ULAŞIM

1. ULAŞIM PLANLAMA 2 / 02.04.2008 CENK HAMAMCIOĞLU KENTİÇİ – MAHALLE ÖLÇEĞİNDE

2. Belirli amaçlar doğrultusunda motorlu veya motorsuz araçların veya yayaların belirli yüzeyler üzerinde gidip gelme eylemidir. KONUT ÇALIŞMA ULAŞIM SOSYAL HİZMETLER REKREASYON

3. Unkapanı Köprüsü

4. Bahçeşehir

5. Ulaştırma • Arazi kullanım • Sosyo-ekonomik yapı • Arazi yüzeyinin yapısı-topoğrafya Arazinin Jeolojik yapısı • Hangi miktar ve özellikteki insan ve yüklerin? • Hangi zamanda ve koşullarda? • Nereden nereye? • Hangi türde ulaşım sistemleri?

6. KENTSEL ULAŞIM

7. Ulaşım Alanları, Ulaşım Ağı ve Ulaştırma Sistemleri • Odak-Toplanma-Dağılma-Aktarma-Düğüm-Yön Değiştirme-Giriş Çıkış Noktaları (Nodes) • Durak • Kavşak • Terminal-Otogar-İstasyon • Liman-İskele • Havalimanı • Bağlantı-Güzergâh (Links) • Karayolu • Demiryolu-Raylı Sistemler • Havayolu (rota) • Denizyolu (rota) • Yaya ve Bisiklet Yolu • Trafiğin Durağan Olduğu Alanlar • Otopark-Araç Depolama • Toplu Taşıma Sistemlerine ait Plankton ve Garaj Alanları • Akaryakıt-Muayene-Servis İstasyonları

8. TAŞIT YOLLARI

9. Ulaşım Yüzeylerinde ve Alanlarında Kullanıcı-Araç İlişkisi ve Boyutlandırma Taşıt Ölçülendirmesi: taşıt boyutları (en-boy) Yol Genişlikleri: • Yolu kullanan taşıtların veya yayaların yoğunluğu – talep • Taşıt genişlikleri • Taşıt hızı (yolun amacına göre) Kavşak-Yol Kesişim Düzenlemeleri • Görülebilirlik • Algılanabilirlik • Açıklık • Geçmeye ve dönüşe elverişlilik Taşıtın Dönüş Kabiliyeti

10. Yolun Yapımını ve Düzenini Etkileyen HususlarEğim (%7’yi geçmemesi) Maliyet (yol uzunluğu, dolgu, yarma)

11. Kentiçi Yollar • Ana Yol (major arter) Toplu Taşıma Sistemleri, Otomobil, Motosiklet • b. II. Derece Yol (minor arter) Toplu Taşıma Sistemleri, Otomobil, Motosiklet • c. Toplayıcı Yol (collector road) Otomobil, Motosiklet • d. Mahalli Yol-Erişim-Servis Yolu Otomobil, Motosiklet • (local streets) • e. Bisiklet ve Yaya Yolları Bisiklet, Yaya

13. Türk Standartları Enstitüsü Şehiriçi Yol Sınıflandırması (Kapasitelerine Göre)-1993 • Çevre Yolu (1. derece) Çevre Yolu • Şehiriçi Bölge Bağlantı Yolu (2. derece) Ekspres Yol • Şehiriçi Bölge Toplayıcı Yolu Ana Yol ve Alt Arter Yollar • Şehir Bölge İçi Yolu Toplayıcı Yol • Servis Yolu Mahalli-Erişim-Servis Yolu

14. KAMULAŞTIRMA GENİŞLİKLERİ (m.)(Gür, 2003) min. max. Otoyollar 50 120 Ekspres Yollar 30 50 Ana Arterler 24 35 Alt Arterler 16 22 Toplayıcı Yollar 12 20 Servis Yolları 10 18

15. ANA ARTER: • Şehir içinde yüksek hacimde trafik taşıyan, temelde transit trafik taşıyan, bir ölçüde de bitişiğindeki parsellere erişim sağlayan yoldur. Bu bazen bölünmüş bazen de bölünmemiş karşılıklı iki yönlü veya tek istikâmete hizmet veren yol olabilir. • Şerit genişlikleri 3.25 m. – 3.50 m. arasında alınabilir. Kalabalık nüfuslu kentlerde toplam 6 şeritli tasarlanması uygundur. • Ana Arterler toplu taşıma sistemlerinin işlediği güzergâhlardır. • Karşılıklı olarak birer şerit toplu taşıma sistemlerine ayrılması gerekir. • Taşıt hızı 60-80 km/saat alınabilir. • Otopark düzenlemeleri kaldırım kenarında veya orta bölme (röfüj) alanda yaratılmamalıdır. Tehlike yaratır. • Kaldırım genişlikleri min. 2.0 m. den 15.0 m. ye kadar çıkabilir. • Yol ortasındaki bölme adaları dönüş noktasındaki araçlara sığınma cebi yaratabilecek şekilde min. 3.0 m. olmalıdır. • Ana yollar üzerinde yeralan kavşaklar arası mesafeler 1.000-2.000 m. arasında değişebilir. • Kavşak noktaları hemzemin sinyalizasyonla çözümlenir. Zorunlu koşullarda katlı veya köprülü kavşak çözümleri getirilebilir.

