Prawo konkurencji ćwiczenia - spotkanie 4

1. Łukasz Grzejdziak Prawo konkurencjićwiczenia - spotkanie 4 Porozumienia ograniczające konkurencję Część II – porozumienia pionowe i wyłączenia od zakazu porozumień 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

2. Program ćwiczeń • Dowodzenie istnienia porozumienia • Leniency • Porozumienia pionowe • Wyłączenia od zakazu porozumień • De minimis • Ustawowe • Blokowe • Wyłączenie porozumień pionowych spod zakazu 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

3. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Udowodnienie istnienia porozumienia jest niezwykle trudne • Przedsiębiorcy zdając sobie sprawę z zagrożenia karą dbają o zatajenie istnienia kartelu • Uzgodnienia nieformalne, ustne, brak materialnych dowodów na istnienie porozumienia • Wyjątki – Outdoor 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

4. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Podejście oparte na efekcie rynkowym (kartele) - jeśli • istnieje platforma wymiany informacji, np. odbywają się spotkania branżowe i • istnieje efekt rynkowy w postaci skoordynowania działań podmiotów i • skoordynowania tego nie można wytłumaczyć czynnikami rynkowymi KARTEL 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

5. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Decyzja UA z 7 września 1994 roku, DO-I-50/S/2/94/DG - producenci saletry amonowej • podwyższanie cen przez 4 największych producentów, o łącznych udziałach w rynku > 80 % • od 1.01.1993 r. do 20.02.1994 r. - jednoczesne lub zbliżone w czasie podwyżki ustalające te same lub bardzo podobne ceny sprzedaży saletry • podwyżki o 5-10% w krótkich odstępach czasu • cena 1 t wzrosła z 1 600 000 zł do 2 700 000 zł (wzrost o 69%) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

6. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • (...) • podwyżki uzasadniane wysokością i terminem zmian cen zasobów (gazu ziemnego, węgla, energii, transportu) i opłat administracyjnych • ceny energii wzrosły dwukrotnie – o 10% i o 8 %, ceny gazu – o 5 % i 10 % • okresowe spotkania poświęcone problemom przemysłu nawozowego w ramach Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego • Kilkakrotne spotkania kierownictwa celem omówienia sytuacji w zakładach, ze szczególnym uwzględnieniem wniosków zmierzających do jej poprawy 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

7. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Decyzja UA: • brak bezpośredniego dowodu potwierdzającego fakt zawarcia między podmiotami porozumienia ale: • istnienie porozumienia uzasadnia analiza decyzji cenowych: • te same (lub zbliżone) daty ich wprowadzania, wysokość podwyżek, fakt spotkań producentów nawozów • podwyżki nie mogły być uzasadnione zwiększeniem cen energii elektrycznej, gazu czy też innych kosztów - dynamika wzrostu cen przewyższała istotnie dynamikę wzrostu kosztów • równoległego zachowanie konkurentów nie dało się uzasadnić inaczej jak tylko istnieniem kartelu cenowego 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

8. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Decyzja Komisji w sprawie 94/601/EC Cartonboards • podwyżki cen tektury cyklicznie – 2 razy w roku • kilka miesięcy przed podwyżką cen, producenci wysyłali klientom informację o podwyżce • pierwszy przesyłał jeden z dużych producentów • w ciągu kilku dni lub tygodni niemal identyczną informację przesyłali kolejni duzi producenci, a następnie mniejsi • podnoszenie cen w każdym państwie zachodnioeuropejskim w identycznym lub bardzo podobnym stopniu - o 6-10 % - w okresie 3 lat wzrost cen o 42 % • uzasadnienie podwyżek wzrostem cen energii, surowców, transportu, itp. 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

9. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Decyzja Komisji w sprawie 94/601/EC Cartonboards • spotkania cykliczne w ramach Grupy Producentów Tektury Europejskiego Instytutu Papieru • na spotkaniach rozmowy o cenach, udziałach w rynku, propozycje podwyżek • część spotkań o nieformalnym charakterze – brak dokumentacji (protokołów, raportów, zaproszeń do wzięcia udziału list obecności) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

10. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Decyzja Komisji w sprawie 94/601/EC Cartonboards • dynamika wzrostu kosztów produkcji różna od dynamiki wzrostu cen tektury • mechanizm “price before tonnage” – dążenie do równowagi między produkcją a zbytem tak aby utrzymać założony poziom cen • utrzymanie stałych udziałów w rynku przez największych producentów 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

