Vler simi i nevojave t nx n sve me p rparim t dob t

1. Vler�simi i nevojave t� nx�n�sve me p�rparim t� dob�t Punuan Ermelinda Duka Alma Lumani Edmonda �e�o Valbona Ramolli Anila Jorgji 6 maj 2010

2. Nj� f�mij� q� vrapon drejt nesh p�r ta p�rqafuar apo p�r ta lavd�ruar me shum� dashamir�si ka nevoj� n� �do �ast p�r nj� p�rk�dhelje t� till�, jo kur na vjen p�r mbar� neve. (Leo Buscalia)�

3. Hyrja �Nx�n�s me p�rparim t� dob�t� - t� gjith� pak a shum� i referohemi atij grupi nx�n�sish q� ka rezultate akademike t� ulta. Duke iu referuar kurrikul�s, do t� thoshim q� ky �sht� pik�risht ai grup tek i cili synohet t� arrihen objektivat minimale t� �do l�nde. N� tem�n ton� studimore nx�n�s me p�rparim t� dob�t kemi p�rfshir� nx�n�sit q� n� p�rfundimet e semestrit t� par� dhe n� testet e zhvilluara n� fund t� programit t� semestrit rezultuan t� vler�suar me nota jokaluese ,dhe ata nx�n�s q� u vler�suan me notat 5 (pes�) dhe 6 (gjasht�).

4. Grupi �nx�n�sit me p�rparim t� dob�t� > Grupi �nx�n�s me v�shtir�si n� t� nx�n� Faktor�t q� ndikojn� n� rezultatet e dob�ta jan� t� shumta Piaget vler�son m� tep�r aft�sit� e individit n� p�rparimin e zhvillimin e tij. Vigotski vler�son p�rvojat sociale.

5.  �Diagnostikimi i paaft�sis� s� nx�n�sit p�r t� m�suar n� shkoll� dhe m�nyrat p�r ta shmangur at� ��  znj. Z. �obo Paaft�sia p�r t� m�suar �sht� e ndikuar nga v�shtir�sia n� t� nx�n� , nga prapambetje mendore, nga hiperaktiviteti q� shoq�rohet me munges� p�rq�ndrimi, munges� komunikimi, agresivitet, nga probleme emocionale, faktor� stresant� etj Ajo vler�son se �sht� e r�nd�sishme njohja e shkall�s s� inteligjenc�s s� individit e lidhur kjo me nj� s�r� faktor�sh: biologjik�, social�, mjedisor� e arsimor� .

6. Sipas manualit t� trajnimit t� m�suesit p�r v�shtir�sit� n� t� nx�n� p�rfshihen: �rregullimet n� t� nx�n� q� p�rfshijn�: �rregullimet e aft�sis� s� t� lexuarit �rregullimet e aft�sis� matematikore �rregullimet e aft�sis� s� t� shkruarit � �rregullimi i deficitit n� v�mendje dhe hiperaktivitetit ��rregullimi i gjuh�s s� shprehur ��rregullimi i aft�sis� p�r koordinim motor Mund t� ndodh� q� f�mija t� ket� edhe v�shtir�si n� t� nx�n� dhe nj�koh�sisht edhe prapambetje mendore, por k�to jan� dy gj�ra t� ndryshme.

7. Dr.Liew n� faktor�t p�rcaktues t� rezultateve t� dob�ta t� nx�n�sve rendit : 1)faktor�t social-ekonomik� 2) natyr�n njer�zore t� lidhur me shkall�t e inteligjenc�s 3)infrastruktur�n e shkoll�s Ai shtron pyetjen �A duhet t� mbaj� p�rgjegj�si m�suesi p�r rezultatet e ulta t� nx�n�sit?�

8. Sipas profesor Stavri Llambirit:BRAKTISJA E FSHEHT�: NJ� SFID� E SISTEMIT N� arsim ngjet shnd�rrimi i pabarazis� s� natyrshme n� pabarazin� e padrejt�. FAKTE Nx�n�sit e notave 4-5 n� krahasim me ata t� notave 9-10: Inkurajohen 5,4 her� m� pak; Qortohen 1,6 her� m� shum�; - U drejtohen pyetje 4,7 her� m� rrall�. Shkaqet mund t� p�rmblidhen n� vet�m nj�: Nj� ngat�rres� nd�rmjet MJETIT dhe Q�LLIMIT (arritjet e nx�n�sve) Shmanget P�RGJEGJ�SIA p�r arritjet e nx�n�sve, q� �sht� q�llimi i vet�m i m�suesit dhe drejtorit t� shkoll�s

