1 / 18

MAKROEKONOMSKI AGREGATI

MAKROEKONOMSKI AGREGATI. dr Stevan Devetaković Ekonomski fakultet Beograd. ŠTA SU AGREGATI. Sve ekonomske veličine u jednoj nacionalnoj privredi koje izražavaju resurse i rezultate

stacy
Download Presentation

MAKROEKONOMSKI AGREGATI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. MAKROEKONOMSKI AGREGATI dr Stevan Devetaković Ekonomski fakultet Beograd

  2. ŠTA SU AGREGATI Sve ekonomske veličine u jednoj nacionalnoj privredi koje izražavaju resurse i rezultate Resursi: (ne)zaposlenost, veličina fiksnog kapitala, raspoloživi prirodni resursi, broj preduzeća, broj domaćinstava/stanovnika, broj zaposlenih/nezaposlenih... Rezultati: proizvodi i usluge - društveni proizvod, nacionalni dohodak sa njihovim “namenskim” komponentama – lična, javna potrošnja, investicije, izvoz...

  3. VELIČINE STANJA I TOKOVA Veličina stanja se odnosi na resurse i podrazumeva raspoložive količine u tačno određenom trenutku – broj (ne)zaposlenih, prirodni resursi, kapital, devizne rezerve, dug privrede inostranstvu..... Veličina toka vezuje se za vremenski interval tokom koga nacionalna privreda stvara neki rezultat – proizvodnja, potrošnja, akumulacija, investicije, javna potrošnja, državni prihodi, izvoz i uvoz. Veličina stanja menja se pod uticajem nekog toka. Primeri: kapitala (stanje) na osnovu investicija (tok); deviznih rezervi putem primanja i plaćanja

  4. KONCEPTUALNE OSNOVE AGREGATA PROIZVODNJE Koncept proizvodnog (materijalnost i profitabilnost – A. Smith, D. Ricardo, K. Marx) i neproizvodnog rada. Koncept proizvodnosti svih činilaca (proizvodnost kapitala), prihvaćen posle drugog svetskog rata od UN Tokom perioda u kome su se deklarisale kao socijalističke zemlje primenjivale prvi koncept u svojim statistikama Uporedivost podataka sa onima iz tržišnih ekonomija obračunatih po metodologiji UN

  5. BRUTO DOMAĆI PROIZVOD –GDP Bruto domaći proizvod (GROSS DOMESTIC PRODUCT GDP) izražava sumu finalnih dobara i usluga tokom nekog vremenskog perioda (obično godina dana) u jednoj zemlji. Tome se dodaje prirast zaliha (sirovina, nedovršene proizvodnje i gotovih proizvoda) Finalni proizvod – ne prolazi dalju preradu, troši se ili izvozi Prirast zaliha ulazi u GDP jer je izraz tekuće ekonomske aktivnosti

  6. BRUTO DOMAĆI PROIZVOD – GDP Postupak obračuna GDP • sabiranjem svih finalnih dobara i usluga po tekućim cenama, ili • sabiranjem dodate vrednosti (value added) svih preduzeća, ili • sabiranjem faktorskih dohodaka u svim preduzećima Upotreba • lična potrošnja • državna ili javna potrošnja • investicije • neto izvoz (pozitivna razlika između izvoza i uvoza)

  7. BRUTO NACIONALNI PROIZVOD - GNP Bruto nacionalni proizvod je suma finalnih dobara i usluga čijom prodajom rezidenti zemlje stiču dohotke nezavisno da li je ostvarena u njenim granicama ili inostranstvu Jednak je sa bruto domaćim proizvodom u zemljama izolova-nim od sveta, pa stanovnici zemlje ne mogu biti zaposleni u inostranstvu i tamo ostvarivati zarade, niti mogu plasirati kapital i ostvarivati prihode po tom osnovu U zemljama koje su se deklarisale kao socijalističke GNP se nije statistički pratio zbog: ekonomske zatvorenosti, nemogućnosti tržišnog vrednovanja činilaca proizvodnje,  ograničenja vlasnika da slobodno, prvenstveno ekonom-ski motivisano, lociraju njihovu upotrebu, raznovrsnih ograničenja privatnom vlasništvu

