Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri için TurSEFF Finansmanı

1. Mustafa Salman Pazarlama Müdürü 16 Eylül 2014 İstanbul Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri için TurSEFF Finansmanı

2. 1 - GENEL TURSEFF TANITIMI

3. Program Yapısı ÜcretsizTeknik Destek Paketi 265M $’lik Fon Özel Kredi Programı KOBİ ler – Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri Doğrulama Danışmanı

4. TurSEFF nedir? • Yatırımcı firma: • KOBİ • Yatırım Türü: • Enerji Verimliliği (EV) • Yenilebilir Enerji (YE) • Üst Limit: • 5 milyon Euro

5. TurSEFF kapsamındaki EV Projeleri Örnekleri

6. TurSEFF kapsamındaki YE Projeleri

7. Enerji Verimliliği Projeleri TurSEFF Uygunluk Kriterleri

8. Başvuru Aşamaları 2 3 1 Partner banka müşterinin kredibilitesini ve TurSEFF temel kriterlere uygunluğunu onaylar ve müşteriden “Taahhüt Mektubu”nu alır. Müşteri partner bankaya başvurur Banka proje ile ilgili dökümanları TurSEFF’e yönlendirir

9. Başvuru Aşamaları Şube, kredi kullanımı ve projenin tamamlanma bilgisini TurSEFF’e iletir. 7 4 5 6 TURSEFF ekibi projeyi finansal, teknik ve çevresel olarak değerlendirir Proje kriterlere göre uygun ise ilgili bankaya onay verilir Banka kredi teklifini müşteriye sunar

10. Temel KriterlerKimler Başvurabilir?

11. TurSEFF’eUymayan Yatırımlar

12. TURSEFF- I Programının İki Yıllık Performans Sonuçları Toplam kredi tutarı 264 milyon USD (fonun %93’i) Enerji Verimliliği Projeleri 177 milyon USD Yenilenebilir Enerji Projeleri 87 milyon USD • Toplam proje sayısı 374 adet. • Büyük ölçekli projeler 99 adet ;167 milyon USD • Küçük ölçekli projeler 233 adet ; 74 milyon USD • Tedarikçi kredileri 39 adet ; 23 milyon USD

13. Sektör bazında finansman 2010-2012 Sektör başına düşen kredi miktarları

14. 2 - PV SOLAR YATIRIMLARINDA TURSEFF KREDİLERİ

15. Dağılım • Temmuz 2013- Eylül 2014 Toplam • 238 Proje (76 EE & 162 RE) • 195milyonEUR (24 EE & 171 RE) 35 PV projesi, toplam 14.79 milyon EUR tutarındaki PV yatırımına kredi kullandırıldı.

16. Hayali Örnek Çalışma: Van! İç elektrik tüketimini karşılayacak PV sistemi kurulumu • Temel kabuller • - Elektrik fiyatı 0.28 TL/kWh • Spesifik yatırım 1,000 EUR/kWp • Panel verimi %15.2 • Kullanılacak alan 3,283 m2

17. Van Enerji Verimliliği PV Projeleri Elektrik fiyatının geri ödeme üzerine etkisi • Kabuller • 1,000 EUR/kW spesifik yatırım • Performansfaktörü %80 • Işınım kaynağı: RetScreen database

18. Öz tüketim PV projesi için uygunluk Enerji Verimliliği Projeleri • €250,000 < Kredi Miktarı < €5,000,000 • Projeler öz tüketim talebini karşılamaya yönelik üretimi hedeflemektedir. TurSEFF, • Proje Değerlendirme Raporu (PAR) hazırlar.

19. Gelir amaçlı PV projesi için uygunluk Yenilenebilir Enerji Projeleri • €250,000 < Kredi Miktarı < €5,000,000 • Projeler öncelikli olarak üretilen enerjinin şebekeye satışını hedeflemektedir. TurSEFF, • Proje Değerlendirme Raporu (PAR) hazırlar.

20. Küçük ölçekli PV projesi için uygunluk Küçük Ölçekli Projeler (LEME LESI) • Kredi Miktarı ≤ €250,000 • Aşağıdaki teknik kriterler üzerinden hızlı değerlendirme yapılır; • Mono/Polikristalin Paneller: Panel Verimliliği > 15% • İnce film Paneller: Panel Verimliliği > 10%

21. Pazar bölümlendirme TurSEFF; Ticari lisanssız ve Ticari lisanslı Projelere kredi desteği verebilir. • Türkiye Enerji Pazarının Anahtar İtici Gücü; • Kapasite ve • Üretilen enerji • miktarlarının talebi karşılayamamasıdır.

22. Ticari lisanssız (<1 MW) pazarı Avantajlar • Elektrik üretim lisansı gerekmez; • Asıl amaç elektrik tüketimini azaltmak ise gelirler perakende elektrik alış fiyatından hesaplanabilir, kısa geri ödeme süresi (kur riski) • Türkiye’nin her yerinde cazip bir yatırımdır Dezavantajlar • Şebekeye elektrik satmaları gerektiğinde sadece YEKDEM fiyatı kullanabilirler, serbest piyasa fiyatı kullanamazlar  fiyat esnekliği yok • Elektrik dağıtım şebekeleri tarafından proje onayı yavaş  pazarda belirsizlik • 10 kW’lik tesis ile 1 MW tesis için gereken dokümantasyon aynı  bürokratik zorluklar