16. Örnek: Bağdat Caddesi bölünmemiş ve tek istikamette çalışan bir ana arterdir. Millet ve Vatan Caddesi ile Tarlabaşı ve Barbaros Bulvarı ise bölünmüş ana arterlerdir. Barbaros Bulvarı Bağdat Caddesi

17. ALT ARTER YOL – II. DERECE ARTER: • Ana arterler arasında yerel toplu taşımacılığın yapıldığı yollardır. • Şerit genişliği 3.25 m. – 3.50 m. arasında değişir. • Taşıt hızı 50-60 km/saat olarak alınabilir. • Örneğin: • 2x3.25 m. şerit genişliği + 2x0.5 m. sakınma uzaklıkları + 2x2.0 m. kaldırımlar = 12 m. (min.)

18. Toplayıcı Yol Mahalli Yollar, Servis Yolları Alt Arter - II. Derece Arter MAHALLE

20. Toplayıcı Yol Servis Yolu

22. YOL ENKESİT ELEMANLARI (TSE, 1993) orta ayrıcı (röfüj), taşıt yolu- trafik şeridi, toplu taşıma şeridi, banket, trafik şeritlerine ve yola yaklaşım mesafeleri, su toplama bandı, park-durak şeridi, yeşil bant, bisiklet yolu, yaya yolu-kaldırımı

23. yeşil bant Su depolama bandı röfüj banket yaya yolu-bisiklet yolu taşıt yolu, trafik şeridi sol güvenlik izi

30. Komşulukta Araçlar İçin Uygun Çıkmaz Sokak Düzenleri B X A C

31. Stockholm

32. KAVŞAKLAR

33. Yolların Ara Uzaklıkları – Kavşak Aralıkları Kavşak çözümlerinde trafiğin hacmi, yoğunluğu ve hangi yönlere talep olduğu ölçümlerle belirlenir. • Ana Yollar 800 m. – 2 km. • II. Derece Yollar 800 m. – 2 km. • Toplayıcı Yollar 100 m. – 800 m. (min 800 m.) • Sinyalizasyon gerekli • Servis Yolları 40 m. – 100 m. (min. 75 m.) • Sinyalizasyon olmadan geçiş önceliğine göre, • Küçük yarıçaplı (10-20 m.) sinyalizasyonsuz döner kavşak

40. Paderborn

42. OTOPARK ALANLARI

43. OTOPARK ALANLARI • Büyüklüklerine Göre Otopark Türleri • Küçük Otoparklar: Kullanım alanı 100 m²’den küçük otoparklardır. • Orta büyüklükte otoparklar: Kullanım alanı 100 m² ile 1000 m² arasında olan otoparklardır. • Büyük otoparklar: Kullanım alanı 1000 m²’den büyük otoparklardır. • Park Etme Yerine Göre Otoparklar • Yol üzeri Otoparklar (on-street parking): • Yol üzeri park etmeler paralel ve açılı park etme olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunlar yol üzerinde tek sıralı veya çift sıralı olabilmektedir. • Açılı park etmeler: genel olarak 30 derecelik, 45 derecelik, 60 derecelik ve 90 derecelik park etmeler şeklinde sıralanabilir.

44. Yol kenarına park etmede dikkat edilmesi gerekenler: • Genişliği 6.00 m’den az olan yollarda yol içi parkına izin verilmemeli. Zorunlu ise paralel parka izin verilmeli. • Genişliği 6.00-7.00 m tek yönlü trafik akımının olduğu yollarda bir kenarda olmak üzere paralel parka izin verilebilir. • Genişliği 7.50-10.00 m olan yollarda iki yönlü trafik akımı varsa bir kenarda, tek yönlü trafik akımı halinde ve trafiği tek şerit yeterli ise iki yanda paralel ya da bir yanda açılı (eğik) parka izin verilebilir. • Genişliği 10.00 m’den fazla olan yollarla bölünmüş yollarda, trafik yoğunluğunun ihtiyaç gösterdiği şerit sayısı her iki yön için tespit edilerek artan genişlik için tek ya da iki yanda parka izin verilebilir. • Toplu taşıma araçlarının da kullandığı yoğun trafikli ve kentin ana arterlerini oluşturan yollarda yol içi parkına izin verilmemelidir. • Kurb civarında görüşü kapayan yerlere, yaya geçitlerine park yeri yapılmamalıdır .

45. Yol Kenarına Park Etme Açıları • Yola paralel park etme :N = L / 6.7 = 100/6.7 = 15 araç • 30 derece ile park etme :N = (L – 0.9)/5 = (100-0.9) / 5= 20 araç

46. 45 derece ile park etme :N= (L-2) / 3.7=(100-2) / 3.7=26 araç • 60 derece ile park etme :N= (L-2) / 3 = (100 – 2) / 3 = 32 araç • 90 derece ile park etme :N= L / 2.6 =100 / 2.6 = 38 araç

47. 30 derecelik simetrik park hali 45 derecelik simetrik park hali Yola İki Sıra Halinde Park Etme

48. 60 derecelik simetrik park hali 90 derecelik simetrik park hali