  8. SAVREMENA PRAKSA UN Počev sa 2001. godinom Svetska banka i Međunarodni monetarni fond umesto Bruto domaćeg proizvoda (GDP) i Bruto nacionalnog proizvoda (GNP) za iste svrhe mnogo češće koriste Bruto domaći dohodak – GDIodnosnoBruto nacionalno dohodak – GNI, poneki autori ih nazivaju Neto domaći proizvod – NDP i Neto nacionalni proizvod – NNP Podrobnije o osnovnim makroekonomskim agregatima u knjizi dr Dušan Miljković, NACIONALNI MAKROEKONOMSKI RAČUNI, CID, Ekonomski fakultet, Beograd, 2001.

  9. STATISTIČKA PRAKSA U JUGOSLAVIJI Društveni proizvod(DP)odgovara bruto domaćem proizvodu (GDP) a čini ga suma svih finalnih dobara(zanemarene su usluge). Određuje se sa stanovišta namene (samo za opšte i zajedničke potrebe, te investicije, uz izostavljenu ličnu potrošnju) Sem DP koristi se još i društveni bruto proizvod(BDP) kao vrednost ukupne domaće ponude na unutrašnjem i inostranom tržištu koja potiče iz tekuće proizvodnje. DP uvećana za vrednost međufazne proizvodnje. Nacionalni dohodak(ND) predstavlja novostvorenu vrednost. Obračunska je kategorija, dobija se odbitkom amortizacije od DP

  10. STATISTIČKA PRAKSA U JUGOSLAVIJI Društveni bruto proizvod: BDP=Mt+Am+NsV Društveni proizvod: DP=BDP-Mt=Am+NV Nacionalni dohodak: ND=DP-Am=NsV

  11. UPOTREBA U EKONOMSKOJ ANALIZI • Pokazuju obim materijalne proizvodnje i veličinu unutrašnjeg tržišta • Izražavaju nivo razvijenosti (u per capita izrazu) • Sektorsko poreklo – odnose pojedinih sektora i oblasti u njihovom stvaranju, odnosno razvojnu etapu na kojoj se nalazi posmatrana nacionalna ekonomija

  12. NEDOSTACI Ne registruju: ekonomsku aktivnost unutar domaćinstva (za sopstvene potrebe ili čak za tržište), neformalni sektor proizvodnje gde može da se formira značajan deo proizvoda, što je posebno značajno za manje razvijene zemlje Poređenje nerazvijenih i razvijenih zemalja, pa i unutar ovih grupa, zbog neujednačenog obuhvata, unekoliko deformiše njihove odnose u pogledu nivoa ekonomske razvijenosti

  13. REALNE I NOMINALNE VREDNOSTI

  14. REALNE I NOMINALNE VREDNOSTI Implicitni cenovni deflator (koeficijent rasta cena) predstavlja odnos nominalnog i realnog društvenog proizvoda, tj.:

  15. IMPLICITNI CENOVNI DEFLATOR* U Srbiji i Crnoj Gori *primenjene stalne cene 1994. godine u imenitelju

  16. SEKTORSKO POREKLO Može se razmatrati za različito (dez)agregirane sektore i oblasti zavisno od potreba analize U jugoslovenskoj statističkog praksi još uvek se vrši tranzicija agregata od primenjivanog koncepta ka određenjima, metodo-logiji i praksi UN To znači prelazak na potpuniji obuhvat sektora, šire mogućnosti analize, odnosno bolju međunarodnu uporedivost (posebno sa razvijenijim zemljama)

  17. Sektorsko poreklo GDP u SCG 2000. god. Iznosi u milionima dinara, tekuće cene; SGJ ’02., str. 131-132.

  18. Stanovništvo iGDP za izabrane zemlje 2 000. god. Izvor: SGJ ’02., str. 461.-470.

More Related