11. Udowodnienie istnienia zakazanego porozumienia • Dowód zawarcia porozumienia - informacje od jednego z uczestników • Jednak, jak stwierdziła Komisja: • nawet przy braku dokumentacji i zeznań spółki Stora, jednolitość podwyżek cen oraz jednoczesne ich wprowadzanie na okres kilku lat, są tak uderzające, że nawet bazując wyłącznie na ich podstawie można nieuchronnie dojść do wniosku o istnieniu uprzedniego porozumienia 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

12. Porozumienia antykonkurencyjneLeniency – Łagodzenie kar • Odstąpienie od nałożenia kary • Art. 109 ust. 1 uokik - Prezes Urzędu (...) odstępuje od nałożenia kary (...) na przedsiębiorcę biorącego udział w porozumieniu (...), jeżeli spełnia on łącznie następujące warunki: • 1) jako pierwszy z uczestników porozumienia: • a) dostarczy Prezesowi Urzędu informację o istnieniu zakazanego porozumienia, wystarczającą do wszczęcia postępowania antymonopolowego lub • b) przedstawi Prezesowi Urzędu, z własnej inicjatywy, dowód umożliwiający wydanie decyzji, o której mowa w art. 10 lub 11 • jeżeli Prezes Urzędu nie posiadał w tym czasie informacji i dowodów wystarczających do wszczęcia postępowania antymonopolowego lub wydania decyzji, o której mowa w art. 10 lub 11 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

13. Porozumienia antykonkurencyjneLeniency – Łagodzenie kar • Odstąpienie od wymierzenia kary: • 2) współpracuje z Prezesem Urzędu w toku postępowania w pełnym zakresie, dostarczając niezwłocznie wszelkich dowodów, którymi dysponuje, albo którymi może dysponować, i udzielając niezwłocznie wszelkich informacji związanych ze sprawą, z własnej inicjatywy lub na żądanie Prezesa Urzędu • 3) zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w dniu poinformowania Prezesa Urzędu o istnieniu porozumienia lub przedstawienia dowodu, o którym mowa w pkt 1 lit. b; • 4) nie był inicjatorem zawarcia porozumienia i nie nakłaniał innych przedsiębiorców do uczestnictwa w porozumieniu 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

14. Porozumienia antykonkurencyjneLeniency – Łagodzenie kar • Obniżenie kary – art. 109 ust. 2 uokik • 2. Jeżeli przedsiębiorca uczestniczący w porozumieniu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 lub art. 81 Traktatu WE, nie spełnia warunków, o których mowa w ust. 1, Prezes Urzędu obniża karę, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 1 lub 2, nakładaną na tego przedsiębiorcę, jeżeli spełnia on łącznie następujące warunki: • 1) przedstawi Prezesowi Urzędu, z własnej inicjatywy, dowód, który w istotny sposób przyczyni się do wydania decyzji, o której mowa w art. 10 lub 11; • 2) zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w momencie przedstawienia dowodu, o którym mowa w pkt 1 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

15. Porozumienia pionowe 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

16. Porozumienia pionowepojęcie • Porozumienia zawierane między dwoma lub więcej przedsiębiorcami działającymi – w ramach porozumienia – na różnych szczeblach obrotu, których przedmiotem są warunki zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów, np.: • producent – hurtownik • hurtownik – sprzedawca detaliczny • producent – sprzedawca detaliczny • dostawca surowca – producent • Art. 4 pkt 6) porozumienia dystrybucyjne • porozumienia zawierane między przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu, których celem jest zakup towarów dokonywany z zamiarem ich dalszej odsprzedaży 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

17. Porozumienia pionowetypy porozumień • Część typów porozumień objętych art. 6 uokik (art. 101 TFUE) i występujących jako porozumienia poziome może także występować jako pionowe, np.: • Porozumienia cenowe – ustalanie cen odsprzedaży • Podział rynku – np. zakaz dla dystrybutora odsprzedaży na danym obszarze lub określonym kontrahentom • Ograniczanie sprzedaży – np. zakaz dla producenta odsprzedaży zakupionych surowców • Eliminowanie konkurencji – np. zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej przez dystrybutora 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

18. Porozumienia pionowetypy porozumień • Wyłącznie jako porozumienie pionowe występuje sprzedaż wiązana: • art. 6 ust 1 pkt 5) – uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy, czyli • Dostawca umawia się z odbiorcą, że ten może zakupić jeden towar (towar wiążący) tylko pod warunkiem, że kupi także inny (towar związany) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

