650 likes | 1.55k Views
VASKÜLİTLER. Damar duvarının enflamasyonudur . Stenoz , oklüzyon veya anevrizmaya yol açar. Büyük Damar ... Dev Hücreli Arterit ... Takayasu Arteriti Orta Büyüklük … Poliarteritis Nodosa … Kawasaki hastalığı
E N D
VASKÜLİTLER • Damar duvarının enflamasyonudur. • Stenoz, oklüzyon veya anevrizmaya yol açar. • Büyük Damar ... Dev Hücreli Arterit • ... Takayasu Arteriti • Orta Büyüklük …PoliarteritisNodosa • … Kawasaki hastalığı • Küçük …Wegenergranulomatosisisit. ANCA • … Mikroskopikpolianjitp.n. ANCA • … ChurgStraussp.n. ANCA
Dev Hücreli Arterit • Temporal arterit (karotid arterin extrakraniyal dalları) • Erişkinlerde en sık görülen vaskülittir. • İleri yaş (70-80) • Kadınlarda daha sık. • Avrupalılarda daha sık. • Kesin sebebi belli değil • T hücreleri, makrofajlar, multinükleer dev hücreler, parçalanmış internal elastik lamina
KLİNİK • Baş ağrısı (sistemik enflamasyonlal birlikte) • Temporal arterde nodularite ve skalp hassasiyeti. • Çenede kladikasyo • Yorgunluk kilo kaybı ve ateş • Göz semptomları (Diplopi, görme kaybı, amorosisfugax, 1/5 hastada tam körlük) • 1/3 hastada polymyalji • Nörolojik semptomlar (TIA, RIND, Strok) • Üst ekstremitedekladikasyo, nabız kaybı
TANI • ESR (50 mm/saat), crp yüksekliği. • Normokromnormositer anemi. • Trombosit artışı • Karaciğer enzimleri, Alkalenphosfataz • Büyük damar tutulumu (DSA, BTA, MRA) • Temporal arter biyopsisi (3-5 cm )(Altın standart)
Subklavyen, aksiller, proksimalbrakiyal arterde stenozlar (% 10-15) • Bilateraltutlum sıktır. • Aortik anevrizma % 10. • Disseksiyon
MEDİKAL TEDAVİ • Oral prednisone 40-60 mg (DM, Osteoporoz, HT) • Methotrexate • Kollateraller iyi olduğu için bypass pek gerekmez • Anevrizmalara müdahele gerekebilir
TAKAYASU HASTALIĞI • Aorta ve ana dallarını pulmoner arteri tutan immune arterittir. • Genellikle 2.ve 3.dekaddakadınlarda görülür • ( Ortalama 25 yaş). • Doğu asya, hindistan, japonyada • Kadınlarda 3-4 kat daha fazla • Anevrizma veya Tıkayıcı hastalık
Etyoloji • Ailesel genetik yatkınlık • Humoral , hücresel immunite • Otoimmunemekanizmalar (RA, SLE, IBH, GN) • Anti aortikendotelialcellantibody (20 X N) • Tbc endemik olduğu bölgelerde • Hormonal etkiler (Doğurgan yaşta kadınlarda)
PATOLOJİ • Aralıklı • Panarterit • Akut eksudatif, kronik nonspesifikproduktif, granulomatozenflamasyon görülebilir. • Düz kas hücreleri, fibroblastlarintimayıinvazeederve ara madde depolanır. • İntimal kalınlaşma------stenoz-----iskemi • Mediada elastik lifler destrukte olur , Adventisyadafibrosis gelişir. • Anevrizma gelişimi
KLİNİK • 1. Faz : Ateş, kilo kaybı,baş ağrısı, myalji, artralji • 2. Faz : Damar enflamasyonuna bağlı damar ağrısı, hassasiyet (carotodynia %32) • 3. Faz : Remisyon : iskemi veya anevrizma • Yaklaşık 1 yıl, 5 Doktor ------Tanı (piskosomatik hastalık zannedilir) • Aortik ark ve dallarının tutulumu sık olduğundan serebrovasküler(senkop, presenkop, TİA, Amorosisfugax, RIND, strok)semptom ve bulgular fazladır. • Görme bozuklukları (Retinalhipoperfüzyon)
Üst ekstremitedekladikasyo • Vertebral arterin proksimal ve distalitutlur • Koroner arter tutulumu iskemi , konjestive kalp yetersizliği (Myokardit) • Pulmoner tutulum (PH bulguları verir) • Sol subklavyen arter daha sık tutulur • Subklavyensteal fazla görülmez • Aort kökü genişlemesi (Aort yetersizliği ) • Mitral yetersizlik
Hipertansiyon (renal arter darlığına bağlı, aort kompliansında azalma, carotid body reseptörlerinde disfonksiyon) • Anevrizmal bölgeler multiplstenotik bölgelerle birliktedir. • Viseral arter de tutulum • Alt ekstremitearter tutulumu nadirdir • Raynaud fenomeni görülebilir
