AİHS 3. Madde Bağlamında Yükümlülükler

1. AİHS 3. Madde Bağlamında Yükümlülükler Yargının Rolü Ankara / 15 Nisan 2010 E. Svanidze

2. Madde 3 • “Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve cezaya tabi tutulamaz.” • Bir muamele veya cezayı kabul edilemez kılan tanımlayıcı unsurlar: • İşkence • İnsanlık dışı • Aşağılayıcı

3. Tanımlayıcı Göstergeler • İşkence • Sıradışı ağırlık – ‘işkence izi’ • Belirli amaçlar (itiraf, vs.) • Kamu görevlileri • İnsanlıkdışı – zalimane ve medeniyet dışı doğa çağrışımlar • Aşağılayıcı – alçak düşüren ve itibarını kıran etkiler veya sonuçlar • Ek yönler - algıların evrimi - göreli yaklaşım

4. Kötü Muamele Yasağının Kapsamı İŞKENCE EŞİK ASGARİ AĞIRLIK DÜZEYİ

5. Yanlış İşleyişin Sonuçları • Yargının yanlış işleyişi = 3. Madde bağlamında usuli ihlaller (tartışılacak) • Yargının yanlış işleyişi / adaletin yanlış tecellisi = 3. Madde bağlamında maddi ihlaller 3. Madde bağlamında asgari ağırlık düzeyine ulaşan ızdıraba yol açabilir

6. Maddi İhlaller • Hayatın tehlikede olduğu durumlarda kişilerin kaybolmaları karşısında hareketsizlik Ipek -Türkiye ; Baysayeva -Rusya • Ciddi ölçüde insani ızdıraba yol açacak şekilde adil yargılanma gerekliliklerini açıkça göz ardı etmek idam kararıOcalan -Türkiye • Hayat hakkı, kötü muamele yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı gibi temel insan haklarını ciddi ölçüde tehlikeye atan adaletin yanlış tecellisi(???)

7. Maddi İhlaller • Hukuka aykırı gözaltı, mağdurun ızdırabını artırabilir ve asgari ağırlık düzeyine ulaşılması sonucunu doğurabilir(5. Maddenin ihlali 3 . Maddenin ihlali) Trepashkin - Rusya • Roma topluluğunun zarar gören üyelerinin gerekçelendirilmiş şikayetlerinin yetkili makamlarca (ceza ve hukuk davalarında hem savcılar hem mahkemelerce) dikkate alınmaması aşağılayıcı muamele oluşturmuştur Moldovan-Romanya • Duruşma salonundaki alçaltıcı bir durum aşağılayıcı muamele oluşturabilir Sarban - Moldova; Ramishvili ve Kokhreidze-Gürcistan

8. Yargıya Atfedilebilecek Pozitif Yükümlülükler • Pozitif yükümlülükler = Madde 3 + Madde 1 ‘herkes yararlanır’ • Kötü muameleye ilişkin kesin yasak - Hukuki temeli sözleşme hukukunda (4. Madde ve 15. Madde metinleri) - İşkencenin kullanımının yararları sorgulanabilir / fiili sonuç yoktur (hayal) • Usuli yükümlülükler • Yargısal caydırıcılık ile kötü muameleyi önleme yükümlülüğü

9. Diğer Haklarla İlişkisi - 6. Madde(adil yargılanma) Harutyunyan -Ermenistan Gafgen -Almanya - 13. Madde (etkili başvuru yolu) 3+13=3 Afanasyev - Ukrayna Batı ve Diğerleri - Türkiye - Tazminat talepli hukuk davaları –13. Madde Menesheva- Rusya

10. Yargısal Caydırıcılık • Hususi olarak kötü muameleye yönelik çıkartılan mevzuatın - kötü muamele fiillerinin tasnifi Valeriu ve Nicolae Rosca -Moldova - yeterli cezalandırma Valeriu ve Nicolae Rosca -Moldova Okkalı - Türkiye

11. Yargısal Caydırıcılık • Devlete atfedilebilecek kötü muamele Valeriu ve Nicolae Rosca -Moldova Bekos ve Koutropoulos - Yunanistan • Özel şahıslarca yapılan kötü muamele GldaniYehova Şahitleri Cemaatinin 97 üyesi ve diğer 4 kişi -Gürcistan Opuz- Türkiye

12. Yargısal Caydırıcılık • Bu tür fiilleri genel olarak önlemek için yeterince caydırıcı bir etki sağlanmalıdır Okkalı - Türkiye Valeriu ve Nicolae Rosca -Moldova • Faillerin caydırılması Opuz-Türkiye “Kişilerin fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü korumakla görevlendirilmiş hukuk muhafızları” Okkalı - Türkiye