19. Porozumienia pionoweczy i dlaczego szkodliwe? • Różne skutki w zależności od typu ograniczeń pionowych, między innymi: • Zamknięcie rynku dla innych nabywców i dostawców przez tworzenie barier wejścia na rynek • Ograniczenie konkurencji międzymarkowej i wskutek tego ułatwianie zmowy – wprost oraz milczącej • Ograniczenie konkurencji wewnątrzmarkowej • Stworzenie barier tworzenia rynku wewnętrznego 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

20. Wyłączenia od zakazu stosowania porozumień ograniczających konkurencję 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

21. Porozumienia bagatelne (de minimis) • Art. 7 ust. 1 uokik – art. 6 nie stosuje się jeśli łączny udział w rynku uczestników porozumienia nie przekracza: • 5% - przy porozumieniach między konkurentami • 10% - przy innych porozumieniach • ALE – Art. 7 ust. 2 uokik - przepisów ust. 1 nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7, m.in: • Kartele cenowe, uzgadnianie przetargów, porozumienia kontyngentowe, podział rynku 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

22. Porozumienia bagatelne (de minimis) • Wytyczne Komisji o porozumieniach niewielkiej wagi – zakazu z art. 81 TWE (obecnie 101 TFUE) nie stosuje się przy łącznym udziale uczestników wynoszącym • 10% - przy porozumieniach między konkurentami • 15% - dla innych porozumień • ALE – nie stosuje się względem: karteli cenowych, podziału rynku, ograniczenia sprzedaży, pionowych porozumień cenowych, zakazu eksportu itp. 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

23. Wyłączenie ustawowe • Art. 8 ust. 1. Zakazu (...), nie stosuje się do porozumień, które jednocześnie: • 1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego • 2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści • 3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów • 4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

24. Wyłączenie w TFUE • Art. 101 ust. 3 TFUE – zakazu nie stosuje się do porozumień (…) • które przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji produktów bądź do popierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy zastrzeżeniu dla użytkowników słusznej części zysku, który z tego wynika, oraz bez: • a) nakładania na zainteresowane przedsiębiorstwa ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tychcelów; • b) dawania przedsiębiorstwom możliwości eliminowania konkurencji w stosunku do znacznej części danychproduktów. 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Grzejdziak@gmail.com

25. Wyłączenie ustawowe • Art. 8 ust. 2 uokik • Ciężar udowodnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1, spoczywa na przedsiębiorcy • Analogicznie orzecznictwo ETS 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

26. Wyłączenie ustawowe • Każdy rodzaj porozumienia może być potencjalnie objęty tym wyłączeniem – reguła rozsądku? • Szczegóły stosowania art. 101 ust. 3 TFUE określa miękkie prawo Komisji: • Komunikat Komisji — Obwieszczenie — Wytyczne w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu (Dz. Urz. C 101 z 27/04/2004 s. 97–118) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

27. Wyłączenie ustawowe • Warunek przyczynienia się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego • Porozumienie musi przyczyniać się w sposób obiektywny do polepszenia dobra wspólnego, a nie służyć tylko interesom stron • Musi służyć maksymalizacji efektywności – brane pod uwagę mogą być w zasadzie wyłącznie czynniki ekonomiczne • Przykłady: • Efekty sieciowe w dystrybucji • Stworzenie nowego, lepszego produktu • Obniżenie kosztów produkcji i dystrybucji przy tej samej lub wyższej sprzedaży 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

28. Wyłączenie ustawowe • Warunek przyczynienia się do polepszenia produkcji (...) • Efektywności kosztowe - wynikające z: • Nowych metod lub technologii produkcji • Synergii wynikających z integracji istniejących już zasobów • Ekonomii skali • Lepszego planowania produkcji • Efektywności jakościowe – wynikające z: • Udostępnienia licencji • Porozumień B+R • Porozumień w sprawie produkcji nowych lepszych technologicznie produktów 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

29. Wyłączenie ustawowe • Warunek zapewnienia nabywcy lub użytkownikowi odpowiedniej części wynikających z porozumień korzyści • Pytanie - kto i w jakim stopniu skorzysta? • Konsumenci rozumiani szeroko jako wszyscy nabywcy • Warunek nie jest spełniony jeśli tylko pewna wąska grupa odbiorców uzyska korzyści • Nie jest spełniony jeśli korzyści uzyskają głównie strony, a odbiorcy odniosą korzyści niewielkie 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

30. Wyłączenie ustawowe • Warunek niezbędności ograniczeń • Czy cel w postaci efektywności może być osiągnięty inaczej niż poprzez porozumienie antykonkurencyjne? • Czy ograniczenia konkurencji wynikające z konkretnego porozumienia są niezbędne do osiągnięcia efektywności? 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

