Bartłomiej Napolski Jan Jęczmyk

1. Opis doświadczeń stosowania przez NBP i inne banki centalne operacji interwencyjnych na rynku pieniężnym i walutowym Bartłomiej Napolski Jan Jęczmyk

2. Operacje otwartego rynku - Operacje bezwarunkowe (outrighty, emisja bonów pieniężnych) - Operacje warunkowe (REPO, Reverse REPO, BSB/SBB)

3. Operacje otwartego rynku • Operacje podstawowe (sprzedaż bonów pieniężnych) • Operacje dostrajające (sprzedaż bonów pieniężnych o dłuższym okresie, REPO, przedterminowy wykup bonów pieniężnych) • Operacje strukturalne (wykup obligacji NBP, zakup papierów na rynku, emisja papierów długoterminowych)

4. Bony pieniężne - NBP • Standardowa metoda regulacji płynności w sektorze bankowym • Stosowanie regularnie, raz w tygodniu, w każdy piątek • Od 1 stycznia 2006 roku dostęp do operacji podstawowych uzyskały wszystkie banki uczestniczące w systemie SORBNET

5. Dealerzy rynku pieniężnego w 2010 roku(prime dealers)

6. Bony pieniężne – NBP • Nominał: 10 000 PLN • Termin wykupu: od 1 do 364 dni (1,7, 14,28, 91, 182 oraz 364 dni) • Minimalna wartość oferty: 1 mln zł. • Rynek wtórny dostępny jedynie dla banków

7. Bony pieniężne - NBP Średnie w miesiącu saldo bonów pieniężnych NBP (1995-2007) Źródło: Dane NBP – Sprawozdanie z wykonania polityki pieniężnej w 2007 r.

8. Działania NBP w warunkach kryzysu • Przed 2008 rokiem brak przesłanek do korzystania z operacji dostrajających • Wzrost niepewności i braku zaufania na rynku międzybankowym jako efekt kryzysu finansowego (ostatni kwartał 2008) • Wprowadzenie „Pakietu zaufania” 17 listopada 2008 roku

9. Niepewność w sektorze bankowym Źródło: Dane NBP – Sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w 2008 roku

10. Pakiet zaufania • Celem wprowadzenia pakietu było zwiększenie płynności w sektorze bankowym, zarówno w walutę krajową jak i waluty obce • Do stosowanych instrumentów polityki pieniężnej dołączyły swapy walutowe (oferowane bankom na parach walut: USD/PLN, EUR/PLN, CHF/PLN) • W 2008 roku przeprowadzono 6 operacji repo, a saldo zasilenia sektora bankowego wyniosło 15,3 mld PLN • Ponadto, przeprowadzono dodatkowe emisje bonów pieniężnych (2-dniowe i 3-dniowe)

11. Pakiet zaufania • W związku z przyrostem nadpłynności w sektorze bankowym do 20 lutego 2009 roku NBP każdorazowo akceptował całość popytu zgłaszanego przez banki na przetargach bonów pieniężnych • Do kwietnia przeprowadzano operacje repo raz w miesiącu • Ponadto, w maju wprowadzono operacje z 6-miesięcznym terminem zapadalności (również raz w miesiącu)

12. Pakiet zaufania • W 2009 r. rozszerzono listę aktywów akceptowanych jako zabezpieczenie operacji repo • Przy operacjach repo bank centralny nie ogłaszał podaży i przyjmował cały popyt, ogłaszając jedynie minimalną akceptowalną rentowność • Średni poziom operacji repo w 2009 wyniósł 11,456 mln PLN • Tego też roku przedterminowo skupiono 10-letnie obligacje NBP o wartości 7,817 mln PLN (operacja strukturalna)

13. Pakiet zaufania • Począwszy od października 2010 nie przewiduje się przeprowadzania operacji typu repo. Ostatnia taka operacja miała miejsce 7 września 2010 roku i była przeprowadzona z pulą • Obecnie nie przewiduje się także wykorzystania swapów walutowych • Operacje podstawowe będą przeprowadzane w formie 7-dniowych bonów pieniężnych