9. T� dh�na statistikore p�r shkoll�n �Sk�nder �a�i� N� vitin shkollor 2009-2010 n� shkoll�n �Sk�nder �a�i� filluan m�simet n� arsimin e detyruar 1159 nx�n�s, 613 nx�n�s CU dhe 546 nx�n�s CL. Gjithsej n� shkoll� ekzistojn� 34 klasa respektivisht 19 klasa p�r CU dhe 15 klasa p�r CL. Stafi m�simor p�rb�het nga 39 m�sues, nd�r t� cil�t 4 drejtues dhe 35 m�sues, 17 n� CU dhe 18 n� CL. Nota mesatare e shkoll�s p�r CL �sht� 7,5. Kalueshm�ria e shkoll�s �sht� 93 %, ku CL e ka 86% dhe CU e ka 99%. Nga analiza e semestrit doli si nj� problem shum� i r�nd�sish�m problemi i nx�n�sve kontigjent i �braktisjes se fsheht�, pra nx�n�sit me nota 4-5. Nx�n�s ngel�s jan� 79 gjithsej nga t� cil�t 21 jan� n� 1 l�nd�, 15 nx�n�s n� 2 l�nd�, 43 nx�n�s n� m� shum� se 3 l�nd�. N� fokus t� studimit ton� ka qen� jo vet�m ky grup nx�n�sish, por edhe nj� pjes� e nx�n�sve t� vler�suar kalues, por me vler�simin minimal.. �

10. Evidencat N� anketimin p�r nx�n�sit rezultatet jan� si m� posht�:  1) - A vini me d�shir� n� shkoll�? 1. PO (80 %) 2. JO (18 %) Pa p�rgjigje ( 2%) 2) - A mendon se rezultatet e tua shkollore jan� t� k�naqshme? 1. PO (22%) 2. JO (48%) 3. Nuk e di (30%) 3) - A keni ju nj� l�nd� t� preferuar ? 1. PO (98%) 2. JO (2%) Cil�n? � �Shkencore (36%), Shoq�rore (48%), Djatht�sit� (16%) 4) - Kjo l�nd� t� p�lqen sepse: 1. �sht� m� e leht� p�r ta kuptuar (29%) 2. t� p�lqen shpjegimi i m�suesit (32%) 3. ke prirje p�r t� (shkencore/shoq) (16%) 4. t� intereson p�r shkollimin e m�tejsh�m (18%) pa p�rgjigje (5%) 5) - Cila �sht� l�nda -l�nd�t q� s�t� t�rheqin? Shkencore (70%), Shoq�rore (16%), Djatht�sit� (14%) -Kjo ndodh sepse: 1. s�t� p�lqen l�nda (40%) 2. s�t� p�lqen shpjegimi i m�suesit (7%) 3. �sht� e v�shtir� p�r ta kuptuar (51%) 4. tjet�r arsye specifikoje (2%) 6) - A ke qen� i k�naqur me rezultatet e deritanishme ? 1. PO (34%) 2. JO (66%)

11. Anketim i nx�n�sit - P�r t� p�rmir�suar rezultatet mendon se ke nevoj� p�r ndihm�n : 1. e prindit (30%) 2. t� m�suesit t� matematik�s (28%) 3. t� m�suesit t� gjuh�s (7%) 4. t� shok�ve (23%) 5. psikologut t� shkoll�s (0%) 6. tjet�r ndihm� (10%) pa p�rgjigje (2%) - A i ke shprehur ndonj�her� nevojat e tua ? 1. PO (74%) 2. JO (26%) - N�se PO i ke shprehur : 1. me prind�rit (28%) 2.me shok�t (38%) 3. me m�susit (6%) 4. me psikologun (0%) 5. me tjet�r njeri (10%) Pa p�rgjigje (18%) - A e mban mend kur ke ndjer� nevoj� p�r t�u ndihmuar nga t� tjer�t? 1. n� klas� t� par� (14%) 2. n� ciklin fillor (10%) 3. n� klas�n e pest� (11%) 4. para 1 viti (8%) 5. para 2 vjet�sh (8%) 6. k�t� vit (44%) Pa p�rgjigje (5%)