31. Wyłączenie ustawowe • Warunek nie stwarzania przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów • Im słabsza konkurencja przed zawarciem porozumienia i im mniej porozumienie wpłynie na jej ograniczenie, tym większa szansa, że warunek będzie spełniony 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

32. Wyłączenia blokowepodstawa prawna wyłączeń • Art. 8 ust. 3 uokik • RM może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć określone rodzaje porozumień spełniające przesłanki, o których mowa w ust. 1, spod zakazu (...), biorąc pod uwagę korzyści, jakie mogą przynieść określone rodzaje porozumień. W rozporządzeniu RM określi: • 1) warunki, jakie muszą być spełnione, aby porozumienie mogło być uznane za wyłączone spod zakazu • 2) klauzule, których występowanie w porozumieniu stanowi naruszenie art. 6 • 3) okres obowiązywania wyłączenia • oraz może określić klauzule, których występowania w porozumieniu nie uznaje się za naruszenie art. 6 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

33. Wyłączenia blokowepodstawa prawna wyłączeń • Art. 103 ust. 1 TFUE - Rada, na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, wydaje rozporządzenia lub dyrektywy w celu zastosowania zasad ustanowionych w artykułach 101 i 102. • 2. Przepisy, o których mowa w ustępie 1, mają na celu w szczególności (...): • b) ustanowienie szczegółowych zasad stosowania artykułu 101 ust. 3 (...) • c) określenie, w razie potrzeby, w różnych gałęziach gospodarki, zakresu postanowień artykułów 101 i 102 (...) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

34. Wyłączenia blokowepodstawa prawna wyłączeń • Szczegółowe zasady stosowania wyłączeń blokowych określone w Rozp. RM: • Z dnia 19.11.2007 w sprawie wyłączenia określonych porozumień specjalizacyjnych i porozumień badawczo-rozwojowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2007 nr 30, poz. 1692) • Z dnia 19.11.2007 w sprawie wyłączenia określonych porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2007 nr 30, poz. 1691) • Z dnia 8.10.2010 w sprawie wyłączenia określonych porozumień wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2010 nr 198, poz. 1315) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

35. Wyłączenia blokowepodstawa prawna wyłączeń • (...) • Z dnia 30.07.2007 w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień dotyczących transferu technologii spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2007 nr 137, poz. 963) • Z dnia 30.07.2007 w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2007 nr 137, poz. 964) • Liczne wyłączenia blokowe w prawie europejskim 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

36. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Reguły odnośnie dopuszczalności porozumień dystrybucyjnych w: • Rozporządzeniu RM w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień antykonkurencyjnych (Dz.U.2007.230.1691) • Rozporządzeniu Komisji (UE) nr 330/2010 w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 TFUE do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych • Wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych (2010/C 130/ 01) 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

37. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Wyłączeniu podlegają porozumienia wertykalne, w szczególności: • zawierające zobowiązania wyłącznej dostawy • zawierające zobowiązania wyłącznego zakupu • tworzące systemy dystrybucji selektywnej • tworzące systemy dystrybucji franchisingowej • Wyłączenie nie dotyczy porozumień wertykalnych wyłączonych na podstawie innego wyłączenia blokowego 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

38. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Kryterium udziału w rynku właściwym • Udział dostawcy i jego grupy kapitałowej w rynku właściwym sprzedaży towarów objętych porozumieniem nie może w roku poprzedzającym zawarcie porozumienia przekraczać 30% • Przy zobowiązaniu wyłącznej dostawy – udział nabywcy i jego grupy kapitałowej nie może przekraczać 30% • Jeśli po zawarciu porozumienia udział zwiększył się • Do 35% - można stosować porozumienie jeszcze przez 2 lata kalendarzowe • Powyżej 35% - można stosować jeszcze rok 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

39. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Zobowiązanie wyłącznego zakupu • Nabywca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się kupować towary tylko u jednego dostawcy • Zobowiązanie wyłącznej dostawy • Dostawca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać towary wyłącznie jednemu nabywcy w celu określonego wykorzystania lub odsprzedaży 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

40. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Dystrybucja selektywna • System dystrybucji, w którym dostawca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać towary objęte porozumieniem jedynie dystrybutorom wybranym według określonych kryteriów, którzy zobowiązują się nie sprzedawać tych towarów dystrybutorom nienależącym do tego systemu • Z reguły systemy te dotyczą dystrybucji produktów markowych • Tylko autoryzowani, wybrani dystrybutorzy mogą sprzedawać dane produkty 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

41. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Dystrybucja selektywna • Jeśli dystrybutorzy wybrani zostali wyłącznie w oparciu o kryteria jakościowe – uważa się za nieobjęte zakazem porozumień, ale warunki: • Specyficzny produkt, który wymaga takiej dystrybucji (np. towary luksusowe, lub technicznie zaawansowane) • Kryteria doboru dostawców tylko jakościowe i niedyskryminacyjne • Proporcjonalność ograniczeń – ograniczenia tylko takie, których wymaga jakość produktu • Jeśli dystrybutorzy wybrani zostali w oparciu o kryteria jakościowe i ilościowe • Wyłączenie blokowe 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

42. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Klauzule czarne (bezwględnie zakazane): • Ograniczenie prawa nabywcy do ustalenia cen sprzedaży przez narzucenie przez dostawcę minimalnych lub o określonej wysokości (sztywnych) cen sprzedaży objętych porozumieniem (RPM) • ALE – dopuszczalne wskazywanie cen sugerowanych i maksymalnych 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

43. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Czarne klauzule • Ograniczenie obszaru lub kręgu klientów, na którym lub którym nabywca może sprzedawać towary objęte porozumieniem 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

44. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Wyjątki: • Zakaz sprzedaży aktywnej • Ograniczenie sprzedaży użytkownikom ostatecznym przez dystrybutora hurtowego • Ograniczenie dystrybutorom działającym w systemie dystrybucji selektywnej odsprzedaży dystrybutorom nienależącym do systemu • Ograniczenie uprawnienia nabywcy do odsprzedaży komponentów innym, którzy używaliby ich do produkcji towarów uznawanych za substytuty towarów dostarczanych przez dostawcę 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

45. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Czarne klauzule • Ograniczenie detalistom działającym w systemie dystrybucji selektywnej sprzedaży użytkownikom ostatecznym • Wyjątek – ograniczenie możliwości prowadzenia przez nich sprzedaży w lokalach niespełniających kryteriów systemu 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

46. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Czarne klauzule • Ograniczenie wzajemnych dostaw między dystrybutorami działającymi w systemie dystrybucji selektywnej • Ograniczenie prawa dostawcy do sprzedawcy komponentów będących przedmiotem umowy – jako części zamiennych – użytkownikom końcowym, zakładom naprawczym lub innym usługodawcom, którym nabywca nie powierzył napraw lub serwisowania towarów wyprodukowanych z użyciem tych komponentów 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

47. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Czarne klauzule • Zakaz konkurowania na czas nieokreślony lub dłuższy niż 5 lat (w czasie trwania umowy) • Zakaz konkurowania: • Wykluczenie uprawnień nabywcy do wytwarzania, zakupu sprzedaży lub odsprzedaży towarów uznawanych za substytuty towarów objętych porozumieniem • Zobowiązanie nabywcy do dokonywania u określonego dostawcy (lub przedsiębiorców przez niego wskazanych) ponad 80% swoich wszystkich zakupów w danym roku kalendarzowym 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

48. Wyłączenia blokoweporozumienia wertykalne • Czarne klauzule • Zakaz dla dystrybutorów działających w systemie dystrybucji selektywnej sprzedaży towarów tylko niektórych konkurentów dostawcy • Zakaz dla nabywców wytwarzania, zakupu, sprzedaży lub odsprzedaży towarów po wygaśnięciu porozumienia - wyjątki 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

49. Wnioski końcowe • Orzecznictwo polskie i europejskie wypracowało koncepcję dowodzenia istnienia porozumienia poprzez efekt rynkowy • Kartel istnieje, jeśli z ekonomicznego punktu widzenia nie da się wytłumaczyć koordynacji zachowania przedsiębiorców inaczej niż tylko istnieniem kartelu oraz istnieje dowód na kontakty pomiędzy jego uczestnikami • Zarówno w polskim jak i europejskim ustawodawstwie istnieją programy leniency, które umożliwiają odstąpienie od wymierzenia kary (lub jej złagodzenie) względem uczestnika kartelu, który udzielił istotnych informacji o nim 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl

50. Wnioski końcowe • Zakazem stosowania porozumień ograniczających konkurencję objęte są także porozumienia w układzie pionowym • Zakaz porozumień ograniczających konkurencję nie jest bezwzględny istnieją względem niego wyjątki • Dozwolone są porozumienia bagatelne, czyli takie, których uczestnicy nie przekraczają odpowiednich progów udziałów w rynku 90-232, Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 www.wpia.uni.lodz.pl Lgrzejdziak@wpia.uni.lodz.pl