma in 0607 (nieuw) : 40 studenten • 75% geslaagd na 1 of meerdere academiejaren (30 studenten, waarvan 1 student niet gestart in de masters) • 17,5 % studies vroegtijdig stopgezet (7 studenten) • 7,5% nog bezig met het programma (3 studenten) • Start schakel in 0708 : 36 studenten • 47.2 geslaagd na 1 academiejaar (17 studenten) • 25 % studies vroegtijdig stopgezet (9 studenten) • 27,8% nog bezig met het programma ( 10 studenten)

32. Vergelijking schakelprogramma – andere verkorte bachelortrajecten • Het schakelprogramma is het enige verkorte programma met een sterke stijging aan inschrijvingen (0809: 60st) • de dropout in het schakelprogramma is duidelijk minder groot dan in de verkorte programma’s. (cf. dropout in 1Ba Psychologie : 18,6 % in 0607)

33. Resultaten schakelstudenten – reguliere studenten 0607

34. Resultaten schakelstudenten – reguliere studenten 0708

35. Bevraging van studenten (DOS) • Methode : kleine focusgroep en elektronische bevraging • Resultaten • Onthaaldag wordt zeer positief ervaren. • Programma is zwaarder dan oorspronkelijk gedacht. • In sommige opleidingsonderdelen duidelijke overlap met voorkennis. • In andere opleidingsonderdelen wordt het gebrek aan voorkennis uit deel 1 als belemmerd ervaren. • Docenten doen te weinig beroep op de voorkennis van de studenten. • Schakel bevat opleidingsonderdelen uit bachelorjaren 1 en 2; examens volgen soms kort na elkaar. • Enkel theorie, geen praktijk (wordt niet negatief beoordeeld) • Nood aan meer informatie over de master en de verschillende afstudeerrichtingen

36. Samenvattend • Een ‘populair’ schakelprogramma • Duidelijk aansluitend met vooropleiding • Goede slaagcijfers • relatief beperkte dropout, sneller afhaken? • Homogene groep studenten, zelfde vooropleiding (onthaaldag) • Duidelijke focus op de verdieping van de wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis en algemene wetenschappelijke vaardigheden (cf. doelstellingen) • Aandacht voor integratie van voorkennis/praktijkervaring • Nood aan meer informatie over master en afstudeerrichtingen (geen richtingsspecifieke opleidingsonderdelen uit 3e bachelor)

37. Voortraject (vanaf 0809) • Studenten TP kiezen in hun laatste jaar (3 BaTP) voor een afstudeerrichting inclusief 5 specialisatievakken (3 SP), waarvan minimum 3 binnen eigen afstudeerrichting • Mogelijkheid tot het opnemen van 2 externe opleidingsonderdelen • Methoden van wetenschappelijk onderzoek (8SP) (KULeuven) • Ontwikkelingspsychologie , deel 2 (4SP) (KULeuven) • Aangevuld met 1 specialisatievak uit de afstudeerrichting (Lessius)

38. doelgroep • ‘Sterke’ studenten (selectie op basis van studieresultaten) • Duidelijke interesse voor de schakel (KULeuven) • voordelen • Eerste ervaring met academisch onderwijs • brugfunctie • Credits gelden binnen opleiding TP en schakelprogramma. • Niet vrijblijvend! • Onvoldoendes hebben duidelijke consequenties binnen de eigen opleiding

39. Evaluatie voortraject 0809 • Voortraject 0809 : ontwikkelingspsychologie deel 2 • 6 studenten • 10/20, 12/20, 5/20 (2e: 11), / (2e :14) • 8/20 (D, 2e /), 9/20 (D, 2e /) • Mogelijkheden • geslaagd voor de opleiding met creditbewijs (4 studenten) • Geslaagd zonder creditbewijs (2 studenten) • Niet geslaagd met creditbewijs (/) • Niet geslaagd zonder creditbewijs (/)

40. Bevraging van de 6 studenten • Tijdstip van bevraging : na bekendmaking resultaten 1e zittijd • Algemeen : alle studenten vonden het een positieve ervaring • Interessante lessen, goed gedoceerd (5) • Grote hoeveelheid stof (4) • Goede voorbereiding op schakel, duidelijke kijk universitaire studies (4) • Engelstalig handboek vraagt extra studietijd (3) • Uitgebreide didactische hulpmiddelen (slides, toledo) (2) • Moeilijk examen, veel detailvragen (2)

41. Concrete realisatie Bereidheid tot samenwerking ! • Overleg PPW en TP : 2 x per jaar • samenwerking DOS-SSB • 1 centraal aanspreekpunt in beide instellingen Studenten • Belang van selectie • Aanspreekpunt blijft Lessius • Aparte aandachtsgroep binnen SSB • Ontwerp van een draaiboek

42. Bespreking

43. Hartelijk dank voor uw aandacht!

44. Bronnen • Associatie K.U.Leuven (2008-2013) Meerjarenplan voor onderwijsvernieuwing en onderwijsverbetering. • Associatie K.U.Leuven (2003) Eindverslag werkgroep bamaprofielen. • Associatie K.U.Leuven, Werkgroep Flexibilisering (2008) Slaagcijfers Schakelprogramma’s: eerste analyse • Associatie K.U.Leuven, Werkgroep SSB (2010) Visie studie- en studentenbegeleiding bij schakelstudenten (draft) • Associatie K.U.Leuven (2004) Visietekst Overstapmogelijkheden • KHLeuven (2009) Beeld van de pas afgestudeerden op 1 jan 2009 voor academiejaren 2006-2007 en 2007-2008. • www.nvao.nl • www.khleuven.be • www.lessius.be • www.kuleuven.be