Rrjeta Telematike

1. RrjetaTelematike Leksion 4 25/03/2013 Phd candidate Ledionanishani

2. Ceshtjet e dites ARPANETI

3. ARPANETI Internetinukeshtenjerrjet por njekoleksion i rrjeteve te ndryshmeqeperdorindisaprotokolle te perbashketadhejapindisasherbime te perbashketa. Ne 1950, DoDdeshirontenjerrjet te komanduarqemundt’ishpetontenjeluftenukleare. Ne ate koheperdorejrrjetitelefonik i perdorurngaushtria, i cilikonsiderohejjo i pershtatshem.

4. ARPANETI Kyrrjetperpbehejngazyrattelefonikeswitching, cdonjeranga te cilateshte e lidhur me mijeratelefona. Me pasketozyraswitchinglidhenmidistyrene nivele te tjera me te lartazyrashswitching te qujturatolloffices, dukeformuarnjehierarkikombetare. Pikae dobet e ketijsistemiishte se prishja e disatollofficescontenekrijimin e disasistemevete ndarene formen e ishujve te izoluar.

5. ARPANETI a) struktura e sistemit telefonik (b) propozimi I Paul Baron

6. Paul Baronpropozoindertimin e paketave-switching me teknologjidixhitaledukeqene se rrugandermjetcdodyzyraveswitchingishte me e gjate se e kalimit te sinjalitanalogpa u shtremberuar. Kjoteknolgjinuk u prit mire nga AT&T, korporata me e madhe per ngapasuria. ARPA, theAdvancedResearchProjectsAgency, idea e sajbazeishtendertimi I njesubnetipaketa-switchingduke I dhenecdohostiruterat e tij.

7. Ndertimi Subnetiperbehejngadisaminikompjutrate quajturaIMP (Interface MessageProcessors), te lidhur me nga 56 Kbps. Per te pasurnjeqendrueshmeri te lartecdo IMP do te lidhejedhe me dy te tjere. Subnetiduhej te ishtedatagramsubnetkeshtunqsdisalinja IMP do te shkaterrroheshin te tjerat do te vazhdonin te ekzistonin.

8. Cdonyje e rrjetitperbehejnganje IMP dhe host ne te njejtendhome, te lidhurnganjetel i shkurter. Psh, nje host dergonsms 8063 bits IMP se tij, i cilimundt’indantenepaketa 1008 bits dhe ti dergontenemenyre te pavarurdrejtdestinacionit. Keshtusubneti u pa si rrjeti i pare qeperdorteteknikenstoredhe forward

9. IMP nukishindisqe por ishin te nderlidhur me 56 Kbps te leshuarangakompanitetelefonike. • Softwerii subnetitishte i ndarenedypjese: ai i subnetitdheai i hostit. • Softwerii subnetitperbehejnga: • IMP i fundi i lidhjes host-IMP, IMP-IMP protokoll; • njeprotokoll IMP burim me IMP destinacion per te permirsuarbesueshmerine. • Dhehostikanevoje per njesoftwargjithashtu

10. ARPANET origjinal

11. Arkitektura e internetit Arkitektura e internetitkanjeserepjesesh: Klientine shtepi merr ne telefon ISP e tij me ane te disa Linjave telefonike. Modemi eshte nje karte brenda PC qe shnderron sinjalin dixhital qe del nga kompjutri, ne analog qe transmetohet ne linjat telefonike. KetosinjaletranferohentekPOP ISP (point of presence), me ane se te cilesinjektohentek ISP rrjetirajonal, ngakjopikesistemieshteteresishtdixhitaldhepaket- switching.

12. Arkitektura e internetit Nqspaketaeshte e destinuar per teknje host tek ISP nemenyredirekteateher ajo dergohetdirekttekhosti. Nqseshte e destinuar per teknje host qenukperfshihentek zona e ISP-se perkateseatehereajo dergohettek ISP kryesore e quajturbackbone, operatorinumer. Ketooperatoreqendrojnene maje dhe jane kompani te tilla si AT&T. Ato operojnenerrjetenderkombetareme mijra rutera te lidhura me fibratoptike me gjeresi te laretebrezi

13. Arkitektura e internetit Makinatqesherbejne me mijrafaqe Web nesecquhen server farms, lidhenshpeshdirekttekbackbone, ne te njejtendhomenemenyre te shpejtedhesa me te shkurter. Lidhjafavorizohetngaoperatoret me ane te hapesirave te quajturcarrierhotels. Nqsnjepakete e dhenenganjebackboneeshte e destinuar per njebackbonetjeteratehereasaj i duhet te bejenjehop (kapercim)

14. Arkitektura e internetit Per te realizuarketesherbejneNAPte ciletbashkojnebackbone me te medhenj me ane te disaruterave te gjithenenjedhome. NjeLAN nedhomesherben per te lidhur te gjitheruterat, neketemenyrepaketatshperndahen neper te gjithebackbonet. Pervevcfaktitqebackbonet me te medhenj jane te nderlidhurtek NAP, Ato kaneshumelidhjedirektmidisruterave te tyre, njeteknikekjo e quajturprivatepeering.