12. N� anketimin p�r m�suesin rezultatet jan� si m� posht� :  � - Nx�n�si ka nevoja : 1. sh�ndet�sore (4%) 2. sociale (52%) : a- mb�shtetje nga m�suesit(11%) b-p�rkrahje nga shok�t (15%) 3. pedagogjike (33%) 4. apo ndonj� nevoj� tjet�r (11%) - Mendoni se shkaku i k�tyre nevojave vjen nga : 1. paaft�si fizike (0%) 2. zhvillim i von� mendor (6%) 3.nga v�shtir�si n� t� lexuar (6%) 4. nga paaft�si n� t� kuptuar (26%) 5. v�shtir�si n� koceptimin e matematik�s (11%) 6. nga probleme familjare: a-sociale b-ekonomike (11%) 7. �rregullime t� v�mendjes (31%) 8. nga probleme me shok�t e klas�s (3%) 9. apo dicka tjet�r (6%) - A ka shfaqur nx�n�si d�shir� n� plot�simin e nevojave t� tij ? 1. PO (41%) 2. JO (48%) Pa p�rgjigje (11%) Prej sa koh�sh mendoni se ekzistojn� k�to nevoja ? 1. 1 vit (4%) 2. 2 vjet (29%) 3. prej disa vitesh (59%) 4. Apo afat tjet�r kohor (4 %) Pa p�rgjigje (4%) - A shpreh nx�n�si lirsh�m d�shirat dhe nevojat e tij ? 1.Po (41%) 2. Jo (56%) Pa p�rgjigje (3%) - Shpreh nevoj�n: 1. materiale ( 19%) 2.emocionale (19%) 3.afektive (37%) 4.fizike (7%) Pa p�rgjigje (18%)

13. N� anketimin p�r prindin rezultatet jan� si m� posht� sipas pyetjeve: � Nx�n�si ka nevoja : 1. sh�ndet�sore (10%) 2. sociale (53%) : a- mb�shtetje nga m�suesit (21%) b- p�rkrahje nga shok�t (11%) 3. pedagogjike (21%) 4. apo ndonj� nevoj� tjet�r (16%) � Mendoni se shkaku i k�tyre nevojave vjen nga : 1. paaft�si fizike (0%) 2. nga v�shtir�si n� t� lexuar (15%) 3. nga paaft�si n� t� kuptuar (20%) 4. nga probleme familjare (20%) 5. nga probleme me shok�t e klas�s (10%) 6. nga probleme ekonomike (15%) 7. apo di�ka tjet�r (15%) Pa p�rgjigje (5%) � A ka shfaqur nx�n�si d�shir� n� plot�simin e nevojave t� tij ? 1. Po (72%) 2. Jo (28%) � Prej sa koh�sh mendoni se ekzistojn� k�to nevoja ? 1. 1 vit (17%) 2. 2 vjet (33%) 3. prej disa vitesh (33 %) 4. apo afat tjet�r kohor (17%) � A i shpreh nx�n�si lirsh�m d�shirat dhe nevojat e tij ? 1. Po (72%) 2. Jo (28%) � Nevoja e nx�n�sit sipas jush �sht� : 1. e shprehur (37%) 2. e ndier (21%) 3. e n�nkuptuar (5%) 4. e pashprehur (37%) �

14. Analiza e evidencave . Nevojat e nx�n�sve me p�rparim t� dob�t do t�i gruponim kryesisht n� nevoja pedagogjike, sociale, psikologjike, emocionale N� nd�rtimin e anketave jepen pyetje e alternativa zgjedhjeje jo gjithnj� t� drejp�rdrejta, por q� analiza e tyre ndihmon n� zbulimin e nevojave. Nj� nd�rtim i till� �sht� b�r� p�r t� q�n� sa m� i kuptuesh�m dhe i p�rshtatur p�r nivelin e nx�n�sve q� jan� n� qend�r t� studimit. P.sh .Pyetja e par� q� u drejtohet �sht�: A vini me d�shir� n� shkoll�? 80 % e tyre shprehen se vijojn� me d�shir� shkoll�n dhe 18 % nuk vijn� me d�shir�. Shifra e dyt� tregon se k�ta nx�n�s nuk vijn� me d�shir� ,pra kan� nevoja afektive, emocionale e sociale; kan� nevoj� p�r mb�shtetjeje e p�rkrahje.

