De onzichtbare wereld zichtbaar maken

1. De onzichtbare wereld zichtbaar maken Microbiologie in het VO Naomi Brouwer Deskundige Infectiepreventie i.o. (Oud)Life Science docente

2. Inhoud • Waarom microbiologie in het VO? • Ik quiz niet dat het zo simpel was • hygiene • Omgevingsonderzoek • Preparaten maken • Belangrijk voor in de klas • Nog meer tips voor experimenten • Leveranciers en websites

3. Waarom microbiologie in het VO? Microbiologie houdt zich bezig met micro-organismen • Bacteriën • Schimmels • Gisten • Eencelligen • Virussen Biochemie / biotechnologie Ecologie

4. Waarom microbiologie in het VO? “Circle of life”

5. Waarom microbiologie in het VO? “Circle of life” Schedel = micro-organisme

6. Waarom microbiologie in het VO? Planten en dieren en hun samenhang: de eigen omgeving verkend Cellen staan aan de basis Schimmels en bacteriën: nuttig en soms schadelijk Mensen beïnvloeden hun omgeving Leervaardigheden in het vak biologie Bescherming Van generatie op generatie Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding

7. Ik quiz niet dat het zo simpel was…

8. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 1 Uit een Amerikaanse studie naar het aantal bacteriën op kantoren is gebleken dat op de stoelen en telefoons de meeste bacteriën voorkomen. Ook op het bureau van de werknemers kwamen veel bacteriën voor. Bij welke werknemers kwamer er de meeste bacteriën voor op het bureau? A. Mannelijke werknemers B. Vrouwelijke werknemers

9. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 1 Uit een Amerikaanse studie naar het aantal bacteriën op kantoren is gebleken dat op de stoelen en telefoons de meeste bacteriën voorkomen. Ook op het bureau van de werknemers kwamen veel bacteriën voor. Bij welke werknemers kwamer er de meeste bacteriën voor op het bureau? A. Mannelijke werknemers B. Vrouwelijke werknemers

10. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 2 Griep wordt veroorzaakt door het Influenza virus. De replicatie van een virus is afhankelijk van een gastheer en kan niet buiten de gastheercel “overleven”. A. Waar B. Niet waar

11. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 2 Griep wordt veroorzaakt door het Influenza virus. De replicatie van een virus is afhankelijk van een gastheer en kan niet buiten de gastheercel “overleven”. A. Waar B. Niet waar 24-48 uur op niet-poreuze oppervlakken Tot 12 uur op poreuze oppervlakken

12. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 3 De baby op de foto hiernaast heeft witte laesies op de tong. Door welk organisme worden deze laesies veroorzaakt? A. Schimmel B. Gist

13. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 3 De baby op de foto hiernaast heeft witte laesies op de tong. Door welk organisme worden deze laesies veroorzaakt? A. Schimmel B. Gist (Candida albicans)

14. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 4 Ziekenhuizen over heel de wereld kampen met een toename van (patiënten met) resistente bacteriën. Een voorbeeld van een resistente bacterie is de beruchte MRSA (Meticilline Resistente Staphylococcus aureus) Om te voorkomen dat het aantal MRSA-positieve patiënten in Nederland toeneemt, heeft Nederland het strenge “Search and Destroy”- beleid. Hoeveel procent van de Nederlanders is drager van een Staphylococcusaureus? • 1% • 30%

15. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 4 Ziekenhuizen over heel de wereld kampen met een toename van (patiënten met) resistente bacteriën. Een voorbeeld van een resistente bacterie is de beruchte MRSA (Meticilline Resistente Staphylococcus aureus) Om te voorkomen dat het aantal MRSA-positieve patiënten in Nederland toeneemt, heeft Nederland het strenge “Search and Destroy”- beleid. Hoeveel procent van de Nederlanders is drager van een Staphylococcus aureus? A. 1% B. 30% (1% daarvan is meticilline resistent dus MRSA)

16. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 5 Micro-organismen zijn belangrijk voor het menselijk lichaam. Ze spelen een rol bij onze afweer, de productie van mineralen en hormonen, de werking van processen in het lichaam, enz. Waar, op of in het lichaam, vinden we de meeste micro-organismen? A. De huid B. De darmen

17. Ik quiz niet dat het zo simpel was… Vraag 5 Micro-organismen zijn belangrijk voor het menselijk lichaam. Ze spelen een rol bij onze afweer, de productie van mineralen en hormonen, de werking van processen in het lichaam, enz. Waar, op of in het lichaam, vinden we de meeste micro-organismen? A. De huid B. De darmen (70% van totaal aantal micro-organismen)

18. hygiene Verspreiding van micro-organismen

19. hygiene • Handen wassen

20. hygiene • Bloedagar plaat (BA plaat) • Agar 5% schapenbloed • Geschikt voor kweken huidbacteriën • Identificatie dmv hemolyse (afbraak rode bloedcellen • Al per 50 stuks te bestellen

21. hygiene Kweek huidbacteriën • (Naam op de plaat schrijven) • Vingers/ ring op de BA-plaat leggen • Dichtplakken met plakband • Ondersteboven in een zak • 24-48 uur Incuberen bij 37°C

22. hygiene Huidbacteriën • Staphylococcus aureus • Micrococcus luteus • Staphylococcus epidermidis • E.coli (oeps!)

