Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

1. Eleştirel Tasarım Etnografyası:Değişim için Tasarım Meryem YILMAZ

2. Bu çalışmada, Eleştirel tasarım etnografyasına ait fırsat ve zorluklar • Katılımlı etkinlik araştırması (participatory action research) • Eleştirel etnografya (critical ethnography) • Sosyal değişkenlere duyarlı öğretim tasarımı (socially responsive instructional design) çerçevesinde ele alınmıştır. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

3. Etnografya(Etnografi=Budunbetim) Belirli bir kavmin-toplumun kültürel değer ve ürünlerini, karşılaştırmalıolarak inceleyen, kültürel antropolojinin bir alt dalıdır (Seyyar, 2004). Belli bir insan topluluğunun tüm etkinliklerini (maddi yaşama bağlı etkinlikler, toplum düzeni, dini inançlar, iş ve toprağı işleme aletlerinin bir kültürden öbürüne devri, akrabalık yapıları) betimleyici bir yaklaşımla inceleyen insan bilimleri dalıdır(Büyük Larousse, 1995). Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

4. Sürece başlarken… • Geleneksel ihtiyaç analizi • Yerel dinamik ve ilişkiler incelenerek başlayan süreçte araştırmacılar; güven, saygı ve ortak amaçların egemen olduğu sağlıklı bir iletişim ortamı tasarlamayı düşünmüşlerdir. Bu doğrultuda etnografya ve katılımlı etkinlik araştırmasının yönlendirdiği bir çalışma öngörmüşlerdir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

5. Katılımlı etkinlik araştırması (participatory action research) • Etkinlik araştırmasından farklı olarak katılımlı etkinlik araştırmasında araştırmacı incelediği topluluğa dışarıdan bakmamakta, değişim önderi/aracısı (change agent) olarak taraf olmaktadır. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

6. Katılımlı etkinlik araştırmasına… • Katılımcı araştırmacıların tasarıma nasıl kaynaştırılacağı, • Etkinlik sırasında nelerin ortaya çıkacağı, • Katılımcı araştırmacıların yetkilerinin nasıl dağıtılacağı, gibi sorular yanıtlanarak başlanmalıdır. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

7. Katılımlı etkinlik araştırmasında… Araştırmacılardan; • katılımcı gözlemci rolünü benimsemesi, • kendilerini kontekstin bir parçası olarak hissetmesi, • gözlem sırasında öğrencilere yardım etmesi, • personel ile sıcak ilişkiler kurması, • ortama özgü normlar ile başa çıkması, • süreci araştırması, • ortamdan elde ettiği verileri öğretim tasarımına aktarabilmesi beklenmektedir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

8. Tasarım Etnografyası • Sorumlulukların paylaşımı • Değişim için tasarım • QA’in konteksti • Yöntem • Yürütmedeki odak noktalar Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

9. Sorumlulukların paylaşımı Etkinlik aşamaları tanımlanarak; • Katılımcı araştırmacıların görevleri, • Gözlemlerin hangi perspektiften yapması gerektiği, • Gözlem sırasında not alınması gerekenler, • Gözlem sırasında önemsenmemesi gerekenler açıklanmalıdır. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

10. QA’de sorumlulukların paylaşımı … • Tasarım etnografları gözlemci olarak da görev almışlardır. • Araştırmacılar ise, tasarımcı rolü ile gözlem sürecinin dışında görünmekle birlikte; değişim aracısı(önderi) rolü ile de süreçte aktif olarak bulunmuşlardır. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

11. QA misyonu • Kullanıcısı olan çocukları, üyesi oldukları toplumun kendi kararlarını verebilen sorumlu bireyi ve bilgili bir dünya vatandaşı olması doğrultusunda desteklemektir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

12. Değişim için tasarım • Tasarlanacak olan ortam, kullanıcıya bireysel olarak katkıda bulunacağı gibi, kullanıcının içinde bulunduğu sosyal sisteme katılıp faydalı olabileceği bir aracı rolünü de üstlenebilmelidir. • Tasarım, esnek ve adapte edilebilir özellikler taşıyabilmelidir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

13. QA konteksti • İçerisinde birçok bileşen barındıran QA, sosyal sistemden izole olmuş bir ortam değildir. • QA, kullanıcılarına günlük yaşamda karşılaşılabilecek bir ortam sunmakta ve etkinlikler ile yerel/global öğeleri kapsayacak içeriklere yer vermektedir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

14. Yöntem • Süreç dört adımla yapılandırılmıştır. Bu adımlar: • Bir ya da birden çok bağlamda yapılan ayrıntılı tanımlamaların yapılması • Yerel ve global geçerliği olan sosyal sorumlulukların belirlenmesi • Anlayış ve sorumlulukların tasarımla kaynaştırılması • Birçok bağlamın tekrar yorumlanarak geliştirilmesi Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

15. Etnografik veri toplama süreci • Etkinlik analizi • Hatıralar hakkında konuşma • Kişisel eşyalar/belgeler • Araştırmacıların bibliyografyası Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

16. Yürütmedeki odak noktalar Eleştirel tasarım etnografyasındaki adımlar, • Birçok tanımlamanın yapılması, • Yerel ve global anlamı olan sosyal sorumlulukların belirlenmesi • Anlayış ve sorumlulukların tasarım ile kaynaştırılması • Birçok bağlamın tekrar yorumlanarak geliştirilmesi Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

17. QA’in yürüyüşü Yukarıda sözü edilen adımlarla ilerleyen QA dinamik bir tasarım anlayışıyla halen gelişen ve genişleyen bir yapıya sahiptir. İçerdiği tartışma formu, e-posta, sohbet (chat) platformlar ve tamamlanmış questler aracılığıyla elde edilen veriler çerçevesinde gelişim ve değişim sürmektedir. Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

18. Sonuç olarak, Tasarım etnografyası aşağıda belirtilen sac ayaklarında yükselmektedir. • Güven • Aracının(ortamın) tasarımı • Dayanımı güçlü, değişime açık bir yapı Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım

19. TEŞEKKÜRLER… Eleştirel Tasarım Etnografyası: Değişim için Tasarım