15. Nevojat e nx�n�sve t� grupuara dhe argumentet p�rkat�se: Nevoja emocionale argumentohet me faktin q� si shkak t� p�rparimit t� dob�t 7% e nx�n�sve pranojn� se s�kan� d�shir� t� m�sojn�, 12 % i t�rheq di�ka tjet�r dhe 4% jan� t� paqart� . Pra 23 % n� total e nx. jan� t� pamotivuar, gj� q� mund t� vij� si rrjedhoj� e situatave t� pak�nd�shm� n� familje, munges� stimuli nga m�suesi, si edhe p�r shkak t� problemeve q� shkakton adoleshenca. 20 % deklarojn� se m�suesit s�kan� besim tek ata, me pak fjal� ndjehen t� braktisur e t� pavler�suar. 4 % kan� humbur besimin se mund t�i p�rmir�sojn� rezultatet e tyre, vet�vler�simi i tyre �sht� minimal dhe s�kan� aspak motivim t� brendsh�m.

16. M�suesit e prind�rit n� funksion t� nevojave emocionale shprehen: M�suesi vler�son 19 % nevoja emocionale dhe 37 % nevoja afektive Prindi pranon se f�mija ka 40 % nevoja emocionale dhe 15 % afektive N� nevojat emocionale t� p�rmendura kemi parasysh edhe largimin e ankthit, frik�s, presionit shpirt�ror t� cilat ndikojn� hapur n� p�rgjigjet e nx�n�sve e rrjedhimisht n� arritjet e tyre akademike.

17. Nevoja p�r trajtime psikologjike  � 48 % s�jan� t� k�naqur me rezultatet e tyre shkollore 22% e nx�n�sve deklarojn� se jan� t� k�naqur me rezultatet q� kan� ( n� t� v�rtet� jan� nx. t� dob�t) 30% nuk din� t�i p�rgjigjen k�saj pyetje ( ose nuk pranojn� ) 2 grupet e fundit i p�rfshijm� n� nx�n�s q� kan� �rregullime n� t� nx�n�, ata s�arrijn� t� konceptojn� dallimin e �t� p�rparuarit�me �t� dob�tit�, por grupi i dyt� mund t� ket� edhe �rregullime t� sjelljes. Si shkaktar� t� rezultateve t� ulta 3% e nx�n�sve paraqesin aft�sin� p�r t� lexuar, 4 % s�kupton at� q� lexon, 9% s�mbajn� mend, 27 % s� kuptojn� matematik�n, 16 % nuk p�rq�ndrohen n� m�sim, pra 59 % n� total jan� me �rregullime n� t� nx�n� , kjo d�shmon p�r kombinim t� nevojave psiko-pedagogjike Asnj� nx�n�s nuk zgjedh ndihm�n e psikologut si alternativ� p�r p�rmir�sim.

18. Nevojat pedagogjike -grup i r�nd�sish�m n� ndihm� t� nx. me p�rparim t� dob�t Nx�n�sit renditin si l�nd� t� preferuara 36 % l�nd�t shkencore , 48% l�nd�t me drejtim shoq�ror Kjo p�rgjigje t� b�n t� dyshosh n� sinqeritetin e saj, por t� nxit t� kuptosh edhe nevoj�n e mb�shtetjes pedagogjike p�rderisa ata i kan� l�nd� t� preferuara dhe kan� rezultate jo t� k�naqshme Arsyet p�r rezultatet e dobta jan� sipas nx�n�sve n� 7 % p�r shkak t� shpjegimit t� pakuptuesh�m t� m�suesit. Sipas m�suesit dhe prindit nx�n�sit kan� nevoja pedagogjike p�rkat�sisht 33% dhe 21 %