14. Pakiet zaufania - podsumowanie Użycie instrumentów polityki pieniężnej Źródło: Dane NBP – Raport roczny 2009 – Płynność sektora bankowego

15. Inne działania banku centralnego • 7 listopada 2008 roku Narodowy Bank Szwajcarii (SNB) podpisał umowę z NBP na tymczasowy swap EUR/CHF • Celem operacji było zasilenie polskich banków frankami szwajcarskimi • W kwietniu 2009 roku ogłoszono przystąpienie Polski do FCL – Elastycznej Linii Kredytowej Międzynarodowego Funduszu Walutowego (zwiększenie rezerw walutowych o ponad 20 mld USD)

16. Operacje otwartego rynku - EBC • Wszystkie operacje otwartego rynku w Eurosystemie przeprowadzane są za pośrednictwem banków narodowych • Wybór rodzajów i procedur dla operacji otwartego rynku jest zdeterminowany przez pozycję strukturalną systemu bankowego • Kraje kandydujące do strefy euro (w tym Polskę) charakteryzuje nadmierna płynność. W Eurosystemie mamy do czynienia z sytuacją odwrotną…

17. Operacje otwartego rynku - EBC • Środowisko, w którym działa EBC charakteryzuje strukturalny brak płynności • W tych warunkach stosuje się dwa regularne rodzaje operacji: - podstawowe operacje refinansujące z terminem 1-tygodniowym - dodatkowe operacje z terminem 3- miesięcznym • W 2007 (do 8 sierpnia) EBC przeznaczył na podstawowe operacje refinansujące średnio 292 mld euro.

18. Operacje otwartego rynku - EBC • Poza wymienionymi instrumentami, EBC stosuje także operacje „dostrajające” • Dłuższe operacje refinansujące - bez limitu oferowanych stóp procentowych, za to z limitem środków do przydziału 50 mld € • W 2007 r., po 9 sierpnia, przeprowadzono dwie uzupełniające dłuższe operacje refinansujące • Pod koniec 2007 r. kwota otwartych dłuższych operacji refinansujących wynosiła 268 mld euro i była prawie o 80% wyższa od kwoty na początku sierpnia. • Banki zazwyczaj niechętnie udzielają pożyczek na rynku pieniężnym w ostatnich tygodniach roku z uwagi na kwestie bilansowe. Ta tendencja wystąpiła ze szczególną siłą w 2007 r. Z uwagi na nią 30 listopada EBC ogłosił podjęcie specjalnych działań: zapadalność podstawowych operacji refinansujących przydzielonych 18 grudnia została wyjątkowo przedłużona z jednego do dwóch tygodni.

19. Operacje otwartego rynku - EBC • W okresie od stycznia do września 2008 r. również przeprowadzano dodatkowe operacje refinansujące, w tym 6-miesięczne (pierwsze operacje 6-miesięczne zostały rozliczone 3 kwietnia i 10 lipca na kwotę 25 mld euro każda) • W okresie od października do grudnia 2008 r. przetargi na repo były przeprowadzane jako przetargi kwotowe o stałej stopie procentowej z pełnym przydziałem • Wtedy też przeprowadzono 4 dodatkowe operacje repo, w tym jedną 6-miesięczną Pod koniec 2008 r. udział podstawowych operacji refinansujących w łącznym wolumenie refinansowania obniżył się do około 28%, a pozostałe 72% stanowiły dłuższe operacje refinansujące, dodatkowe dłuższe operacje refinansujące • W dniu 15 października 2008 Rada Prezesów podjęła decyzję o tymczasowym rozszerzeniu listy zabezpieczeń kwalifikowanych do końca 2009 r.