23. Lisanslı Üretim Pazarı Avantajlar • Serbest piyasa fiyatı veya YEKDEM fiyatı kullanabilirler  fiyat esnekliği; Güncel YEKDEM fiyatı serbest piyasadan avantajlı; • Spesifik yatırım maliyeti düşük (EUR/kW)  düşüksermaye giderleri (CAPEX) • Gelecekte büyüme potansiyeli • Artmaya devam eden talebi karşılamaya destek oluyorlar • Serbest tüketicilere doğrudan satış imkanı Dezavantajlar • EPDK lisansı zorunluluğu lisans alma prosedüründe belirsizlikler; • Pazar henüz çok yeni  son onayı almak için uzun bir süreç var: 600 MW of lık lisansın Aralık 2013’te verilmesi bekleniyordu. 2015’e kadar az sayıda proje hayata geçebilecek • Projenin karlılığı kurulum yerine (ve yarışma ihalesine) bağlı

24. Tasarım ve kurulum riskleri Tasarım ve Kurulum Riskleri Türkiye’de aktif çok sayıda küçük ve orta boy yerli ve uluslararası EPC firması bulunmakta. Kurulum riskleri genellikle EPC firmasının tecrübesi ile ilgilidir  Türkiye’de kurulum riskleri düşük ve orta seviyeolarak değerlendirilebilir. Risk azaltıcı önlem EPC seçiminde tecrübe ve finansal güç dikkate alınmalıdır

25. Uygulamada gecikme riskleri Uygulamada gecikme Riski Türkiye’de bağlantı izni değerlendirme ve sonuçlandırma hızı düşüktür. Ayrıca ekipman nakliyesinin ve tesliminin kötü planlanması da uygulamada gecikmelere sebep olabilir. Türkiye’de uygulamada gecikme riskleri orta ve yüksek’tir. Risk azaltıcı önlem gerekli izinlerin alınmasını ve ürün tedarikinin dikkatle planlanmasıve EPC firmasının doğru seçimi (Firma yabancı ise iyi bir Türk firma ile birlikte çalışmalıdır)

26. İşletme riskleri İşletme Riskleri PV sistemlerisıradan (bakım) ve sıradışı (onarım) bakıma ihtiyaç duyarlar. Panel verimi zamanla azalır (yılda %0.7-0.9). PV panel performansı bir PV projesinin finanse edilebilirliğinin en önemli faktörüdür  işletim riskleri orta ve yüksek ‘tir. Risk azaltıcı önlem  yatırımcı ve hizmet sağlayan firma arasındaki kontratta ekipmanın performans testleri ve zaman içinde (10-25 yıl sonraki) performans garantileri konularının belirlenmesi.

27. Fiyat riskleri Enerji verimliliği amaçlı lisanssız PV projelerinin fiyat riskleri Elektrik perakende satış fiyatları şu anda döviz kuruna bağlı olarak düşük olsa da yükselmesi bekleniyor  bu projelerin fiyat riskleri düşüktür. Şebekeye satış amaçlı lisanssız PV projelerinin fiyat riskleri Bu tür projelerin tek satış opsiyonu 10 yıl için verilen YEKDEM mekanizmasıdır (baz fiyat + yerli üretim desteği) 10. yıldan sonra satış fiyatının belirsiz olması bu tür projelerin fiyat risklerinin orta ve yüksek olmasına yol açıyor Lisanslı yenilenebilir enerji PV projelerinin fiyat riskleri Bu tür tesisler hem serbest satış piyasasına hem de YEKDEM mekanizmasına ulaşabilmektedir, serbest piyasada elektrik fiyatlarının düşmesi beklenmemektedir  bu tür projelerin fiyat riski düşüktür.

28. Teknoloji Riskleri Teknoloji Riskleri PV sistemlerinin teknolojisi dünya çapında denenmiş ve kendini kanıtlamış bir teknoloji olup Türkiye PV pazarında pek çok yerli ve yabancı üretici bulunmaktadır teknoloji riski düşüktür Risk azaltıcı önlem  EPC ve ekipman tedarikçilerinin doğru seçilmesi

29. Finansal Riskler Finansal Riskler Faiz oranı sabit ve vade yeteri kadar uzun ise finansal risklerin düşük olduğu söylenebilir.Faiz oranı değişken ve vade kısa ise, finansal risk orta veya yüksek olarak değerlendirilebilir Risk azaltıcı önlem  Pazarda mevcut finansman olanaklarının (TurSEFF veya MidSEFF gibi) dikkatle incelenmesi ile normal ticari kaynaklardan daha iyi fiyatlı ve vadeli kaynaklara ulaşılabilir

30. Kur Riski Kur riski Pazar koşullarındaEUR/TRY veEUR/USD kurları son derece değişken olabilir. Kredi kullanılan para birimi ile projenin maliyet, gelir ve giderlerinin aynı birimde olmaması halinde kur riski orta ve yüksek olarak değerlendirilir. Risk azaltıcı önlem  Projenin gelirleri, giderleri ve maliyeti ile aynı para birimden kullanılan kredi kuru riskleri düşürür. Ayrıca projenin finansal sürdürülebilirliğini ve hassas noktalarını daha iyi anlamak için kur değişiminin etkilerini inceleyen duyarlılık analizleri yapılmalıdır

31. İletişim TEŞEKKÜR EDERİZ… Asmadalı Sokak No:27 Koşuyolu / Kadıköy 34718 Istanbul / TURKEY Tel: +90 216 340 0020 Fax: +90 216 339 2444 www.turseff.org