23. Ook herkenbaar: Bacillus sp!! Variaties: - Effect handen wassen/ desinfecteren - Aidsbekerspel met Serratia

24. Serratia marcecsens

25. Omgevingsonderzoek

26. Omgevingsonderzoek • Nutrient agar (NA plaat) • Basisagar • Geschikt voor veel verschillende bacteriën en schimmels • Wordt veel op scholen gebruikt • Verschillende pigmenten te zien van bacteriën • Zelf te gieten met leerlingen • Bij kamertemperatuur te incuberen

27. Juiste hoeveelheid water en agar bepalen Water en agar verwarmen/ opkoken (In een snelkookpan 20 min hoogste stand met laagje water onderin)* Platen gieten** (+/- 45°C) Platen laten stollen Klaar voor gebruik! *Snelkookpan of autoclaaf gebruiken voor steriele voedingsbodems **Paraplu van de brander gebruiken Omgevingsonderzoek Agarplaten gieten

28. Omgevingsonderzoek De Swab-methode • Wattenstokje nat maken • Monster nemen - Met zig-zag beweging op de plaat - 3 dagen bij kamertemperatuur

29. Omgevingsonderzoek Schimmel Vb) Aspergillus Gisten: Vb) Candida albicans Saccharomyces cereviciae

30. Omgevingsonderzoek • Onderzoeksvragen: • Waar vinden we de meeste bacteriën? • Hoeveel bacteriën zitten er op…..? • Hoeveel verschillende bacteriën zitten er op….? • Welk schoonmaakmiddel werkt het beste? • Welke tandpasta werk het beste? • Hoeveel bacteriën zitten er in 1ml slootwater?

31. Omgevingsonderzoek Remmingszones (bacteriesuspensie)

32. Preparaten maken • Levend preparaat (met of zonder methyleenblauw - Bacteriën - Schimmels - Planten - Dierlijke cellen • Gefixeerd preparaat met methyleenblauw - Bacteriën - Gisten

33. Preparaten maken Schimmelpreparaat met methyleenblauw

34. Preparaten maken Gefixeerde preparaat Handig filmpje youtube: Simple stain wmv 1. één druppel water op het objectglaasje brengen 2. Een klein beetje van de bacteriekolonie suspenderen in de druppel water. Uitwrijven ter grootte van een euromunt. 3. Het preparaat goed laten drogen aan de lucht. Na het drogen 3 keer met een pincet door de blauwe vlam halen.

35. Preparaten maken Kleuren 1. Druppel ongeveer 4 druppels methyleenblauw op het preparaat. Laat 2 minuten intrekken 2. Spoel het preparaat met zachtstromend koud water. Houd de straal zo min mogelijk boven de bacterie. 3. Droog het preparaat aan de lucht of dep het voorzichtig droog met een tissue

36. Preparaten maken • Wat kunnen we zien? Vergroting 1000X met immersie-olie Bioplek.org

37. Preparaten maken Staphylococcus sp Bolvormig in trosjes

38. Preparaten maken Micrococcus luteus Grote(re) bolvormige cellen per twee- en/of viertal

39. Preparaten maken Streptococcus sp Bolvormig, in keten.

40. Preparaten maken Bacillus sp Staafvormig

41. Preparaten maken E. coli Losse, kleine ovale cellen

42. Preparaten maken Epitheelcellen wangslijmvlies met bacteriën.

43. Belangrijk voor in de klas Afvalbakje met zakje Desinfectiemiddel voor oppervlakten 97% alcohol voor besmette materialen Water & zeep en/of handalcohol

44. Nog meer tips voor experimenten… Voedingsmiddelenmicrobiologie: - yoghurt maken met starterscultuur - Gemberbier maken Ecologie - Aantal micro-organismen in water (drinkwater, slootwater, rioolwater) Gisten ‘- gistcellen tellen - ballonnetjesproef met gisten Biochemie (erfelijkheid/genetica) • DNA uit bacterie (E. coli) Voortplanting - Aidsbekerspel met Serratia

45. Leveranciers en websites Leveranciers Websites www.microbiologie.com Alles over micro-organismen www.basismicrobiologie.nl Website van het boek Biologie voor het MLO. Met leuke en handige opdrachten en filmpjes. www.thuisexperimenteren.nl Experimenten die betrekking hebben op biologie, biochemie, microscopie, microbiologie, etc. www.bioplek.org BioTRADING www.biotrading.com Goedkoop, veel kant-en-klaar, korting voor scholen Boom B.V. www.boomlab.nl Eurofysica \www.eurofysica.nl Leverancier van educatieve materialen voor het voortgezet onderwijs. Levert ook aan particulieren. Euromex www.euromex.nl Microscopen en toebehoren Outdoor Education www.outdoor-education.n lEen leverancier van allerlei materialen voor schoolpractica. Hier kun je alles vinden dat je hartje begeert. Ze leveren ook aan particulieren.

46. Bedankt! Foto: afstudeeronderzoek “Bellende bacteriën” Eerstejaars studenten MBO Laboratoriumonderwijs Met dank aan Zadkine West Laboratoriumonderwijs voor het materiaal