15 Ekim 2012 Afyonkarahisar

1. 15 Ekim 2012Afyonkarahisar ENGELLİLERİN HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞMENİN UYGULANMASININ TEŞVİK EDİLMESİ VE İZLENMESİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI VE ULUSAL MEKANİZMALAR

2. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması • Nedir? • Neden gereklidir? • İşlevleri nelerdir? • Ne tür katkılar sağlar?

3. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Sözleşme, uluslararası izleme gibi ulusal düzeyde de Sözleşmenin uygulanmasına ve bu uygulamanın izlenmesine yönelik bir yapılanma öngörür.

4. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Ulusal uygulama ve izlemenin yapılanma anlayışı nedir? Ulusal Uygulama ve İzleme (33. Madde) • Odak (sorumlu)kurum /Eşgüdüm mekanizması • Bağımsız mekanizma

5. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Ulusal Uygulama: Odak (Sorumlu) Kurum… Odak kurum Taraf Devletleri, ayrı bakanlıklar ve birimler içerisinde yönetişim yerine bütüncül bir engelliler politikası oluşturulması ve uygulanması için politika ve hizmetler üzerinde etkin bir koordinasyon amacıyla kurulur.

6. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Ülkemizde odak kurum neresidir? Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüdür. Genel Müdürlüğümüz engellilerin tüm yaşam alanlarında ayrımcılığa uğramadan insan haklarından yararlanarak toplumsal hayata katılmaları ve diğer konularda ulusal düzeyde politika ve stratejilerin belirlenmesi çalışmalarını koordine etmek, belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasını teşvik etmek, izlemek ve değerlendirmek üzere 633 sayılı Kanunla kurulmuştur. (Madde 10/1/b)

7. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Peki odak kurumun görevleri nelerdir? • Bilinçlendirme; • Tüm taraflara yönelik bilgilendirme; • Eşgüdüm; • Strateji ve politikaların revizyonu; • İlgili her türlü mevzuatın Sözleşme dikkate alınarak hazırlanması; gözden geçirilmesi ya da değiştirilmesini sağlamak; • Sözleşmenin erişilebilir formatları; • Sözleşme'nin uygulanmasına yönelik eylem planı geliştirmek ve izlemek; • Veri ve istatistik; • Periyodik raporlar; • Sivil toplum katılımı.

8. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Katılımın ulusal uygulama ve izlemedeki önemi nedir? • Genel bir ilke… • Genel bir yükümlülük … • Bir dizi hak…

9. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Periyodik raporların amacı nedir? Periyodik raporlar devletlerin Sözleşme çerçevesindeki yükümlüklerini yerine getirmelerini teşvik eder ve devlet ile sivil toplumun ülkedeki engellilerin insan haklarına gösterilen saygının düzeyini değerlendirmelerine imkan tanır.

10. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Ulusal düzeyde raporlama sürecinin faydaları nelerdir? • Hükümetleri insan hakları ve engellilik konusundaki ulusal mevzuatlarını, politikalarını ve programlarını kapsamlı bir biçimde gözden geçirmelerini ve izlemelerini sağlamakta; • Hükümetleri kendi performanslarını değerlendirebilecekleri öncelikleri ve göstergeleri belirlemeleri için teşvik etmekte; • Hükümetlere sonraki raporları için karşılaştırma imkânları veren ölçütler sağlamakta; • Uygulamada yaşanan zorluk ve güçlüklerin çözüm için değerlendirilmesini sağlamaktadır.

11. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Ulusal Raporlar… Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi, Sözleşme çerçevesinde hazırlanacak ulusal raporlara yönelik olarak her raporlama dönemi için raporlama yönergesi hazırlar ve taraf devletlerden raporlarında bu yönerge ile birlikte diğer insan hakları raporlama enstrümanlarını esas almalarını bekler.

12. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması İlk ulusal rapor nasıl olmalıdır? • Sözleşmeye taraf olan her devlet için ilk rapor elbette Sözleşme'nin uygulanmasına yönelik olarak alınan tedbirlere ilişkin kapsamlı bir ön rapor anlamındadır. Bu rapor, Sözleşme'nin bahse konu olan ülkede yürürlüğe girmesinden sonra iki sene içinde sunulur. Bu rapor; • anayasal, yasal ve idari çerçeveyi tanıtmalı; • uygulanan politika ve programlara yer vermeli ve • kaydedilen gelişmeyi ortaya koymalı.

13. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması • İzleme aracı olarak raporlama çalışmalarının ülkemizdeki durumu

14. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Raporlama süreci neleri ortaya koymuştur? • Hakların bölünmezliği noktasında bir kurumun yaptığı çalışmanın çıktısının diğer bir kurumun girdisi olmasını bir kez daha göstermiştir, • Ulusal rapor hazırlık çalışmaları kapsamında yapılan işbirliği ve yazışmaların ilgili tarafların Sözleşme konusunda bilgilendirilmesini ve farkındalıklarını artırmıştır,

15. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması • Özürlülük konusundaki politika ve uygulamaların Sözleşmede öngörülen bütüncül yaklaşımla yeniden gözden geçirilmesini ve var olan boşlukların tespit edilmesini sağlamıştır, • özürlülüğe ilişkin göstergelerin ve ayrıştırılmış verilerin eksikliğini göstermiş ve esasında bu izleme için göstergeler oluşturmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur, • özürlülüğe yönelik geleneksel bakış açısının kurumların politika ve uygulamalarında halen yaygın bakış açısı olduğunu ve bir dönüşüm çabasına ihtiyaç olduğunu göstermiştir.

16. Ulusal Uygulama ve İzleme Mekanizması Son söz… • Sözleşme, topyekûn bir toplumsal dönüşüm hedefleyen, bütüncül bir yol haritasıdır. • Bu dönüşümün ancak kamu, sivil toplum ve insan hakları kurumları başta olmak üzere tüm tarafların işbirliği ile mümkündür.

17. teşekkür ederim... Keziban KARÇKAY Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanı kkarckay@aile.gov.tr