15. Arkitektura e internetit

16. Rrjetat me lidhje te orientuar Ketorrjetavijnengakompanitetelefonike, • Personii bienumritdhepret te krijohetlidhja para se te filloje te flase. • Fjalet, paketat, ndjekin te njejtet rutera, nqsnjelinjeaposwitchprishetedhelidhjarrezohet. • Kjonuk u pelqyengaDoD por u pelqyengakompanitetelefonikepikerisht per dyarsye: • Kualiteti i sherbimeve • Faturimi

17. Rrjetat me lidhje te orientuar Nqsnenjeperpjekje per te marre netelefon, subnetis’kahapesira te mjaftueshme, telefonuesimerrnjesinjal te zene. Ne ketemenyrekurlidhjarealizohet, sherbimieshte i mire. Ne rrjetate paorientuarnqsshumepaketavijnene te njejtinruterne te njejtinkohe, ruteri do mbingarkohetdhe si pasoje do te humbasepaketa. .

18. Rrjetat me lidhje te orientuar Derguesit do i duhett’iridergoje, por kualiteti do te jete i ndertuarkeqdhe i papershtatshemdhe i paqendrueshem per videotdheaudiot. Cilesia audio eshteshume e rendesishme per kompanitetelefonike. Kompanitetelefonike jane shume te dhenapasfaturimitnemomentinqetelefoningrihet.

19. Rrjetat X.25 • Rrjeti i pare telefonik i te dhenave daton qe me 1970. • Per ta perdorur ate, kompjutrat ne fillim vendosin nje lidhje ne distance, kjo nga nje thirrje telefon. • Kesaj lidhje i vendoset nje numer per tu identifikuar nga te tjerat, dhe perdoret per transferim paketash. • Te dhenat te paketaishin te ndarene: • 3 byte—headeri, perbehetnga 12 bite qejepedhenumrin e lidhjes, njepaket me numersekuences, njenumerkonfirmimidhepak bite te perziera. • 128 byte-- qe jane te dhena.

20. Ndertimi i paketes 3byte 128 byte 1980 kur u zevendesuannganjerrjettjeter i quajturFramerelay. Thelbii ketijrrjetieshte se s’kakontrollegabimimeqeneseishtelidhje e orientuar, presupozohejqepaketatishinderguarnerregull. Aplikimime i rendesishemishtenderlidhja e LAN-s nezyrat e kompanise. Eshteakomaneperdorim header data

21. ATM (Asynchronous Transfer Mode) Nga vete emrieshteasinkrone. U ideua per te zgjidhur te gjithaproblemet e rrjetitdhetelekomunikacionitne bote por nuk u realizua per shkak te atyrekaterproblemeve te permenduraedhetek OSI, Ne krahasimme OSI-n patinjesuksesshume me te madh. U pa si vijim i Internetit por qenefaktnukeshte. Tashmeeshteshume i perdorurbrendasistemittelefonikshpesh per levizjen e paketave IP per transport te brendshem.

22. ATM qarqetvirtuale Meqeeshtelidhje e orientuar, dergimi i te dhenavekerkondergiminnefillimte njepakete per te relizuarlidhjen. Paketai drejtohetrruges per nesubnet, te gjitheruteratbejnenjehyrjenetabelat e brendshmedukevenenedukjeekzistencen e njelidhjejejedherezervojnecdoburim te nevojshem. Lidhjetshpeshquhenqarqetvirtualeneanalogji me qarqetfizike te perdorurabrendasistemittelefonik. Shumeqarqe ATM suportojneqarqevirtuale te perhershmendermjetdyhosteve, cdolidhjekanjeidentifikatoruniklidhjesh

23. Njeqark virtual

24. ATM qarqetvirtuale Pasilidhjavendoset te dyanetmund te transmetojne te dhena, i tereinformacionitransmetohetnepaketa te voglafikse tequajturacells (qeliza). Qelizat jane 53 bytes te gjatane te cilat 5 bytes eshteheaderidhe 48 bytes data. Pjese e headeriteshtedheidentifikuesi i lidhjes , keshtuhostidhenesdhe marres dhe te gjitheruterate ndermjetemmund te tregojnecilatqeliza i perkasinsecileslidhje. Kyinformacion i lejoncdoruteri te dije si te rrugezojcdoqelizeqevjen.