19. Plot�simi i nevojave pedagogjike k�rkon p�rdorim metodash e teknikash m� t� p�rshtatshme p�r k�t� kategori nx�n�sish, nj� pun� m� t� detajuar p�r t�i leht�suar n� konceptimin e l�nd�ve t� v�shtira sipas tyre, dh�nie detyrash q� p�rballohet prej tyre, pun� e diferencuar, orar m� i zgjatur me ta, pra m� shum� p�rkushtim nga stafi pedagogjik. �sht� e nevojshme q� m�suesi ta p�rshtat� l�nd�n sipas mund�sive t� tyre, si n� aspektin cil�sor edhe n� at� sasior.

20. Nevoja sociale ndjehet N� raporte pothuajse t� barabarta nga prind�rit dhe m�suesit 52 % dhe 53 % Nga nx�n�sit 18 % e tyre deklarojn� se vijn� pa d�shir� n� shkoll� , 10 % e tyre nuk ndjehen t� p�rfshir� n� bisedat e lojrat me bashk�moshatar�t , 14 % deklarojn� se nuk u p�lqen shoq�ria q� kan�. N� pyetjen se si do p�rmir�sojn� rezultatet 34% e nx�n�sve gjejn� zgjidhje n� plot�simin e nevojave sociale Nevojave sociale duhet t�i kushtohet kujdes sipas Vigotskit sepse n�nvleft�simi mund t� �oj� n� trauma psikologjike.

21. T� shprehurit e nevojave sipas nx�n�sve 74% pranojn� se i deklarojn� dhe 26 % nuk i deklarojn� Sipas m�suesve 41 % i deklarojn� dhe sipas prindit 72 % i deklarojn� Fakti q� nj� pjes� e konsiderueshme nx�n�sish nuk i shpreh ka t� b�j� me nevoja p�r komunikim e besim t� tyre tek m� t� rriturit, me nevoj�n p�r t�u ndjer� t� vler�suar e jo t� braktisur.

22. Koha e shfaqjes s� nevojave: 31% n� vitet e Ciklit Fillor dhe 28 % n� 2 vitet e fundit, 8% n� vitin e fundit Sipas m�suesit 59 % prej shum� kohe, 33% n� 1 dhe2 vitet e fundit Sipas prindit 33% prej shum� koh�sh dhe 33% n� 2 vitet e fundit K�to shifra tregojn� se ekzistojn� nevoja p�r trajtime t� ve�anta p�r nx�n�sit me �rregullime n� t� nx�n� t� shfaqura prej koh�sh , por e r�nd�sishme �sht� t� plot�sohen nevojart e shfaqura n� vitet e fundit t� lidhura me problemet q� sjell adoleshenca , probleme komunikimi e mir�besimi .

23. Rekomandime �do m�sues duhet t� njoh� mir� individualitetin e nx�n�sit me t� cilin flet, komunikon, shpjegon, t� marr� informacion rreth faktor�ve t� tjer� familjar�, social�, mjedisor� etj. Gjat� pun�s s� tij m�suesi duhet t� marr� parasysh ve�orit� e zhvillimit t� nx�n�sve. M�suesi e prindi t� bashk�punojn� me psikologun e shkoll�s apo qendra t� specializuara p�r t� testuar psikologjikisht f�mij�n me rezultate t� dobta, p�r t� p�rcaktuar n�se f�mija ka �rregullime n� t� nx�n�, apo prapambetje mendore, �rregullime t� munges�s s� v�mendjes dhe hiperaktivitet.�

24. M�suesi T� k�mb�ngul� n� realizimin e gjith�p�rfshirjes n� m�sim, duke luftuar braktisjen e fsheht�. T� motivoj� nx�n�sit, t� gjej� forma e m�nyra pune q� t� nxis� d�shir�n p�r pjes�marrje aktive n� m�sim. T� krijoj�, n� bashk�punim me psikologun dhe prind�rit e f�mij�s, nj� plan individual pune p�r f�mij�t me v�shtir�si n� t� nx�n�. T� nxis� dhe t� ruaj� interesin, iniciativ�n dhe motivimin n� aktivitetet akademike dhe rritjen e nivelit t� performanc�s bazuar n� aft�sit� intelektuale. �