BAB 6

1. BAB 6 SENI DAN MANIFESTASI BUDAYA

2. Pengertian Seni • Kamus Dewan – sesuatu yang indah atau sesuatu yang memerlukan banyak pengalaman / kemahiran • Herberd Read – suatu usaha utk mencipta bentuk2 yang menyenangkan • Drs Sidi Gazalba – penciptaan bentuk2 yang mengandungi nilai2 estetika bersepadu dgn nilai estetika Islam dan tertakluk kpd syariat Allah • Kesenian Islam – suatu unsur keindahan yg mampu menjadikan manusia terpesona apabila melihat/mendengarnya yg dapat mendekatkan diri kepada Pencipta dengan bertunjangkan kepada nilai tauhid, syariat dan akhlak.

3. Pengertian Budaya • Kamus Dewan – tamadun, peradaban, cara berfikir atau kemajuan fikiran • Iaitu sesuatu yg telah sebati dengan tabiat, perlakuan manusia secara langsung atau tidak langsung dan berterusan dlm melakukan aktiviti. • Budaya Islam diertikan sebagai budaya yang terbentuk hasil interaksi antara budaya masyarakat setempat dgn nilai-nilai berteraskan ajaran Islam

4. Prinsip Kesenian Islam • Islam tidak menghalang kesenian selagi tidak melampui batas krn Allah suka kepada keindahan “Sesungguhnya Allah itu indah dan sukakan kepada keindahan”(Hadis) • Nilai suatu hasil kesenian bukan dinilai daripada pemikiran manusia sahaja sepertimana yang berlaku dalam masyarakat Barat tetapi perlu juga berpaksikan ajaran al-Quran dan al-Sunnah. • Tiga prinsip utama yg terkandung dlm kesenian Islam: • Tujuan dan matlamat • Untuk mendapatkan keredhaan Allah bukan untuk bermegah2, dapat sanjungan, bangkitkan nafsu syahwat, merosakkan aqidah, syariah dan akhlak • Kesenian barat mempunyai dua tujuan: • Seni untuk seni – hasil karya hanya diketahui oleh penciptanya sahaja • Seni untuk masyarakat – yg boleh difahami oleh masyarakat. S/a tujuan politik, kemasyarakatan atau politik • Kandungan • Mewujudkan nilai yang membawa kepada mengingati Allah – tambah keimanan, ketaqwaan dan amal soleh bukan melalaikan • Sumber • Bersumberkan al-Quran dan al-Sunnah supaya kesenian seiring dgn ajaran Islam

5. Bidang Kesenian Islam • Senibina • Seni kaligrafi (khat) • Kesusasteraan dan Persuratan • Seni hiburan

6. Senibina • Ia tercetus daripada kemahiran dalam binaan dan pertukangan spt pada kayu, batu, marmar dll. • Terbahagi dua • Keperluan kehidupan – hospital, pasar • Keperluan ibadah - masjid • Hendaklah berteraskan ketaqwaan • Ciri senibina Islam • Kubah • Menara • Arca • Jubin • Bulan sabit dan bintang

7. Seni kaligrafi (khat) • Seni yg menggabungkan kelembutan gerakan jari dgn pena dlm menghasilkan tulisan • Fungsi seni khat • Menulis ayat al-Quran • Hiasan bangunan • Akui keesaan / kebesaran Allah • Perkuatkan aqidah • Jenis Khat • Kufi • Naskhi • Taliq • Nastaliq • Diwan

8. Contoh Kaligrafi Islam (Khat)

9. Naskhi

10. Taliq

11. Nastaliq

12. Diwan

14. Kesusasteraan dan Persuratan • Masyarakat Arab Jahiliyah sebelum kedatangan Islam adalah masyarakat yang sukakan kesusasteraan terutama syair. • Penurunan al-Quran telah melenyapkan kehebatan sastera masyarakat Arab • Ini kerana bahasa al-Quran mempunyai gaya dan nilai bahasa yg tinggi yg sukar ditandingi oleh sesiapa w/p seorang sasterawan. Inilah yang dikatakan mukjizat al-Quran. ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ Dan kalau kamu ada menaruh syak tentang apa yang Kami turunkan kepada hamba Kami (Muhammad), maka cubalah buat dan datangkanlah satu surah yang sebanding dengan Al-Qur'an itu, dan panggillah orang yang kamu percaya boleh menolong kamu selain dari Allah, jika betul kamu orang yang benar (al-Baqarah: 23) • Al-Quran mampu memberi ketenangan dan melembutkan hati yang tidak tenteram

15. Seni hiburan • Lakonan • Sama ada yang dipentaskan atau yang dirakamkan • Seni suara / nyayian • Iaitu merujuk kepada kemerduan, kemantapan dan kelunakanvokal dalam mendendangkan senikata dan lirik • Muzik • Dalam bahasa Arab disebut – handasah al-sawt (seni bunyi) • Muzik terhasil drpd alat muzik yang mengeluarkan bunyi

16. Pandangan Ulama Tentang Seni Hiburan • Syeikh Rasyid Reda • Pelakon yg dedahkan aurat dan bergaul dengan bukan mahram adalah haram. • Beliau menolak alasan mengharuskan seni lakon yang terdapat unsur pendidikan seperti bapa mencium pipi anak gadisnya sedangkan mereka bukan mahram. • Imam al-Ghazali • Nyanyian dan muzik adalah harus selagi tidak bercanggah dengan hukum syarak. Antara yang dilarang ialah tidak menutup aurat, gaya atau suara yang ghairah • Menonton filem adalah harus, namun menjadi haram jika terdapat unsur yang merosakkan akidah dan akhlak serta melalaikan ibadah wajib. • Kartundan animasi adalah harus untuk tujuan pendidikan pada kanak-kanak.

17. Dr. Yusof al-Qardawi • Sukan juga merupakan aktiviti hiburan. Jenis sukan yang digalakkan oleh Rasulullah spt berlumba lari, memanah, menunggang kuda • Syeikh Tantawi • Nyanyian dan muzik tidak dilarang selagi tidak bercanggah. Sebab diharamkan: • Senikata yang haram • Penyanyi wanita menyanyi untuk lelaki • Persembahan menghalang ibadah • Bercampur lelaki dan perempuan • Menjadikan pendengar berkelakuan buruk Garis panduan hiburan • Isi kandungannya tidak membangkitkan nafsu syahwat • Persembahan yang tidak melampaui batas • Tidak bercampur perkara yang diharamkan • Tidak keterlaluan atau secara sederhana • Tidak melalaikan daripada mengingati Allah