20. Operacje otwartego rynku - EBC • Rada Prezesów 7 maja 2009 r. postanowiła przeprowadzić 3 dłuższe operacje refinansujące zasilające w płynność z okresem zapadalności wynoszącym 1 rok • W 2009 r. wszystkie 52 podstawowe operacje refinansujące zostały przeprowadzone formie przetargów kwotowych, przy czym zapewniono finansowanie dla wszystkich ofert • Zainteresowanie repo spadało w ciągu roku: w pierwszej operacji uczestniczyło 1121 stron, w drugiej – 589, a w trzeciej – 224. W przypadku operacji 3- i 6-miesięcznych, udział spadał do odpowiednio 8 i 21 stron • W 2010 przeprowadzono już tylko 3 operacje 3-miesięczne

21. Działania EBC w warunkach niepewności • 12 września 2001 roku, po zamachach terrorystycznych w USA, Europejski Bank Centralny zdecydował „wstrzyknąć” 70 mld oraz 40 mld euro następnego dnia • Rekord ten został pobity w sierpniu 2008 roku, kiedy to BNP Paribas ogłosił wycofanie się z funduszy zaangażowanych w amerykański rynek subprime. Oferta była nieograniczona i wyniosła 95 mld euro

22. Operacje otwartego rynku - FED • Przedmiotem operacji otwartego rynku w Stanach Zjednoczonych są rządowe papiery wartościowe (najczęściej krótkoterminowe – tzw. weksle skarbowe) • W określonych sytuacjach wykorzystywane są również średnio- i długookreowe papiery wartościowe (obligacje) • Decyzje w sprawie przeprowadzania operacji podejmuje Federalny Komitet ds. Otwartego Rynku

23. Repo w USA – 2005 vs 2008 2005 2008 • Przeciętna wartość krótkoterminowych (do 6 dni) operacji repo wyniosła $8.5 mldw 2005 ($7.5 mld w 2004) • Przeciętna wartość długoterminowych operacji repo wyniosła $17.6 mldw 2005 (blisko poziomu z 2004) • Przeciętna wartość krótkoterminowych (do 6 dni) operacji repo wyniosła $7.1 mldw 2008, (spadek o $1.8 mld wobec zeszłego roku) • Przeciętna wartość długoterminowych operacji repo wyniosła $17.0 mld w 2008 i była wyższa w pierwszej części roku, zanim we wrześniu wycofano 7- i 14-dniowerepo.

24. Reverse repo - FED Źródło: www.newyorkfed.org

25. Ostatnie poczynania FEDu Na początku listopada FED zapowiedział skup obligacji o łącznej wartości 600 mld USD, w przeciągu 8 miesięcy.

26. Interwencje walutowe • Powody przeprowadzania interwencji walutowych • Wzrost aktywności banków centralnych: - polityka Ludowego Banku Chin - interwencja SNB (marzec 2010) - interwencja w celu osłabienia jena (wrzesień 2010)

27. Interwencje walutowe - Polska • 9 kwietnia 2010 – pierwsza interwencja NBP na rynku walutowym od momentu wprowadzenia płynnego kursu walutowego (2000) • Zdaniem dealerów NBP skupił 9 mln euro • Uzasadnienie: nadmierna aprecjacja złotego zagrożeniem dla wzrostu gospodarczego „Jest pełna zgodność po obu stronach Świętokrzyskiej co do obaw związanych z umocnieniem złotego. NBP przełożył słowa na czyny.” Wiceminister Finansów , Michał Radziwiłł dla agencji Reuters

28. Interwencje walutowe - Polska „Narodowy Bank Polski w godzinach południowych dokonał zakupu pewnej ilości walut obcych po korzystnym kursie” Źródło: Money.pl

29. Spektakularne porażki • 16 września 1992 roku znany jest jako „czarna środa”. W wyniku ataku spekulacyjnego funt szterling został wycofany z systemu ERM. Zaangażowanie 27 mld rezerw w „ratowanie funta” przyniosło stratę 3,4 mld funtów. • Centralny Bank Rosyjski od sierpnia 2008 do lutego 2009 roku stracił prawie 36% rezerw. Banki komercyjne, wspierane przez państwo, zamiast prowadzenia standardowej akcji kredytowej, grały na dalsze osłabienie rubla.

30. Interwencje walutowe - perspektywy • Posiadacze wysokich rezerw versus zadłużeni • Widmo „wojny walutowej” • Reakcje na psucie podstawowych walut rezerwowych: - chińskie obligacje denominowane w juanie - ucieczka w złoto

31. Dziękujemy 