YANIK, DONMA VE SICAK ÇARPMASINDA İLK YARDIM

1. YANIK, DONMA VE SICAK ÇARPMASINDA İLK YARDIM

2. YANIK NEDİR? • Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır.

3. Yanıklar Nasıl Oluşur? • Genellikle sıcak su veya buhar teması sonucu • Sıcak katı maddelerle temas • Asit/alkali gibi kimyasal maddelerle temas • Elektrik akımı etkisi • Radyasyon nedeni ile de oluşabilir.

4. Yanık Çeşitleri Nelerdir? • Fiziksel yanıklar • Kimyasal yanıklar

5. Fiziksel Yanıklar • Isı ile oluşan yanıklar • Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar • Işın ile oluşan yanıklar • Sürtünme ile oluşan yanıklar • Donma sonucu oluşan yanıklar

6. Kimyasal Yanıklar • Asit ve alkali maddeler ile oluşan yanıklar

7. Yanığın Ciddiyetini Belirleyen Faktörler • Derinlik • Yaygınlık • Bölge • Enfeksiyon riski • Yaş • Solunum yoluyla görülen zarar • Önceden var olan hastalıklar

8. Yanıkların Derecelendirilmesi • 1.derece yanıklar • 2.derece yanıklar • 3.derece yanıklar

9. I. Derece Yanık • Deride kızarıklık, • Ağrı, • Yanık bölgede ödem vardır. • Yaklaşık 48 saatte iyileşir.

11. II. Derece Yanık • Deride içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. • Ağrılıdır. • Derinin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.

13. III. Derece Yanık • Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. • Özellikle de kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde etkisi görülür. • Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır. • Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.

15. Yanığın Vücuttaki Olumsuz Etkileri • Yanık derinliği, yaygınlığı ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar. • Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak, şok meydana gelir. • Yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.

16. Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım-1 • Kişi halen yanıyorsa paniğe engel olunarak koşması engellenir. • Hastanın üzeri battaniye yada bir örtü ile kapatılarak yuvarlanması sağlanır. • Yaşam belirtileri değerlendirilir.(ABC) • Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir.

17. Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım-2 • Yanık bölge en az 20 dk. soğuk su altında tutulur. • Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik saat gibi eşyalar çıkartılır. • Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır. • Takılan yerler varsa giysi kesilir.

18. Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım-3 • Temizliğe dikkat edilir. • Su toplamış yerler patlatılmaz. • Yanık üzerine ilaç yada yanık merhemi gibi maddeler sürülmemelidir. • Yanık üzeri temiz ve nemli bir bezle örtülür veya streç film ile kapatılır. • Hasta battaniye ile örtülür.

19. Isı İle Oluşan Yanıklarda İlk Yardım-4 • Yanık bölgeler (parmaklar vb.) birlikte bandaj yapılmamalıdır. • Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa hastanın kusması yoksa, bilinci açıksa ağızdan sıvı maddeler verilerek sıvı kaybı önlenir. • 112 aranarak tıbbı yardım istenir.

20. Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım • Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deri ile teması kesilmelidir. • Bölge bol, tazyiksiz su ile en az 15-20 dk. yumuşak bir şekilde yıkanır. • Giysiler çıkarılır. • Hasta örtülür. • 112 aranır.

21. Elektrik Yanıklarında İlk Yardım-1 • Soğukkanlı ve sakin olunur. • Hastaya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir. • Akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilir. • Hastanın ABC’si değerlendirilir.

22. Elektrik Yanıklarında İlk Yardım-2 • Hastaya kesinlikle su ile müdahale edilmez. • Hasta hareket ettirilmez. • Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle örtülür. • Tıbbi yardım istenir.

23. Sıcak Çarpması Nedir? • Yüksek derece ısı ve nem nedeni ile vücut ısısının ayarlanmaması sonucu ortaya çıkan tabloya denir.

24. Sıcak Çarpması Belirtileri-1 • Adale krampları • Güçsüzlük • Yorgunluk • Baş dönmesi • Davranış bozukluğu,sinirlilik

25. Sıcak Çarpması Belirtileri-2 • Solgun ve sıcak deri • Bol terleme • Mide krampları, bulantı ve kusma • Bilinç kaybı ve hayal görme • Hızlı nabız

26. Sıcak Çarpmasında İlk Yardım • Hasta serin ve havadar bir yere alınır. • Giysiler çıkarılır. • Sırtüstü yatırılarak kol ve bacaklar yükseltilir. • Bulantı yoksa ve bilinci açıksa su kaybı önlenir. • 1lt.su+1çay kaşığı karbonat+1çay kaşığı tuz karışımı ya da soda verilir.

27. Sıcak Çarpmasında Risk Grupları-1 • Kalp hastaları, • Tansiyon hastaları, • Diyabet hastaları, • Kanser hastaları, • Normal kilonun çok veya çok olanlar, • Psikolojik rahatsızlığı olanlar,

28. Sıcak Çarpmalarında Risk Grupları-2 • Böbrek hastaları, • 65 yaş üstü olanlar, • 5 yaş altı çocuklar, • Hamileler, • Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar, • Yeterli miktarda su içmeyenler.

29. Sıcak Çarpmasından Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler-1 • Şapka, güneş gözlüğü, şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalı, • Mevsim şartlarına uygun giyinilmeli, • Bol miktarda sıvı tüketilmeli, • Vücut temiz tutulmalı, • Her öğünde yeterli miktarda gıda alınmalı,

30. Sıcak Çarpmasından Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler-2 • Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalı, • Direk güneş ışığından korunmalı, • Kapalı mekanların düzenli aralıklarla havalandırılmasına özen gösterilmelidir.

31. Donma Nedir? • Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda oluşan hasara denir.

32. Donma Dereceleri-1 1.Derece: En hafif şeklidir. Erken müdahalede hızla iyileşir. • Deride solukluk ve soğukluk hissi vardır. • Uyuşukluk ve halsizlik görülür. • Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme hissi olur.

33. Donma Dereceleri-2 2.Derece: Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir. • Zarar gören bölgede gerginlik hissi olur. • Ödem,ağrı ve içi su dolu kabarcıklar meydana gelir. • Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür.

34. Donma Dereceleri-3 3.Derece :Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. • Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur.

35. Donmada İlk Yardım-1 • Hasta ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir. • Sakinleştirilir,kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez. • Kuru giysiler giydirilir. • Sıcak içecekler verilir. • Su toplamış bölgeler patlatılmaz. Bu bölgelerin üstü örtülür.

36. Donmada İlk Yardım-2 • Donuk bölge ovulmaz. Kendi kendine ısınması sağlanır. • El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. • Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. • El ve ayaklar yukarı kaldırılır. • 112 aranarak tıbbi yardım istenir.