25. Ndertimi i paketes

26. ATM qarqetvirtuale Rrugezimi i qelizesbehetnehardware me shpejtesi te larte. Arsyejakryesoreqekemipermasafikse te qelizaveeshtelehtesiminendertiminhardware te ruterave per tu marre me qeliza te shkurtradhefiksenepermasa. Permasate ndryshme te paketavekerkojne te rrugezohennemenyresoftwarikei cilieshtenjeproces me i ngadalte.

27. Rrjetat ATM Njetjetergje plus i ATM eshtedhekopjimine hardware nemenyre te tille qekopjonnjeqelizeqevjenneshumelinjadalese, sic eshterasti i TV qe i shperndahetmarresve te shumte. Gjithashtuqelizat e voglanukbllokojnelinjen per njekohe te gjatedukegarantuar me lehtenjekualitetsherbimi te mire. Te gjithaqelizatndjekin te njejtenrruge per tekdestinacioni.

28. Rrjetat ATM Ne marres garantohetradha e tyre, ose vijne te dyja ose nukvjenasnje. Eshtedetyre e protokolleve me larte te gjejneqelizat e humbura. RrjetatATM jane organizuar si tek WAN tradicional me linjadheswitch. Shpejtesiamaximaleeshte 155 Mbps per transmetimet e TV, dhe 622 Mbps u perzgjodh per katerkanale me nga 155 Mbps

29. Modelireference ATM Modeli tredimensional i ATM

30. Modelireference ATM • Perbehetngatreshtresa: • ShtresaFizike • Shtresa ATM • Shtresae Pershtatmerise AAL

31. ShtresaFizike • Fizike,merret: • me mjedisinfizik • problemete tilla si voltazhi, koha e bititdheceshtje te tjera. • ATM nukparacaktonnje set rregullash por thoteqeqelizat e ATM mund te dergohennenjetelbakriapofiber. • ATM eshteprojektuar per te qene e pavarurngamjedisi i transmetimi

32. Shtresa ATM • ATM,merret: • me qelizat • transportine tyre, • si ndahetqelizadhecfaretregonfushaheader. • Merretgiithashtudhe me qarqetvirtuale. • Controlli i shpejtesisebehettekkjoshtrese

33. Shtresa e Pershtatmerise AAL • Shtresa e pershtatshmerise ATM, AAL (ATM AdaptationLayer) gjendetmbi ATM, • lejonperdoruesit te dergojepaketa me te medha se njeqelize. • Nderfaqja me ATM i segmentonketopaketa, duke i transmetuarqelizatindividualisht si qelizadhe i mbledh ato neanentjeter.

34. Userplain- merret me transportin e te dhenave, kontrolline shpejtesise, korrigjimin e gabimevedhe me funksione te tjera. • Control plain- merret me marredheniet e lidhjeve

35. Shtresatdhenenshtresat e ATM

36. Nenshtresat e shtresesfizike • PMD (PhysicalMediumDependent) • TC (TransmissionConvergence),

37. PMD PMD (PhysicalMediumDependent), nenshtrese si nderfaqe me kabllinaktual. Levizbitet 1 dhe0 merret me kohen. Me ndryshimin e kohesndryshondheshtresa

38. TC (TransmissionConvergence), • Kurqelizattransmetohen, TC I dergon ato si njestringetek PMD. • Kur TC merbiteshnga PMD ajo e shendrronnenjestremqelizash per shtresen ATM. • Kjoshtresetrajtonceshtjet e tregimit se kuduhet te fillojedhe te mbarojeqelizatekstreami. • Tekmodeli ATM kyfunksiongjendet te shtresafizike, nemodelin OSI kjodetyreeshte e data linkut. • Pradetyra e kthimit te njevargubiteshnenjesekuenceframeshapoqelizasheshtedetyre

39. Nenshtresat e AAL • SAR (Segmentation And Reassembly), paketat I ndanneqeliza per transmetim te njeanshemdhe i vendos se bashkuserisht per tekdestinacioni. • CS (Convergence Sublayer), jepnderfaqestandarte duke ofruarllojetendryshmetesherbimeve per aplikimetendryshme.

40. Seminar Dyrrjetasecilasigurojnesherbim me lidhjeteorientuar. Njeraofron stream mesazheshtebesueshmendersatjetraofron byte stream tebesueshem. A janeketorrjetaidentike ? Nesepopsebehetkydallim? Nesejoargumentopergjigjenkundryshojnenganjeratjetra.

41. Seminar 2.ListonidyceshtjekuOSI dhe TCP janetenjejtedhedyceshtjekundryshojne. 3 Kurnje file transferohet midis dykonpjuteravedystrategjikonfirmimijanetemundshme. Strategjia e pare file ndahet ne dypaketa, kusecilapaketekonfirmohetngamarresiportransferimi I files si I gjithenukkonfirmohet. Strategjia e dytepaketatnukjanetekonfirmuaraindividualishtpor I gjithe file eshte I konfirmuarkurarrin ne marres. Diskutoniketodyperqasje.