Maatschappijleer

1. Maatschappijleer Thema: verzorgingsstaat

2. Verzorgingsstaat De werkwijze voor het leren van het schoolexamen. Ken de hoofdvraag! Ken de deelvraag van elk hoofdstuk! Neem aantekeningen over (grote lijnen)! Bestudeer de tekst in het boek (overzicht krijgen/snappen)! Maak de vragen (ontwikkel inzicht/check of je het snapt)! Beantwoord voor jezelf de deelvraag (nogmaals checken)! Schrijf een reflectie (scherp je mening)! Leer voor de toets (ondertussen is de stof al een aantal keren (minimaal 8 keer !!!) langs gekomen)

3. Verzorgingsstaat Wat is het thema voor het schoolexamen? Wie zorgt voor wie?; Moet de overheid ‘dit’ allemaal maar oplossen of mag de overheid een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van de burger? De deelvragen (tot nu toe) Van Gunst naar recht; Hoe is de Nederlandse verzorgingsstaat ontstaan? De hedendaagse verzorgingsstaat; Wat zijn de kenmerken van de hedendaagse verzorgingsstaat? Werkgevers en werknemers; Welke rol spelen werkgevers en werknemers in de verzorgingsstaat? Sociale burgerrechten en –plichten: Wat zijn sociale burgerrechten en –plichten?

4. Verzorgingsstaat Sociale rechten Grondrechten Klassieke (vrijheids- en persoonlijkheidsrechten) ‘Van oudsher’/de overheid dient deze te garanderen Sociale (sociale zekerheid, onderwijs, geneeskundige hulp en verzorging, huisvesting) Sinds 1983 in de grondwet/de overheid heeft een inspanningsverplichting

5. Verzorgingsstaat Sociale plichten Formele plichten Betaling van premies en belasting, leerplicht, onderhoudsplicht Morele plichten Mantelzorg, vrijwilligerswerk, burgerschapsidee Opdrachten: Par III: 23, 24, 25, 26, 28, 31 en 33 Par IV: 34, 35a, b, c, 37a, d, 38, 40, 42 en 43

6. H5:Politieke opvattingen Problemen van de verzorgingsstaat Economisch: financiële onbetaalbaarheid (crisis van de jaren ‘80, druk op de sociale voorzieningen) Politiek-bestuurlijk: onbeheersbaarheid (meer regels, grotere organisaties, meer bureaucratie) Sociaal-cultureel: veranderd gedrag (individualisering, failliet van het kostwinnermodel, calculerende burgers, misbruik van voorzieningen)

7. H5:Politieke opvattingen Oplossingen Liberalen (vrijheid en eigen verantwoordelijkheid) Marktwerking, VOP, meer concurrentie, kleinere overheid Sociaaldemocraten (gelijkheid en solidariteit) Verspreiding kennis, inkomen en macht, voor een gemengde economie (ingrijpen in de vrije markt), voor democratisering, een relatief grote overheid) Christendemocraten Gespreide verantwoordelijkheid, rentmeesterschap, gerechtigheid, solidariteit (naastenliefde).

8. H6: Verbouwing v/d Verzorgingsstaat Wat vooraf ging: Economische crisis, enorme toename van het gebruik van de WAO en AOW en veel ‘goudgerande’ regelingen. Hervorming van het stelsel van sociale zekerheid De economische oplossingen: Prijsbeleid (1975-1985) Verlaging van alle uitkeringen ‘Ontkoppeling’ (uitkeringen en lonen) Volumebeleid (vanaf 1985) Vermindering van het aantal uitkeringen Verkorting ww-duur Herkeuring van WAO’ers (dus meer mensen in de bijstand)

9. H6: Verbouwing v/d Verzorgingsstaat Herstructurering van de verzoringsstaat De sociaal-culturele en politiek-bestuurlijke oplossingen: Meer weerbaarheid van de burgers Zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid Ook bedrijven kregen meer verantwoordelijkheid Privatisering en concurrentie (marktwerking) uitvoerende organen (UWV e.d.) Het ‘nieuwe’ zorgstelsel (2006) Van landelijk naar lokaal WMO Nu ook (deel) AWBZ Jeugdzorg