LABORATUVAR RADYOLOJİ • CRP, Sedimantasyon yüksekliği, Anemi • BTA, MRA damar duvarındaki değişiklikleri gösterir. • Dublex USG karotis için iyi • Positron emisyon tomografisi ( flurodeoxyglucoseuptakeenflame duvarda aktivite artar.) • DSAvasküler lezyonları göstermede altın standart
SINIFLAMA (UENO) • I) Aortik ark ve dalları • II) Desendan aorta abdominal aorta ve dalları • III) Tüm aorta • IV ) İlave Pulmoner arter tutulumu varsa
Medikal tedavi Cerrahi tedavi • Steroidler (%60 remisyon ) • Remisyon yoksa veya relaps olursa ----Methotrexate, cyclophosfamid, azothioprin, mycophenolatemofetil • Anti TNF (TNF– IL- 12 ve IL 18) • HT---renal arter stenozu • Ekstremiteiskemisi • Serebraliskemi darlık >%70 • Aort yetmezliği • Progresif anevrizmalar • Disseksiyonlar
Endovasküler Tedavi • Renal arter stent (1 yıl %80) • Subklavyen arter • Aorta • Damar duvarı sert, fibrotik, uzun segment • Karotislerdeemboliden daha çok tromboz nedeniyle semptom olur. • Endarterektomiye uygun değil. • Koroner arterlerdeki darlıklar ostial-----bypass • Renal arterlere bypass • Middleaortiksendrom bypass (Dist aorta ve iliaklar korunur) • Viseral arterlerde bypass önerilir
Prognoz • Alt ekstremitedeüste nazaran daha çok iskemi görülür. • TA anevrizma ruptur riski daha azdır. • Bypasslardarestenoz ve tromboz riski var • Enflamasyondan dolayı anastamotik anevrizma oluşabilir (%12). • Relapse %30-90 civarında • Retinopati, HT, AY Anevrizma, yüksek sedimantasyon, kötü prognoz
ORTA ÖLÇEKLİ DAMAR POLİARTERİTİS NODOSA (PAN) • Böbrekler , • cilt, • kas, • sinir, • GI trakt damarlarını etkiler. • Fokalsegmental, vaskulit • İdyopatik • Hepatit B, HIV, paraneoplastik sendrom (Hairycell lösemi) • HT, böbreklerde hematom • Livedoretikülaris, scnoduller • Myalji,artralji • Mono-polinöropati • Karın ağrıları • Anevrizma ve darlık • Kas sinir ve derin cilt biopsisi • Akciğerleri tutmaz
ORTA ÖLÇEKLİ DAMAR KAWASAKİ HAST • <5 yaş koroner arterlerde tutulum (MI) • Koroner Anevrizmalar (%25) • Valvuler kalp Hast • Myokardit • Perikardit • Asprin ve IV Immunglobulin • Anevrizmalar • İliak • Axiller • Renal arter
Bağ Dokusu Hastalıklarına SekonderVaskülitler BEHÇET HASTALIĞI PATOJENEZ • Oral, genital aftlar • Üveit,retinalvaskülit • Cilt lezyonları (aknei form papulopüstüloz, eritemanodosum, tromboflebitler) • NonerozivArtrit • GI enflamatuar bağırsak hast gibi • CNS ( menenjit, epilepsi, beyin sapı bulguları) • 20-40 yaşları • Sistemik vaskülittir. • BH prevelansının yüksek olduğu toplumlarda HLAB51 risk faktörü. • Vasküler hasarda endoteldisfonksiyonu, oksidatifstress, enflamasyon sorumlu. • Paterji testi(24-48 saat sonra püstül)
Damar tutulumu %50 • Arteryelve VenözTROMBOZLAR • (Süperior ve inferiyor vena cavada, Hepatikvenlerde (BuddChiari sendromu), mezaterikven, dural sinüs, derin venler ) • Sistemik ve Pulmoner Arterlerde ANEVRİZMALAR • Arteryel problem %1-7 • Abdominal Aorta (en sık), pulmoner, femoral, popliteal, karotis arterde • Duvar rüptürüne bağlı • Ponksiyona bağlı gelişebilir • Masif hemoptizi
TIKANIKLIKLARDA ANEVRİZMALAR • Kollateraller iyi gelişir • İliofemoral, femoropopliteal • Tıkanıklıklarda bypassların tıkanma riski yüksek • Aortadaanevrizmektomi + Bypass • Ligasyon (Nadiren)
