Zarządzania projektami (2)

1. Zarządzania projektami (2) Wydział Paliw i Energii AGH dr inż. Krzysztof Kwaśniewski

2. zakres wykładu elementy metodyki zarządzania projektami ocena projektów inwestycyjnych przygotowanie studium wykonalności

3. dlaczego ocenia się projekty? Ocena projektu powinna dać odpowiedź na następujące pytania: • Czy realizować projekt, czy zrezygnować z jego realizacji? • Czy poprzez realizację projektu uzyskamy zakładane cele? • Który wariant wybrać do realizacji? • Jak uszeregować warianty projektów wg. kryteriów ich opłacalności? • Jak przekonać zarząd, inwestorów do danego projektu? • Jak pozyskać środki finansowe?

4. rodzaje inwestycji Inwestycje w dotychczasowych dziedzinach • rozszerzenie • zmiana • racjonalizacja Inwestycje w nowych dziedzinach • dywersyfikacja

5. fazy inwestycji

6. fazy inwestycji

7. ocena bezwzględna i względna Ocena bezwzględna – sporządzana jest dla konkretnego projektu, pozwala stwierdzić czy jest on opłacalny, Ocena względna – sporządzana jest dla projektów alternatywnych i pozwala na porównanie z rozwiązaniem przyjętym za bazowe.

8. podstawowe problemy poprawnego rachunku oceny projektów Wycena korzyści: - korzyści mogą mieć charakter niemierzalny, - brak dostatecznie dokładnych danych do oceny, Ryzyko: - bardzo różne źródła ryzyka, - trudność pomiaru ryzyka, Czas: - inflacja, - wartość pieniądza w czasie, Stopa procentowa: - koszt kapitału, - wymagania inwestorów co do zwrotu z inwestycji,

9. metody oceny i selekcji projektów Metody jakościowe: - oparte na opiniach i doświadczeniu, - punktowe (scoringowe), Metody ekonomiczne: - analiza progu rentowności, - okres zwrotu nakładów inwestycyjnych, - prosta stopa zwrotu - ARR - wartość aktualna netto – NPV, NPVR, - wewnętrzna stopa zwrotu – IRR, MIRR Metody oceny w warunkach ryzyka i niepewności: - analiza scenariuszowa, - analiza drzew decyzyjnych, - analiza wrażliwości, - symulacja

10. metody punktowe Metody punktowe mają zastosowanie głównie do wstępnej selekcji projektów. Ocena projektu sprowadza się do obliczenia łącznej liczby punktów przyznanych poszczególnym wariantom w przekroju odpowiednio dobranych kryteriów. Podstawowym problemem jest wybór odpowiednich kryteriów (np. czas wdrażania, potencjał ekonomiczny, wysokość nakładów początkowych, skutki ekologiczne, pozycja rynkowa )i wag kryteriów.

11. analiza progu rentowności Istotą metody jest określenie wpływu na wynik finansowy poziomu sprzedaży, cen czy poziomu kosztów. Podstawą jest obliczenie punktu krytycznego – BEP, tzn. poziomu sprzedaży przy którym poziom kosztów i przychodów jest taki sam ( gdzie: KS – koszty stałe, JCS – jednostkowa cena sprzedaży, JKZ – jednostkowe koszty zmienne) Metoda wymaga przyjęcia wielu upraszczających założeń dotyczących poziomu i struktury kosztów. Po obliczeniu wartości BEP należy przeprowadzić analizę wrażliwości.

12. prosta stopa zwrotu - ARR Określona jest jako stosunek wielkości zysku w normalnym roku eksploatacji do początkowego nakładu inwestycyjnego. Istnieją dwie odmiany tej metody: ARR liczona w stosunku do kapitału zakładowego i w stosunku do całego nakładu inwestycyjnego NP. – zysk netto I – odsetki K – całkowite nakłady inwestycyjne Q – wartośc ka[itału zakładowego

13. inwestycyjne przepływy pieniężne

14. okres zwrotu nakładów inwestycyjnych - PB Metoda obliczania okresu zwrotu nakładów – PB polega wyznaczeniu czasu potrzebnego do odzyskania początkowych nakładów inwestycyjnych poprzez skumulowane dochody wypracowane w trakcie realizacji projektu. Terminem „dochody” określa się z reguły sumę zysków netto, amortyzacji i kosztów finansowych. Aby możliwe było podejmowanie decyzji na podstawie miernika PB potrzebne jest wcześniejsze ustalenie krytycznego (dopuszczalnego) okresu zwrotu. Nie istnieją jednak żadne jednoznacznie sformułowane zasady określania krytycznego PB

15. wartość aktualna netto - NPV Jest obliczana poprzez zsumowanie zdyskontowanych na ten sam moment różnic pomiędzy wpływami a wydatkami pieniężnymi przez cały okres realizacji projektu. gdzie: NCFt – cash flow netto w kolejnym okresie okresu obliczeniowego t – kolejny okres realizacji i – stopa dyskontowa n – horyzont czasowy projektu Jeśli NPV większe od 0 projekt uznać należy za opłacalny

16. NPV % NPV profil NPV Wykres przedstawia zależność NPV projektu od stopy dyskontowej tzn. informuje o wrażliwości projektu na zmianę stopy procentowej. Inwestor, określając własne możliwości finansowe i wymaganą przez siebie stopę dyskontową może wybrać lepszy projekt inwestycyjny.

17. wewnętrzna stopa zwrotu- IRR Jest to wartość stopy dyskontowej, przy której wartość zaktualizowana wydatków pieniężnych równa się wartości zaktualizowanej wpływów. Obliczanie wartości IRR przeprowadza się metodą kolejnych przybliżeń. Podejmując decyzję należy wybrać alternatywę o największej wartości IRR, pod warunkiem że przekracza ona zakładaną wartość graniczną.

18. szacowanie strumieni pieniężnych projektu Podstawowym problemem oceny projektu jest właściwe oszacowanie horyzontu czasowego, kosztów kapitału oraz właściwe oszacowanie przyrostowych strumieni gotówki netto. Ustalając przyszłe strumienie gotówki należy wziąć pod uwagę trzy podstawowe etapy życia projektu: faza przygotowania – nakłady na prace projektowe i studialne, zakup terenu i nakłady na infrastrukturę, zakup i instalacja wyposażenia, nakłady na kapitał pracujący netto oraz dodatkowe strumienie wydatków na szkolenia, działania marketingowe i inne. faza eksploatacji – podstawowe strumienie przychodów i wydatków operacyjnych a także dodatkowe strumienie związane ze zmiana kapitału obrotowego, faza likwidacji – wymaga uwzględnienia dodatkowych wpływów wynikających ze sprzedaży majątku trwałego i obrotowego

19. projekty komplementarne Projekty niezależne to takie, które mogą być realizowane autonomicznie. Zastosowanie mierników NPV czy IRR daje jednoznaczne wskazania co do celowości ich realizacji. Projekty komplementarne to takie , które są powiązane względami strategicznymi czy technicznymi, często przyjmując charakter inwestycji głównej i inwestycji towarzyszących. W przypadku oceny konieczna jest kompleksowa ocena całości przedsięwzięcia z uwzględnieniem wzajemnego wpływu projektów