Buerger Hastalığı (Tromboangitisobliterans) • Kronik, nonaterosklerotik, segmenter, enflamatuar, infrapopliteal,infrabrakiyal, orta ve küçük ölçekli ölçekli arterleri, (venleri,s inirleri ) tutan sigara içen genç hastalarda görülen. • Serebral, koroner, viseralarterleri tutabilir. • Sigara, tütün • Düşük sosyoekonomik seviye • 5/100 bin • Collogen I, III,ve IV e karşı artmış selülerimmunite • Antiendotelyal antikor lar • HLA A9, HLA B5 • ED- Vasorelaksasyon • Ağız hijyeni bozuk hastalar (Treponemadentricola)
Patoloji • Trombotikoklüzyon, intimalenflamasyon (1-5 mm) pathognomonik • Akut faz: Panvaskülit, trombüsün etrafında PMN, intimal kalınlaşma, tüm nörovasküler yapılarda nötrofilikinfiltrasyon bulunur. • Subakut faz: trombüsrekanalize olmaya başlar. • Kronik faz: Trombüs organize olur, perivaskülerfibrosis. • İnernal elastik lamina sağlam kalır
KLİNİK Nadiren • Ortalama yaş 35 • En sık semptomlar ayakta ağrı, baldırda kladikasyo,siyanoz • Gezici tromboflebit • Ayaklarda trofik değişiklikler • İskemikülserasyonlargangren • İskemiknörit • Anksiyete, depresyon • Çok nadiren • Cerebral, Koroner ve Viseral arterler • TIA, Strok, şizofreni, MI, Mezanteriskemi • Allen testi %63 +
Teşhis Shionoya Kriterleri • Sigara hikayesi • Sigara dışında başka aterosklerotik risk faktörü olmaması • < 50 yaş • İnfrapoplitealarteryel tutulum • Üst ekstremite tutulumu veya flebitismigrens • ESR, crp, RF,compleman seviyesi, immunkompleks seviyeleri Antinükleerantibody genellikle NORMAl
Medikal Tedavi Cerrahi Tedavi • Sigaranın bırakılması • Antiplatelet (Asprin) • Pentoxyfilin (Trental, pentox) • Cilostazol (fosfodiesteraz 3 inhibitörü) • Prostoglandinler • Uygun Vakalarda bypass • Sempatektomi • Torokal (T1-2-3) • Lumber L2-3-4 • Spinalkordstimulasyonu • Anjiojenezkök hücre umbilikalkord, kemik iliği
TORASİK OUTLET SENDROMU Tanım Sıklık • Nörovasküleryapıların torasik çıkım yolunda sıkışmasına bağlı ortaya çıkan semptom ve bulgulardır. • Yaş 20-50 • %70 bayan • N-TOS ----- %95 • V-TOS ------ %2-3 • A-TOS ------ %1
TOS Anatomy Anatomy • Cervikal kot : c7 inin transverse prosesi (Complet, inkomplet) • Anormal 1. kot : T1 in transverseprosesi • 1. kotta kallus • Klavikulada kırık • BP – c5,6,7,8 ,T1 • Nervustorasikuslongus- c6 • Dorsalskapular sinir -c5 • Cervikal sempatik zincir • Dar skalen üçgen • Skalenminimus • Ant skalen kas anomalileri • İnterdigitating kaslar • Fibrözbandlar • Dar kostoklaviküler alan • Subklavius kası, kostoklavikülerligaman
N –TOS %95 V-TOS %2-3 • Hiperektansiyon boyun hasarı motorlu araç kazaları, kaygan zeminde düşmeklavyede çalışma travma (%80) • Skalen kaslarda fibrosis,spazm • Kolda, elde, omuzda boyundaağrı, hipersesitivite, diuse ödem. • Tekrarlayan üst ekstremite hareketleri (atletizim , yüzme, basket, tenis gibi) • Dar kostoklaviküler alan • Subklavius kası, kostoklavikülerligaman • Perivenözfibrosis, intima hasarı, tromboz (Paget- Schoretter---effort sendromu)
muayene N TOS V-TOS • Hipotenaratrofi • ElevatedArmStress Testi (3 dak 30-60 sn) • Elvey üst ext tansiyon testi. • Skalen blok • Skalen hassasiyet • Ödem, gerginlik, venözsiyanoz , Flegmasiacerulaedolens, kollateral artışı
muayene A-TOS %1 A-TOS • Servikal kot veya anomal 1. kot vardır. • İntima hasarı • Post stenotikdilatasyon, anevrizma • Digitalemboliler • Retrogradcerebralemboli • Supraklaviküler üfürüm pulsatil kitle, digitalemboliler, nabızda azalma
Tedavi TANI FTR • Elektromyografi, sinir ileti tetkikleri pek faydalı değil • Düz grafi • MR, BT, Arteriografi • Dublex USG, Venografi • NSAI, kas gevşeticiler, ağrı kesiciler • Egzersizler 2-4 hafta • Spor aktivitelerini değiştirme • Trombolitik tedavi • antikoagulasyon